Kriz bir bunlara...

Ticaret sektörünü dörtte bir oranında küçülten kriz, mali sektörün yanından bile geçmedi. Krizin Türk ekonomisine vurduğu ağır darbenin ilk çeyrek büyüme rakamlarına yansımasından sonra tartışmalar da devam ediyor. Hafta başında açıklanan verilerde en dikkat çekici noktalardan biri ise bazı sektörler ve faaliyet alanlarının dörtte bire varan küçülmeler yaşarken, bazılarının krizin varlığından bile haberdar olmaması. Özellikle mali sektör, gayrimenkul alım-satımı ve turizme odaklı faaliyetler krize inat büyümeye devam etti.

TİCARETTE ÜÇ YILA BEDEL KÜÇÜLME
Toptan ve perakende ticaretin gerçekleştiği faaliyet alanları 2009'un ilk çeyreğinde, 2007 ve 2008'in ilk çeyreğindeki büyümesinden çok daha fazla küçüldü. Türkiye'deki toptan ve perakende ticaretteki küçülme ise dörtte bire ulaştı. Ticaret kesimindeki küçülmeye en yakın daralmalardan biri ise ulaştırma, haberleşme ve depolama sektörlerinde yaşandı. Bu sektördeki daralma da ticaret hacmindeki daralmanın doğal bir sonucu olarak gösteriliyor. Özellikle Türk mallarına yönelik dış talebin dibe vurmuş olması nedeniyle taşımacılık ve ulaştırma sektörlerinin yediği darbe hafife alınacak gibi değil. Ulaştırma, depolama ve haberleşmede 2009'un ilk çeyreğinde gerçekleşen daralma yüzde 17.64'ü buldu. Bu sektörün önceki iki yılın ilk çeyreğindeki konsolide büyümesi yüzde 17.54 olmuştu. İnşaat ve imalat sanayi sektörlerindeki yüzde 18'i aşan daralmalar da ulaştırma sektöründekinden pek farklı değil.

MALİ SEKTÖR NİSPET YAPTI
Fakat bazı sektörler var ki krizi sadece gazete haberlerinden okuyor. Bunlardan en fazla dikkat çekeni ise mali sektör. 2007 yılının ilk çeyreğinde yüzde 12.73 büyüyen mali sektörün son üç yılda sadece ilk çeyreklerde gerçekleştirdiği toplam büyüme oranı yüzde 36.58. Bu da sektörün üç yılda üçte bir oranında büyüdüğünü gösteriyor. Kriz nedeniyle ekonomide yaşanan daralmaya rağmen kredi kartı ve bono piyasasındaki yüksek getirilere odaklanan mali sektör, faizlerde yaşanan hareketliliği kullanmayı iyi bildi. Gayrimenkul ve otomotiv kredisinde pasta küçülse de işletme kredileri, bankaların büyüme alanı oldu. Dolaylı olarak ölçülebilen mali aracılık hizmetlerinde aynı dönemlerde yaşanan büyüme de yüzde 35'i geçti.

MORTGAGE YOK, BÜYÜME VAR
Her ne kadar krizin başlangıç noktası gayrimenkul sektörü olsa da krizde gayrimenkul sektörüne yakın duran da büyümeye devam etti. Dikkat çekici büyümelerden biri gayrimenkul, kiralama ve iş faaliyetleri alanında yaşandı. 2007'nin ilk çeyreğinde yüzde 15.92 büyüyen sektör, 2008'in ilk çeyreğinde yüzde 7.28 genişleme yaşadı. Her ne kadar 2009 yılında onbinde 2'lik büyüme rakamlarına düştüyse de 2007-2009 yıllarının ilk çeyreklerinde sektörün toplam büyümesi yüzde 24.39'u buldu. Henüz kriz çıkartacak türden bir mortgage anlayışının Türkiye'de yerleşmemiş olması, yani gayrimenkul sektörünün finansal boyutunda geri kalmışlığımız, bu sektörü krize karşı korumak bir yana, krizde gayrimenkule yönelişin büyümesine bile vesile oldu. Ayrıca krizde gayrimenkul fiyatlarında yaşanan düşüş, hâlâ Türkiye'de en önemli yatırım araçlarından biri olarak görülen gayrimenkule talebi arttırdı.

OTELLER TATİLCİYE SIĞINDI
Krize karşı panzehir kullanarak büyümeye devam eden en dikkat çekici sektörlerden biri de turizm oldu. Oteller ve lokantalar, krizden bunalan yerli ve yabancı turistleri çekmeye devam etti. Krizden kaçan soluğu tatil bölgelerinde aldı. Promosyonla veya daha az kârla bile olsa, otel ve lokanta sektöründeki büyüme 2009'un ilk çeyreğinde yüzde 2.78 oldu. Bu büyüme hızı 2008'in ilk çeyreğinin iki katından fazlaydı. Sonuçta geçtiğimiz üç yılın ilk çeyreklerindeki büyümeleri üstüste koyan oteller ve lokantalar toplam yüzde 11.75 oranında bir sıçrama hızı yakalayarak küçülmeye meydan okudu.