Kök Hücre nakli nedir?

(otolog kök hücre nakli) ya da başka kaynaktan alınıp hastaya (allojenik kök hücre nakli) verilmesi işlemine dayanan bir tedavi yöntemidir.

Halk arasında 'kemik iliği nakli' olarak da bilinir. Kök hücre nakilleri, öncelikle 'akut lösemi' denilen kan kanserleri akut myeloblastik lösemi (AML), akut lenfoblastik lösemi (ALL), lenf bezi kanserleri olarak bilinen non-Hodgkin lenfoma (NHL), Hodgkin lenfoma, kemik iliği kanserlerinden multiple myeloma, myelodisplastik sendrom (MDS), 'kronik lösemiler' olarak adlandırılan kronik myelositik lösemi (KML), kronik lenfositik lösemi (KLL) gibi kan, kemik iliği ve lenf bezi kanserlerinde tamamen şifa sağlayabilir.
Kök hücre nakli bu kanserler dışında, aplastik anemi, paroksismal noktural hemoglobinüri (PNH), primer amiloidoz, hemoglobinopatiler (talasemi, orak hücreli anemi), immün yetmezlik durumları ve kalıtsal metabolik hastalıklarda da iyileşme potansiyeli taşır.
Kök hücre nakli ve destek tedavilerinde güncel iyileştirmeler ile kan kanserlerinde uzun süreli yaşam %50'lere, lenf bezi kanserlerinde %90'lara ve kemik iliği kanserlerinde %60'lara kadar çıkmıştır. Yaşam boyu da tekrarlamayabilir.
KÖK HÜCRE NAKLİ TİPLERİ VE YILLIK İSTATİSTİKLER

Dünyada ve ülkemizde kök hücre nakilleri hangi aşamadadır?
Dünyada yılda 60-65.000 civarı kök hücre nakilleri yapılmaktadır. Bunların 25-30.000 arası allojenik nakillerdir ve bunlarında yaklaşık %45-60'ı akraba dışı vericilerden yapılan nakillerdir.
Ülkemizde ise son 10 yıl içerisinde merkez sayısı ve nakil sayısı hızla artış göstermektedir. 2013 yılı itibarı ile 61 nakil merkezi mevcuttur. Bunların 19'u çocuk, 42'si erişkin merkezlerdir. 2013 yılı itibarı ile yaklaşık 3000 civarı nakil yapılmaktadır.


KÖK HÜCRE BAĞIŞINDA PERİFERİK KÖK HÜCREYE KARŞI KEMİK İLİĞİ BAĞIŞI

Kök hücre kaynakları nelerdir?
Günümüzde etkinliği kanıtlanmış ve klinik kullanımda olan 3 kök hücre kaynağı vardır: Bunlar;
1) Kemik iliği,
2) Periferik kan
3) Göbek kordon kanıdır.
Güncel olarak periferik kök hücre daha sık kullanılmaktadır.
Kök hücre aferezi nedir?
Vücutta dolaşan kandan kök hücrelerin alınıp, geri kalan kısmının vericiye geri verilme işlemidir. Yani verici kanından kök hücrelerin alınması işlemidir.
İşlem kaç saat sürer? İşlem sonrası istirahat gerekir mi?
Aferez ünitesinde aferez cihazı adı verilen makineler ile tam otomatik yöntemle yapılır. Yaklaşık 3–4 saat sürer. İşlem sonrası verici birkaç saat gözlemlenir. Ondan sonra istirahat gerekmez.
Aferez ile kök hücre toplama işlemine ne kadar devam edilir?
Yaklaşık 1–2 gün sürer.
Aferez ile kök hücre toplama işlemleri nasıl yapılıyor?
Narkoz, ameliyat gerektirmeden hasta veya verici televizyon veya film seyrederken veya yakını ile sohbet ederken yapılmaktadır.
Aferez ile kök hücre toplama işleminin hasta veya vericiye zararı var mıdır?
Önemli sayılabilecek ciddi yan etki riski çok düşüktür.