Bebekler şeker riski altında

İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Mustafa Nafiz Karagözoğlu gebelikte şeker hastalığıyla ilgili merak edilen soruları yanıtladı.
GEBELİK ŞEKERİ NEDİR?
Gebelik nedeniyle meydana gelen şeker hastalığı yani gebelik diabeti diğer ismi ile gestasyonel diabettir.Bazen şeker hastalığı gebelik öncesinde belirti vermeyen, ancak gebelikle birlikte belirgin hale gelen kan şekeri yani kan glikozu yüksekliğidir.
GEBELİK ŞEKERİ SIK GÖRÜLEN BİR HASTALIKMIDIR?
Sıklığı yüzde 1 ile 4 arasında değişir. Bu oranlara göre Türkiye'de 15 ile 75 bin diyabetik anne bebeği doğduğu anlamına gelmektedir. Dünyada ise günde 135 bin gebeliğin gebelikte ortaya çıkan diyabet ile birlikte olduğu bilinmektedir.
GLİKOZ NEDİR?
Sözlükteki anlamı:“Glikoz” isim kökenli kelimedir, kimya ile ilgilidir. Fransızca “glycose” kelimesinden dilimize girmiştir.Ağızdan giren her türlü gıda maddesi bağırsaklardan emilir. Emilen her türlü gıda maddesi karaciğere gelir.Bu emilmiş gıdalar çeşitli işlemlerden sonra, vücudun çalışması için kullanılan “Glikoz” dediğimiz “Kan Şekeri” haline gelir.Her gıdanın yendiğinde “Kan şekerini” yani “Kan glikozunu” yükseltme miktarı farklıdır. “Madem “Şeker Hastalığı” o zaman şeker yemezsem, çayıma şeker koymazsam yeter.” düşüncesi eksik ve yanlıştır.
İNSÜLİN NEDİR?
Pankreas bezinde yapılan, kan glikozu yükselince kana verilerek kan şekerini düşüren bir sıvıdır,hormondur.
Özetle ; yemek yeriz,yediklerimiz kan şekerini yükseltir,pankreas bezi gereken miktarda insülini salgılar, kan şekeri normal düzeylerde tutulur, hastalık hali olmaz.

NEDEN GEBELİK ŞEKER HASTALIĞINA NEDEN OLUR?
Gebelikte değişen hormonlar insülin miktarının artmasına neden olur. Eğer gebenin bedeninde yeterince yedek insülin yoksa ya da insüline direnç varsa kandaki glikoz düzeyi yani “kan şekeri” ölçülünce yüksek çıkar. Anne kanında yüksek olan kan şekeri plasenta (çocuğun eşi) yolu ile bebeğe geçer ve bebek kanında şeker düzeyi yükselir.
Bu olay bebeğin geliştiği ilk aylarda olursa bebeğin gelişiminde bozukluklar olur, sakatlıklar ve düşük görülür.
Gebeliğin daha sonraki aylarında ise bebeğin aşırı büyümesi (makrozomi), akciğerlerin gelişiminin gecikmesi ve doğumdan sonra bebekte solunum problemleri gelişmektedir.

BEBEKTE MUTLAKA HASTALIK GELİŞİR Mİ?
Eğer gebelik öncesinde ve süresince doğru bir tedavi alıyor ve düzenli kontrollerinizi yaptırıyorsanız, sağlıklı bir bebek doğurabilme şansınız yüksektir.

GEBELİKTE ŞEKER HASTALIĞI AÇISINDAN RİSK OLASILIĞI NEDİR?
Ailede “şeker hastalığı” geçmişi,yaş,kilo,önceki gebeliklerde yaşanan hastalıklar risk faktörleridir. Bu risklere göre gebeler 2 ya ayrılır.Düşük Riskli Gebeler: Ailede diyabet öyküsü olmaması, 25 yaşından küçük olmak, normal kiloya sahip olmak, önceki gebeliklerinde herhangi bir sorun yaşamamış olmak. Yüksek Riskli Gebeler: Ailede diyabet varlığı, ileri yaş, şişmanlık, önceki gebeliklerinde diabet tespit edilmiş olmak, tekrarlayan düşük öyküsü varlığı, sakat ve/veya iri bebek (4000 gramın üzerinde) doğurmuş olmak.

BELİRTİLERİ NELERDİR?
Pek çok gebe kadın diyabetin belirtilerini fark etmemektedir. Ancak yorgunluk,susuzluk hissi, çok su içmek,kilo kaybı,yeterince kilo alamamak, çok fazla yemek yemek, çok fazla miktarda idrar yapmak,çok sık idrar yapma hissi,gece sık idrar yapmak isteği ile tuvalete gitmek,tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları, gibi belirtiler olabilir.

TANI NASIL KONULUR?
Şikayet varsa doktorunuzla paylaşın sizin durumunuza uygun tetkikleri planlasın.Şikayet yoksa bile 24-28. gebelik haftasında bütün gebelere tarama amaçlı 50 gr. glukoz testi yapılması önerilebilir. Günün herhangi bir saatinde 50 g glikoz ile yükleme yapılır. 1 saat sonra venöz kan örneği alınır. 140 mg/dl olan KŞ değeri (+) kabul edilir ve kuvvetle “Gebelik diyabetini” gösterir. Gebelik kontrolleri sırasında annelerin riskleri belirlenmeli ve oluşabilecek komplikasyonlar yönünden anneler uyarılmalıdır.