DİKKAT! ONYOMANİ OLABİLİRSİNİZ

Medicana Samsun Hastanesi’nden Uzman Klinik Psikolog Dila Soğancı Alışveriş Bağımlılığı (Onyomani) konusunda bilgi verdi; Son 20 yılda artış gösteren alışveriş bağımlılığı önlenmez ise; sigara, alkol ve uyuşturucu bağımlılığı kadar tehlikeli bir hal alabiliyor.  Özellikle internetin yaygınlaşmasıyla, alışveriş ortamının internete taşınmasıyla alışveriş yapmak ve para harcamak daha kolay bir hale gelmişken alışveriş bağımlılığı da birçok insanı etkisi altına almıştır. Bunun yanında toplumu etkisi altına alan medya yani reklamlarda kişiyi tüketime, alışveriş yaptıkça mutlu olmayı aşılamaktadırlar. Alışveriş bağımlılığı da beyindeki haz mekanizmasıyla ilişkilidir bu nedenle kumar bağımlılığı, seks bağımlılığı veya yeme bağımlılığına benzer bir durumdur. Bir tür dürtü bozukluğu olan alışveriş bağımlılığı, alışveriş yapma dürtüsü geldiğinde beyin tamamıyla alacağa hazza yönelik çalışır. Kişi bu dürtüyü yaşadığı an acil olarak giderilmesi gerekiyor. Diğer bağımlılıklarda gördüğümüz aşerme ve yoksunluk, alışveriş bağımlılığı yaşayan bireylerde de ortaya çıkıyor.  Bu durumu yaşayan bireylerin ille de çok para harcamasına gerek olmuyor çünkü birçoğu almış olmanın vermiş olduğu tatmin olma duygusuyla ilgileniyor. Zihnimizde, dürtünün gelmesi ve anında giderilerek hissedilen haz olarak iki mekanizma iç içe işlemektedir. Onyomani olarak adlandırılan alışveriş bağımlılığında, kişide takıntılı ve dürtüsel bir davranış örüntüsü bulunmaktadır. Bağımlı kişiliğin temeli çocukluğa dayanmaktadır. Anneyle ya da bakım veren kişiyle başlayan bağlanma serüveninde eğer bebek güvensiz bağlanma stiline sahip ise, 6. ve 7.aydan itibaren yavaş yavaş başlayan bireyselleşmeyi gerçekleştiremeyecektir. Bunu sonucunda sürekli bağlı olduğu kişiden onay alarak eylemde bulunur. Hayatı boyunca bağlanmak istediği bir birey arar ama kimseye bağlanamaz bunu yerine bağlanabilecekleri duygusal doyumu ve hazzı yaşayabilecekleri nesne ya da alışkanlıklar elde edilebilir.

Alışveriş Bağımlısı Mıyım?
• Mutsuz hissettiğiniz her an kendinizi alışveriş merkezinde buluyorsanız
• Kredi kartlarınızın limiti alışveriş nedeniyle doluyor ve siz yükseltmeye çalışıyorsanız
• Sanal alışveriş sitesi üyelikleriniz günden güne artış gösteriyorsa
• Önemli olan ucuz/pahalı bir şey almak değil de bir şey almak ise
• Dolabınızda hiç giymediğiniz eşyalar duruyor ise alışveriş bağımlısı olabilirsiniz. Tüm bağımlılıkların ortak bir noktası bulunmaktadır. Bu da; kişilerin duygularının doyurulması, yüzleşmek istemediği durumlardan kaçma olarak karşımıza çıkar. Kişiler genellikle mutsuz, kızgın ve sıkkın olduğunda alışverişe yönelir ve alışveriş yaparken kendini çok mutlu ve coşkulu hisseder. Alışveriş sonrasında ise, kısa bir zaman sonra kişi kendini üzgün, suçlu ve pişman hisseder. Özellikle kişilerin alışveriş esnasında harcadıkları paranın miktarı arttıkça pişmanlık hissi de artar. Hiç giyemeyeceği kıyafetleri sırf dolabında dursun diye alabilir. 

Alışveriş Bağımlıları Ne Yapmalı?
Alışveriş bağımlılığı yaşayan kişiler durumun bağımlılık değil tamamıyla ihtiyacın karşılanması olarak algılarlar ve bu nedenle kabul etmekte zorluk yaşarlar. Kişi ilk olarak alışveriş bağımlısı olduğunu kabul etmesi gerekmektedir. Kredi kartlarını kapatması ve sürekli alışveriş yaptığı elden taksitlendirme yapabildiği işletmelerden uzak durulması gerekir. Tüm bağımlılıkta geçerli olan meşguliyet alışveriş bağımlılığında da önemli bir yeri vardır. Alışverişten aldığı hazzın yerine kendine haz duygusu yaratabilecek başka bir koyulması gerekmektedir. Alacağınız ürün için ne kadar ihtiyacınız olduğunu sorgulayın ve aylık oluşturduğunuz limitin dışına çıkmayın. İndirimlerin sizi ele geçirmesine izin vermeyin. Diğer bir yandan muhakkak psikolojik destek alarak, alışveriş bağımlılığınızın altındaki nedenleri fark etmeniz gerekmektedir.