Güneşin cilt kanseri üzerindeki etkileri

CİLT KANSERİ OLMA İHTİMALİ GÖZ ARDI EDİLİYOR

Çoğumuz bronzlaşmak ve daha güzel bir cilt görünümüne sahip olmak için bol güneşli yaz aylarını iple çekeriz. Yaz aylarında tatil yapanlar zamanlarının büyük bir kısmını güneşlenmek ve bronzlaşmak için harcar. Keyifle yapılan bu aktivite insanların geçici bir süre mutlu olmasına ve güzel görünmesine yol açsa da insanlar için çok önemli bir risk olan cilt kanseri olma ihtimalini göz ardı etmektedirler veya bu riskin farkında bile değildirler. Medical Park Samsun Hastanesi doktorlarından İç Hastalıkları ve Tıbbi Onkoloji uzmanı Uzm. Dr. Mustafa Kemal Gül cilt kanseri hakkında bilgi verdi. Dr. Gül “ Güneşle birlikte cildimize temas eden ve göz ile göremediğimiz ultraviyole ışınları, bir yandan cildin çillenmesine, lekelenmesine, erken yaşlanıp çizgilenme ve kırışmasına yol açmakta diğer yandan da çeşitli cilt kanserlerinin oluşmasını tetiklemektedir. Güneş ışınlarına maruz kalan ciltteki elastin lifleri zarar görür ve bu tahribat sonucunda cildin elastikiyeti bozulur, cilt sarkar ve darbelere – gerilmelere karşı mukavemetini büyük ölçüde kaybeder. İnsanlar bunun doğal bir yaşlanma süreci olduğunu zanneder. Oysaki yeterli korunma önlemlerini almadan güneşlenmeyi bir alışkanlık haline getiren ve tekrarlayan güneş yanıkları hikayesi olan 30 yaşındaki bir kadının cildi 40 yaşındaki normal bir kadından daha fazla yaşlanır.”dedi.
Cilt kanserlerinin görülme sıklığında ki artış devam etmekte

Güneşin zararlarının ciltteki erken yaşlanmadan daha tehlikeli olanının ise kanser olduğunu belirten Uzm. Dr. Mustafa Kemal Gül” Dünyada birçok kanserin görülme sıklığı giderek azalma eğilimi göstermesine rağmen, cilt kanserlerinin görülme sıklığında artış devam etmektedir. Yine tüm kanserlerin içinde en sık görülen kanser cilt kanseridir. Güneşin neden olduğu 3 tip cilt kanseri vardır: Bazal hücreli cilt kanseri, yassı hücreli cilt kanseri ve malign melanom. Bu kanserlerden ilk ikisi cilt kanserlerinin %95 ini oluşturur. Güneş ışınlarının deriye dik açı ile temas ettiği kulak, ense, saçlı deri, burun ve şakak bölgelerini örten ciltte en sık olarak bu kanserler oluşur. Lokal büyümeye meyillidirler ve uzak bölgelere sıçramazlar. Kalıntı bırakmadan cerrahi ile çıkarıldıklarında tam iyileşme sağlanır. Ancak tekrar tekrar güneşle temas sonrası meydana gelen cilt yanıkları ve sonrasında ortaya çıkan güneş lekeleri cilt kanseri için çok yüksek bir yatkınlık oluşturur. Bu birikici kanserojen yatkınlık yeni kanser odaklarının her an çıkabileceğine işaret eder. Çilli bir cilde sahip, açık tenli, kızıl saçlı olan insanlar ve çocuklar güneş ışınlarına çok daha fazla hassastırlar ve çok daha fazla korunmaya muhtaçtırlar.” diye konuştu.

