33.5 milyar kar yurtdışına gidiyor

KARIN 35 MİLYAR 333 MİLYON DOLARLIK BÖLÜMÜ ÜLKEDEN ÇIKACAK
Sıcak paranın çekim alanı içinde yer alan 10 ülkeden biri olan Türkiye, yabancı yatırımcılar için kâr ve gelir transferleri için adeta 'cennet' oldu. Yabancı yatırımcılar, 2002 yılı başından, 2009 Ağustos sonuna kadar olan 8.5 yıllık dönemde Türkiye'deki doğrudan yatırımlardan elde ettiği kârlar ve portföy yatırımlarından sağladıkları getirilerin 35 milyar 333 milyon dolarlık bölümünü ülkelerine transfer etti. Merkez Bankası ödemeler dengesi verilerine göre anılan dönemde yabancılar, Türkiye'deki doğrudan yatırımlarından elde ettikleri kârların 11 milyar 240 milyon doları ile borsa, devlet iç borçlanma senetleri gibi finansal araçlara yaptıkları portföy yatırımlarından kazandıkları 24 milyar 93 milyon doları yurt dışına transfer ettiler. Böylece anılan dönemde Türkiye'de elde edilen karların 35 milyar 333 milyon dolarlık bölümü ülkeden çıkarak, başka ekonomilere akmış oldu.

2009'DA HIZ KESTİ
2009 yılında kriz nedeniyle doğrudan sermaye girişi geçen yıla göre azalırken, 'doğrudan' yatırımlardan elde edilen kârlardan yapılan transferlerin de son bir yılda azaldığı gözlendi. Geçen yıl 8 aylık dönemde doğrudan yatırımlarda 2 milyar 271 milyon dolar kâr transferi yaşanırken, 2009 yılının aynı döneminde bu rakam yüzde 21.8 oranında azalarak, 1 milyar 775 milyon dolara geriledi. Doğrudan yatırımlarda kâr transferleri 2000 yılında 300 milyon dolar düzeyinde gerçekleşirken, 2002'de 401 milyon dolara, 2003 yılında 643 milyon dolara yükselmişti. 2004 yılıyla birlikte belirgin bir şekilde artan kâr transferleri, doğrudan yatırımlarda 1 milyar 43 milyon dolara ulaşmıştı. Doğrudan yatırımlarda kâr transferi 2005'te 1 milyar 51 milyon, 2006'da 1 milyar 182 milyon ve 2007 yılında 2 milyar 208 milyon dolara çıktı. 2008 yılı sonunda ise 2 milyar 937 milyon dolarlık bir kâr transferi yaşandı. Bu gelişmelerle doğrudan yatırımlarda 2003 başından bu yana gerçekleşen toplam kâr transferi 11 milyar 240 milyon dolara çıktı.

DÜŞÜŞÜN ARDINDAN KARDA YENİDEN YÜKSELİŞ BAŞLADI
Sıcak para olarak gelen ve Türkiye'de borsa ve devlet iç borçlanma senetleri (DİBS) başta olmak üzere çeşitli finansal yatırım araçlarına yatırım yapan yabancı sermayenin bu yolla elde ettiği kazançlardan yurt dışına transfer edilen tutar da 2009 yılının Ocak-Ağustos döneminde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 16.87 oranında düşüş gösterdi. Bu yılın Ocak-Ağustos döneminde ise yurt dışı yerleşikler Türkiye'deki portföy yatırımlarından elde ettikleri 2 milyar 281 milyon doları yurt dışına aktardı. Portföy yatırımlarından yapılan kâr transferi geçen yılın 8 aylık döneminde 2 milyar 744 milyon dolar düzeyindeydi. Bu düşüşte, küresel ekonomik kriz ve faiz oranlarının eski cazibesini yitirmesinin de etkisi oldu. Bilindiği üzere 2008 yılı sonu itibariyle çıkışa geçen sıcak para, 2009 yılının ilk aylarında bu süreci hızlandırmıştı. Ancak yılın ikinci çeyreği itibariyle sıcak para girişinde artış trendi yeniden başladı.

BİR YILDA 3.5 MİLYAR DOLAR
Küresel ekonomik kriz öncesine bakıldığında ise portföy yatırımlarından elde edilen kazancın, son yıllarda hızla büyüdüğü görülüyor. 2002'de 2 milyar 244 milyon dolar olan yabancıların portföy yatırımlarından elde ederek yurt dışına aktardığı tutar, 2003'te 2 milyar 616 milyon dolar, 2004'te 2 milyar 905 milyon dolar, 2005'te 3 milyar 326 milyon dolara çıktı. Yabancıların portföy yatırımlarından yaptığı kâr transferleri, 2006'da 3 milyar 463 milyon, 2007'de 3 milyar 735 milyon dolara yükseldi. 2008 yılında 3 milyar 523 milyon dolar oldu. 2009 yılının 8 aylık döneminde ise 2 milyar 281 milyon dolar olarak gerçekleşti.
Böylece 2002 başından bu yılın Ağustos sonuna kadar olan dönemde yabancıların Türkiye'de portföy yatırımlarından elde ederek yurt dışına aktardığı tutar 24 milyar 93 milyon dolara, doğrudan yatırımlarla birlikte toplam kâr transferi 35 milyar 333 milyon dolara ulaştı.