Çocuklarda Astıma Dikkat!

Astım deyince,  hele  de  söz  konusu çocuklar olunca  kafalar iyice  karışıyor.  Astım  nedir? Belirtileri  Nelerdir? Nasıl  tanı  konur? Nasıl  Tedavi  edilir?  gibi  daha  birçok  sorunuzun  olduğunu  biliyoruz.  Tüm  sorularınızın cevabını Samsun Büyük Anadolu Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Uz. Dr. Filiz Gebeşoğlu veriyor.

Astım, çocukluk çağında okul kaybı ve hastane yatışlarının önemli bir sebebidir. Samsun Büyük Anadolu Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hast. Uzmanı Uz. Dr. Filiz Geveşoğlu çocuklarda astım hastalığı hakkında bilgi verdi.

ASTIM NEDİR ?
Astım, solunum yollarının ataklar halinde gelen tıkanmaları ile kendini gösteren kronik bir hastalığıdır. Astım çocukluk çağının en sık görülen kronik hastalıklardan biridir Ülkemizde her 10 çocuktan birinde astım mevcuttur. Astım tanısı alan çocukların çoğunda ataklar hayatın ilk 2 yılında tekrarlayan, kolay kolay geçmeyen öksürük ve hırıltının olduğu daha çok virüslerle olan solunum yolu enfeksiyonları şeklinde çıkar. İlk 2 yaşta akciğerlerin gelişimini henüz tamamlamamış olması sık ataklara neden olur. Dört beş yaş civarında akciğerlerin gelişimini tamamlaması ile hastalık birçok çocukta düzelme gösterir. Ancak okul döneminde kalabalık ortam ve sık enfeksiyonlar nedeniyle tekrar ataklar başlayabilir. Genel olarak çocukluk çağında astım tanısı almış hastaların yaklaşık %50-60' ergenlik döneminde iyileşirler. İyileşen olguların bir bölümü orta yaş döneminde tekrar hastalık belirtileri göstermeye başlayabilirler.

Astım Ailevi Bir Hastalık mıdır?
Astım ailesel ve çevre faktörlerinin etkisiyle ortaya çıkan bir hastalıktır. Ailesinde allerjik hastalık (astım, ekzema, ürtiker, besin allerjisi) olanlarda astım görülme olasılığı daha yüksektir. Bir ebeveyninde astım ve allerji öyküsü olan çocukta astım riski %33, her iki ebeveyninde astım ve allerji öyküsü olan çocukta astım riski % 60' tır.

Her Astımlı Çocuk Allerjik midir?
Allerjenler astım atağına neden olan faktörlerden sadece birisidir. Astımı olan herkesin allerjik, allerjik olan herkesin astımlı olması gerekmez. Çocuklarda astımın %80'i allerjik nedene bağlıdır. % 50sinde allerjik bir etken saptanamaz.

Allerjik Maddeler Nelerdir?
Ev içinde ve dışarıda birçok etken vardır. Polenler, küf, hayvan tüyleri, ev tozu akarları,hamam böceği,besinler(süt, yumurta, fıstık,fındık, balık vs ), parfüm,ev temizlik maddeleri, yemek kokuları, boya ve cila kokuları,sigara dumanı, hava kirliliği vb.

Astımın Belirtileri Nelerdir?
Öksürük; sürekli ve ataklar halinde gelen öksürük astım için uyarıcı olmalıdır. Öksürük genellikle kurudur, arada balgamlıda olabilir. Üst solunum yolu enfeksiyonlarından sonra 3 haftadan uzun süren öksürük, özellikle gece yoğun olan, egzersizle, gülmeyle artan öksürük astımı düşündürmelidir

Hışıltı: Özellikle üst solunum yolu enfeksiyonu (nezle),egzersiz ve sigara dumanına maruziyet ile tetiklenen hışıltı astımda görülebilir.

-Nefes darlığı
-Göğüste sıkışma hissi

Çocuklarda astım nasıl teşhis edilir?
Astım tanısı koymada en değerli tanı aracı şikayetlerin hikayesidir. Öksürük, hırıltı, hışıltı ve / veya nefes darlığı belirtilerinin varlığı ve bu belirtilerin bronş acıcı tedaviyle veya kendiliğinden kaybolması, ancak bir süre sonra tekrar ortaya çıkması ön planda astımı düşündürür. Yattıktan sonra veya sabaha karşı yaklaşık 30 dakika süreyle devam eden ve bronş genişletici ilaçlara olumlu yanıt veren öksürük atakları da aksi ispat edilene kadar astım kabul edilmelidir. Doktor muayenesinde akciğerlerde bronş daralmasına ait bulgular gözlenmesi de tanıyı destekler.

Çocuklarda astım nasıl tedavi edilir?
Astımda da birinci basamak tedavi allerjik olunan maddeden uzak durmaktır. İlaç tedavisinin uygun görüldüğü hastalarda havayolu ile akciğerlere çekilip bronşları tedavi eden sprey şeklindeki veya nebulizatör ile verilen ilaçlar kullanılmaktadır. Son yıllarda astım tedavisinde devrim niteliği taşıyan atakları önleyici ilaçların bir çoğunda düşük dozlu kortizon bulunmaktadır. Ancak bu kortizonlar kana karışma oranı çok çok düşük, uygun dozda kullanıldıklarında kortizona ait yan etkilere yol açmayan ilaçlardır. Allerjinin bronşlarda yapabileceği kalıcı hasarı önlemede tek seçenek olarak sunulan bu ilaçlarla astım belirtileri en aza indirilmektedir. Ancak bilinmelidir ki, bu ilaçlarla tedavi hastalığı kökten yok edememektedir. Çoğu çocukta spreyler verildiği sürece etkili olmakta, kesildiğinde ise yeniden belirtiler ortaya çıkmaktadır. Allerjik astımda hastalığı kökten tedavi edecek ve doğal seyrini değiştirebilecek tedavi yöntemlerindenbir tanesi de allerji aşı tedavisidir.

Aşı tedavisi nedir? Kimlere ve nasıl uygulanır?
Aşı tedavisi sadece alierjisi deri testinde veya kanda spesifik IgE yoluyla tespit edilmiş, 3 yaşın üzerindeki çocuklara uygulanır. Allerjik olunan maddenin artan dozlarda vücuda verilip, çocuğun o maddeye alıştırılması sağlanır. Uzun yıllar aşı tedavisi iğne şeklinde uygulanmıştır. Ancak, bu tedavi şeklinde görülebilecek allerjik yan etkilerin çok fazla olması ve çocuklarda iğneye bağlı yarattığı rahatsızlık nedeniyle; son yıllarda dil altı aşı tedavileri geliştirilmiştir. Bu tedavi yöntemi yaklaşık 10 yıldır uygulanmakta olup, yan etkilerinin azlığı yarattığı rahatlık nedeniyle gün geçtikçe daha fazla tercih edilmektedir.