ESMER VE KOYU TENLİ İNSANLAR ZARARLI GÜNEŞ IŞINLARINA KARŞI DAHA DİRENÇLİ

Dr. Mustafa Kemal Gül “Malign melanom cildin en az görülen ancak en saldırgan ve en sıçrayıcı kanseridir. Cildimize doğal rengini veren melanin renk maddesini üreten “melanosit” adındaki cilt hücrelerinin kontrolsüz çoğalması sonucu gelişen cilt kanseridir. Erken evrede cerrahi ile kalıntı bırakmadan çıkarılması halinde tam iyileşme sağlanır. Ancak gecikme ve ihmal durumunda en tehlikeli kanserden bile daha saldırgan bir davranış sergiler; beyin, akciğer, karaciğer ve kemik gibi organlara rahatça sıçrayabilir. Malign melanom, 18 yaş öncesi gençliğinde veya çocukluğunda su toplayan kabarcık oluşturacak kadar şiddetli ve tekrarlayan güneş yanığı hikayesi olan kişilerde bu yanıklardan 15-20 yıl sonra gelişme eğilimindedir ve bu kişiler malign melanom için yüksek risk taşırlar. Esmer ve koyu tenli insanlar zararlı güneş ışınlarına karşı daha dirençlidir ve cilt kanseri bu kişilerde daha az görülür. Yakınlarında cilt kanseri öyküsü olanlar, yoğun güneş alan bölgelerde yaşamak ve çalışmak zorunda olanlar, yüksek rakımda ikamet edenler yassı hücreli ve bazal hücreli cilt kanseri için; kenarları düzensiz, koyu, siyah, kahverengi, lacivert benlere sahip olanlar malign melanom için yüksek risk taşımaktadır. “dedi.

CİLT KANSERLERİNİN BELİRTİLERİ NELERDİR?

•Küçük, düzgün yüzeyli, parlak mum benzeri kabarık ve güneşin en çok etki ettiği cilt bölgelerinde sonradan ortaya çıkan kalıcı ve yavaş büyüyen oluşumlar bazal hücreli cilt kanserine işaret eder.
•Sert, kırmızı renkte, kanamaya meyilli ve karnıbahar yüzeyli, kaşıntılı ciltten kabarık urların yassı hücreli cilt kanseri olma ihtimali çok yüksektir.
•Doğuştan var olan ya da sonradan gelişen koyu renkli, kenarları düzensiz, asimetrik, ciltten kabarık ve yüzeyi pürtüklü yada aynı yükseltide olmayan, genellikle 6 mm' den daha büyük çaptaki benler malign melanom için yüksek risk taşırlar. Malign melanomların %80 'i daha önce var olan bir benden gelişir. Bu nedenle ciltlerinde doğuştan ya da sonradan gelişen benlerde meydana gelen renk değişiklikleri, şekil ve büyüme değişiklikleri veya kanama böyle bir ben'in malign melanom'a dönüştüğünü akla getirmelidir.


KESİN TEŞHİS NASIL KONUR?

