Altı ayda yüzde 10.6 küçüldü
2009'un ilk çeyreğinde de küçülerek teknik olarak resesyona giren Türkiye ekonomisi 2009'un ikinci çeyreğinde de küçülmeyi sürdürdü. Ekonomideki küçülme üç çeyrektir devam ederken, geçmiş dönemlere ait büyüme rakamlarının revize edilmesi dikkat çekti. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2009'un ikinci çeyreğine (Nisan, Mayıs, Haziran) ilişkin gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH)hesaplarını açıkladı.
İLK ÇEYREKDE YÜZDE 7 KÜÇÜLME
Geçen yılın aynı dönemine göre 2009 ikinci çeyrekte sabit fiyatlarla GSYH yüzde 7'lik azalmayla 23 milyar 513 milyon lira oldu. İkinci çeyrek için yüzde 8 küçülme bekleniyordu.
Cari fiyatlarla ise GSYH yüzde 4.4 azalışla 228 milyar 817 milyon lira düzeyinde gerçekleşti.Yılın ilk çeyreği için açıklanan yüzde 13.8 küçülme rakamı da yüzde 14.3 olarak revize edildi. Türkiye ekonomisi, ikinci üç ayda, dolar bazında da cari fiyatlarla yüzde 22.9 küçüldü ve GSYH 145 milyar 630 milyon dolar olarak gerçekleşti. Geçen yılın ikinci çeyreğinde, GSYH cari fiyatlarla yüzde 17.8, sabit fiyatlarla yüzde 2.8 büyümüştü.
ALTI AYLIK KÜÇÜLME
2009 yılının altı aylık döneminde sabit fiyatlarla GSYH geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 10.6 azalarak 44 milyar 497 milyon TL'ye geriledi.Yılın ilk yarısında cari fiyatlarla GSYH yüzde 3.7 azalarak 438 milyar 250 milyon TL'ye geriledi.
BÜYÜK REVİZYON
TÜİK, 2009 yılı ilk çeyreğinde yüzde 13.8 olarak açıkladığı küçülme oranını, yüzde 14.3'e yükseltti. 2009 yılı ilk çeyrekte TÜİK, GSYH değerini cari fiyatlarla yüzde 13.8'lik azalışla 21 milyar 145 milyon TL olarak açıklamıştı. TÜİK yaptığı revizyonla bu rakamı 20 milyar 984 milyon TL'ye çekti. İlk çeyreğe ilişkin yapılan revizyonla daha önce 210 milyar 997 milyon TL olarak açıklanan sabit fiyatlarla GSYH değeri, yapılan revizyonla 209 milyar 433 milyon TL'ye indi. 2009 yılının tamamında ise ekonomide yüzde 4 büyüme öngörülmüştü ve bu rakam daha sonra yüzde 3.6 küçülme olarak revize edilmişti.
TÜM YIL REVİZE EDİLDİ
2008 yılı rakamlarında da revizyona giden TÜİK, 2008 yılı gayri safi yurtiçi hasıla değerini cari fiyatlarla yüzde 12.7'lik artışla 950 milyar 98 milyon TL, sabit fiyatlarla yüzde 0.9'luk artışla 102 milyar 164 milyon TL olarak açıkladı. 2008 yılında kişi başına gayri safi yurtiçi hasıla değeri cari fiyatlarla 13 bin 367 TL, dolar cinsinden 10 bin 436 dolar olarak hesaplandı. 2008 yılının tamamındaki büyüme TÜİK'in yaptığı revizyonlardan sonra yüzde 1.1'den yüzde 0.9'a geriledi. Böylece Türkiye 2008 yılında yüzde 1 bile büyüyememiş oldu.
CUMHURİYET TARİHİNİN İKİNCİ EN BÜYÜK KÜÇÜLMESİ
Yüzde 14.3 ile Türkiye 1945'te gördüğü yüzde 15.3 küçülmeden sonraki en büyük küçülmeyi yaşadı.2009 ilk çeyrekte yaşanan yüzde 14.3'lük küçülme oranına yakın en yüksek küçülmelerden bir diğeri ise yüzde 12.8 ile 1927 yılında görülmüştü. Böylece Birinci Dünya Savaşı, Kurtuluş Savaşı ve 1929 dünya ekonomik krizini atlatan Türkiye bu kirzde çok daha ağır bir küçülme yaşadı. Yılın ilk çeyreğinde görülen çift haneli bu küçülme 1932 yılında yaşanan yüzde 10.7'lik, 1941 yılında yaşanan yüzde 10.3'lük küçülmelerle birlikte Cumhuriyet tarihinin beş kez yaşanan çift haneli küçülmesinden biri oldu.
