Kalbe müdahalede ilk 4 dakikanın önemi

Ani kalp ölümleri sık sık gündeme gelir ve ilk anda ne yapılması gerektiği sorusunu da beraberinde getirir. Özellikle futbol maçları heyecanlı atmosferi nedeni ile hem oyuncular hem de tribünlerdeki izleyiciler için risk oluşturabiliyor. Kardiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Rifat Eralp Ulusoy, ani kalp krizi esnasında basit uygulama sistemi ile ön plana çıkan otomatik kalp şoklama cihazı, defibrilatörün ilk müdahale olarak hayati önem taşıdığını söylüyor.

Ani kalp ölümlerinde ilk 4 dakikanın çok önemli olduğunu belirten Ulusoy ani kalp ölümlerini, “Kalbe bağlı bir neden sonucu şikâyetler başladıktan kısa bir süre sonra beklenmedik bir şekilde gelişen ölüm” olarak tanımlıyor.

ABD’de yılda yaklaşık 300-400 bin ölüm vakası olduğunu, bu şekilde ölenlerin yaklaşık yüzde 80’inin koroner arter hastası olduğunu vurgulayan Dr. Ulusoy, müdahalede ilk 4 dakikanın önemini şöyle anlatıyor: “Kalp hastalığının genellikle ilk başlangıç bulgularından yaklaşık yüzde 25’i ani kalp ölümü şeklindedir. Ani kalp ölümü gelişen vakalarda ilk 4 dakika çok önemlidir. Çünkü bu zaman süresinde vakaların yüzde 95’inde ani kalp ölümünden sorumlu olan durum ölümcül ritim bozukluğu, yani bizim ‘ventrikül fibrilasyonu’ dediğimiz durumdur. Asistol denilen ve kalbin durması olarak tarif edilen durum ise vakaların yüzde 5’inde saptanmaktadır. Yaklaşık olarak 7. dakikadan sonra ölümcül ritim bozukluğunun (ventrikül fibrilasyonu) saptanma oranı yüzde 70 seviyesine gerilemektedir. Kalbin çok aşırı derecede elektriksel uyarı çıkarması en sık gelişen ani kalp ölüm nedenidir. Bu ölüm nedeni ‘fibrilasyon’ olduğundan, elektriksel olarak bu durumun geri çevrilmesi işlemine ‘defibrilasyon’, bunu yapan cihaza da otomatik kalp şoklama cihazı diyoruz.”

STADYUMLARDA MUTLAKA BULUNMALI
Doç. Ulusoy’un verdiği bilgiye göre koroner arter hastalığının toplumda görülme sıklığı yaklaşık yüzde 6. Yaş devreye girdiğinde oran 65 yaş ve üzerinde yüzde 19.8, 45-64 yaş arasında yüzde 7.1, 18-44 yaş arasında da yüzde 1.2 oluyor. Erkekler bu konuda daha şanssız, çünkü hastalığın yaklaşık görülme oranı erkeklerde yüzde 7.8, kadınlarda yüzde 4.6. “Bu rakamlar sonucunda düz bir mantık yürütüldüğünde, örneğin; 60 bin kişinin stadyumda izlediği bir futbol maçında ortalama 3 bin 600 insan potansiyel olarak belirlenebilir” diyen Ulusoy, otomatik kalp şoklama cihazının özellikle stadyumlarda ve havalimanlarında bulunması gerektiğini söylüyor:

“Bu cihaz ilk 4 dakika içerisinde yüzde 74 oranında kurtulma şansı sağladığından bu tür alanlarda bulundurulmasının uygun olduğu kaçınılmazdır ki; yurt dışında bunun yaygın örnekleri bulunmaktadır. Yurdumuzda henüz stadyumlarda bulunmamakla beraber, bugün dört önemli uluslararası havaalanımızda (İstanbul Atatürk, İzmir, Antalya, Ankara) bu otomatik kalp şoklama cihazından birer adet bulunmaktadır. Bu cihazın kullanımından korkulmaması ve daha da yaygınlaştırılması gerekmektedir.

ANİ ÖLÜMLER ÖNLENEBİLİR
Bu cihazları kullanmak için çok kapsamlı bir kursa gerek olmadığını söyleyen Ulusoy’un cihazın kullanımıyla ilgili verdiği bilgiler ise şöyle: “Özellikle otomatik çalışan cihaz, herhangi bir kişi tarafından pedleri vasıtası ile vakanın göğsüne yapıştırılır. Cihazın kendisi hastanın EKG’sini çekip onu monitörize ederken, defibrilasyon işlemi için gerekli olan programını çalıştırarak gerekli gördüğü anda hastayı otomatik olarak şoklamaktadır. Cihaz ölümcül ritim bozukluğunu tespit ettiği zaman alarmı çalışmakta, böylece modeline göre otomatik olarak veya cankurtaran kişi olarak cihazın şoklama düğmesine basarak hastayı şoklama işlemi gerçekleştirilmektedir. İlk 3 dakikada yapılan kalbin şoklanması ile bu durumdan yüzde 74 oranında kurtulma sağlanmaktadır. Daha ilerleyen bir süre oluştuğunda ise bu oran yüzde 40 seviyesine inmektedir. Otomatik çalışan bu cihaz yardımı ile elektriksel olaylar sonucu gelişen basit ölümlerin önüne geçmek mümkündür.”

BU ALANLARA OTOMATİK KALP ŞOKLAMA CİHAZI BULUNMALI
Kardiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Rifat Eralp Ulusoy’un, toplum sağlığının korunması ve basit ölümlerin önlenebilmesi açısından otomatik kalp şoklama cihazı konulmasını önerdiği yerler arasında ise;
• Stadyumlar, kapalı spor salonları, açık hava spor kompleksleri,
• Havaalanları, tren garı, otobüs terminali, limanlar, okullar,
• Alışveriş merkezleri, oteller, tatil köyleri, siteler,
• Uçak, tren, gemi,
• Eğlence merkezleri yer alıyor.