Medical Park Samsun Hastanesi doktorlarından Tıbbi Onkoloji uzmanı Uzm. Dr. Mustafa Kemal Gül “Cildinde mevcut benlerde bir değişiklik gözlemleyen kişiler veya özellikle sürekli güneş ışığına maruz kalan cilt bölgelerinde kalıcı değişiklikler ortaya çıkan insanlar mutlaka konu ile ilgili bir dermatoloji uzmanına başvurmalıdır. Dermatolog, meydana gelen cilt oluşumlarını ve benleri dermatoskop denen gelişmiş büyüteçlerle inceler, üç boyutlu fotoğraflarını çeker ve takibe alır. Eğer kuvvetli kanser riski taşıyan ben yada cilt oluşumları saptanırsa kişi plastik ve rekonstruktif cerrahi uzmanına yönlendirilir ve ilgili ben veya cilt tümörü kalıntı bırakmadan, cerrahi sınırlarda yeterli emniyet sağlayacak genişlikte ve derinlikte çıkarılır. Alınan tümör patoloji laboratuvarında uzman patolog doktor tarafında incelenerek kesin tanıya varılır. Kanser tanısı konduktan sonra hastanın tümörü medikal onkoloji kliniğinde evrelendirilir. Erken evre bir tümör ise hasta tam iyileşmiş sayılır ve periyodik kontrollerle takip edilir. Özellikle orta ve ileri evre bir malign melanom söz konusu ise ya tedbir amaçlı tamamlayıcı tedaviler veya tümörün yayılmasını–sıçramasını engelleyen kemoterapi, hedefleyici tedaviler uygulanır.” dedi.
Dr. Gül “Tekrarlayan güneş yanığı hikayesi olan kişiler, henüz kansere dönüşmeyen ancak yüksek kanser riski taşıyan cilt değişikliklerini kendi kendilerine gözle muayene etmeli ve görünmeyen cilt bölgelerini aynadan takip etmelidirler. Kuşku uyandıran yeni bir cilt oluşumu veya var olan benlerinde meydana gelen bir değişiklik durumunda kişiler dermatolojik kontrollerini düzenli yaptırmalıdırlar. Böyle bir durumda insanlar bilinçlendirilmeli ve “geç kaldık” endişesine kapılmamalıdır. Bu bilinçlenme aşamasından sonra insanlar ciltlerini bilimsel kanıtların rehberliğinde korumaya başlar ve bakımını yaparlarsa ciltte oluşan prekanseröz değişikliklerin çoğu geri dönebilir ve uygun tedavilerle kanserleşmesi engellenebilir.” dedi.

SAĞLIKLI BİR CİLT VE ONU MUHAFAZA ETMEK İÇİN NELER YAPILMALI?

•Sigarayı bırakmak: Sigara cilt yaşlanması ve kırışıklığının en önemli nedenlerinin başında gelir. Güneşin zararlı ultraviyole ışınlarına maruz kalan bir insan eğer aynı zamanda sigara da kullanıyorsa cildinde 2 kat daha fazla kanserojen etki ve aynı zamanda 2 kat yaşlanma etkisi oluyor demektir.
•Güneş kremleri: 50+ SPF (koruyucu faktör) içeren kremler güneşe çıkmadan yarım saat önce cilde sürülmeli ve eğer sürekli güneşlenmek isteniyorsa 2-3 saatte bir tekrarlanmalıdır. 50+ faktörlü güneş kremleri güneşin zararlı ışınlarını %99 filtre eder.
•UV ışınlarını filtre eden güneş gözlükleri kullanılmalı ve mutlaka 6-7 cm kenarı olan Meksika şapkası takılmalıdır.
•Güneş ışınlarının cilde dik geldiği saat 10:00 – 15:00 arasında güneşe çıkılmamalı.
•Kuru ve açık tenli ciltler güneşe daha çok hassastır. Böyle bir cilde sahip olanlar güneş sonrası nemlendiricili duş jelleri ile yıkanmalı ve banyo sonrası uygun nemlendirici krem ve losyonlar kullanmalıdır.
•Güneşin potansiyel cilt kanseri oluşturma etkisi %80 oranında 18 yaş öncesi gerçekleşir. Bu nedenle çocuklar güneşten daha çok zarar görürler. Ebeveynlerin güneşten korunmada göstereceği hassasiyetler, alacağı tedbirler tutum ve davranışlar çocuklarına örnek oluşturması bakımından çok önemlidir.
•Kendi kendine periyodik cilt muayenesi: Ciltte meydana gelen kalıcı lekeler, oluşumlar, yeni ortaya çıkan benler, eski benlerde meydana gelen büyüme, renk ve karakter değişiklikleri bakımından insanlar uyanık olmalı ve bu değişiklikleri önemsenmelidirler. Böyle bir durumda zaman kaybetmeden doktora başvurulmalıdır.

Dr. Mustafa Kemal Gül “Sağlıklı bir cilt için basit koruyucu önlemlerin dikkate alınması ve uygulanması, bir taraftan güneş kaynaklı erken cilt yaşlanmasını engelleyebilecek; diğer yandan da giderek artan cilt kanseri görülme sıklığının azaltılmasında katkıda bulunacaktır.” dedi.