İNŞAAT KÜÇÜLME REKORTMENİ
2009'un ikinci çeyreğinde en fazla küçülme yüzde 21 ile inşaat sektöründe görüldü.Madencilik ve taş ocakçılığı yüzde 15.3'lük daralma yaşadı. Bu sektör geçen yılın ikinci çeyreğinde yüzde 7.7 büyümüştü.Toptan ve parakende ticaret geçen yılın ikinci çeyreğinde yüzde 4.5 büyürken bu yılın aynı döneminde yüzde 15 küçüldü.İmalat sanayi geçen yıl ikinci çeyrekte yüzde 4.8 büyüme kaydederken, 2009 ikinci çeyrekte yüzde 8.7 daraldı.Geçen yıl ikinci çeyrekte yüzde 4.2 büyüyen ulaştırma-haberleşme bu yıl ikinci çeyrekte yüzde 1.5 daraldı.
DEVLETİN HARCAMALARI 2.5 MİLYAR LİRAYA ÇIKTI
TÜİK verilerine göre, harcamalar yöntemiyle ilk çeyrekte 20 milyar 984 milyon 180 bin lira olarak hesaplanan GSYH, ikinci çeyrekte 23 milyar 511 milyon 991 bin lira düzeyinde belirlendi.GSYH içinde devletin yılın ikinci çeyreğindeki tüketim harcamaları sabit fiyatlarla, geçen yılın aynı dönemine göre bir miktar düşüş göstererek, yüzde 11.2'den yüzde 10.7'ye geriledi. Ancak tutar olarak 2 milyar 340 milyon 501 bin liradan 2 milyar 504 milyon 381 bin liraya yükseldi.Hane halklarının tüketim harcamalarına bakıldığındaysa yerleşik ve yerleşik olmayan hane halklarının toplam yurtiçi tüketimi yüzde 77.1'den yüzde 76.9'a geriledi. Tutarda ise 16 milyar 188 milyon 782 bin liradan 18 milyar 71 milyon 149 bin liraya artış gözlendi.
Balıkçılık ve tarım küçülmeyi azalttı
* İkinci çeyrekte balıkçılık yüzde 8.4, tarım, avcılık ve ormancılık yüzde 6.6 büyüdü.
* Mali aracı kuruluşların faaliyetlerinde yüzde 7.5, dolaylı ölçülen mali aracılık hizmetlerinde yüzde 6.6 büyüme gözlendi.
* İkinci çeyrekte oteller ve lokantalar yüzde 1.9, konut sahipliği yüzde 4.8, gayrimenkul kiralama ve iş faaliyetleri yüzde 2.3 büyüdü.
Ergün: Kapasite kullanımı düşen ihracatla geriledi
SANAYİ ve Ticaret Bakanı Nihat Ergün, ağustos ayında düşük seyreden dış talebin ihracat ve kapasite kullanım oranı üzerinde olumsuz etkileri olduğunu belirterek, Önümüzdeki dönemde ihracat performansımızdaki gelişmeler ve iç talepteki canlanmaya paralel iyi rakamlar bekliyoruz dedi.
Kapasite kullanımı yüzde 69.7'ye indi
TÜRKİYE İstatistik Kurumu (TÜİK), İmalat Sanayiinde Eğilimler Ağustos 2009 verilerini de açıkladı. İmalat sanayiinde kapasite kullanım oranı Ağustos ayında geçen yılın aynı ayına göre 6.5 puan, bir önceki aya göre de 2.6 puan azalarak yüzde 69.7 seviyesinde gerçekleşti. Haziran ayında kamu üretimindeki artışla 7 ayın zirvesine taşınan kapasite kullanımı Ağustos ayında iç pazardaki talep yetersizliği hem kamuda hem de özel sektörde gerilemeye neden oldu. Aylık bazda kapasite kullanımı geçen yıla göre devlette 4.6 puan azalarak yüzde 88.9 olurken, özel sektör ise 4.3 puanlık bir gerilemeyle yüzde 69.5'e indi. 2008 Ağustos ayında kapasite kullanım oranı yüzde 76.2 idi.
