30 soruda okulda ilk gün

Davranış Bilimleri Enstitüsü Çocuk ve Genç Bölümü uzmanları ile Acıbadem Maslak Hastanesi Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Uzmanı Dr. Arzu Önal'a 30 önemli 'ilk gün' sorusu yönelttik, yanıtları sizin için derledik .

1 - Pazartesi okulun ilk günü ve çocuğun pazar akşamı erken uyuması gerekiyor. Doğru mu?
Çocuğu erkenden yatırmak kendisini stres altında hissetmesine, ebeveynleriyle gerginlik yaşamasına, uyuyamadığı için ertesi günü tedirgin geçirmesine ve okulla ilgili olumsuz düşünceler oluşmasına neden olabilir.

2- Bir gün öncesinden çocuğu okul bahçesine götürmek, sınıfını gezdirmek iyi gelir mi?
Çocuk kaygılıysa okulu daha önceden görmesi, öğretmeniyle tanışması adaptasyon sağlar tabii ki ama 'yapabilecek misin acaba' yaklaşımı onu endişelendirebilir.

3- İşin en zor tarafı okul kurallarını aktarmak. Nasıl anlatmalı?
Önce yuvaya gitmişse kurallar tanıdık gelir. Gitmeyen içinse okulun evden daha farklı olduğu, oranın da kendine göre kuralları bulunduğunu korkutucu olmadan hatırlatmakta yarar var.

4- Öğretmen kavramını ona nasıl anlatmalı?
Öğretmenin sınıf içindeki rolünü anlatın ama onu kızgın, otoriter, vs. şekilde tanımlamayın.

5- Peki okul için yola çıktık ve o anda okula gitmekten vazgeçti...
Olabilir, okulda yaşayacağı şeyleri tam bilmediği için korkabilir. Doğru ve yeterli bilgi verin. Sıkıntılar devam ediyorsa uzmandan yardım alın.

6- Pazartesi sabahı onu kaçta uyandırmalı?
Bundan sonra her zaman kalkacağı saatte uyandırın. Birlikte kahvaltı yapın, giyinme, diş fırçalama gibi öz bakım becerilerini yerine getirebilecek zaman bırakın. Acele etmeden rahat ve huzurlu hazırlanması okuldaki performansına da katkı sağlar.

7- Özel bir kahvaltı mı hazırlamalı?
Sıradan bir gün gibi davranmaya çalışsanız da sıradan olmadığı ortada. Bir gece önceden kahvaltıda ne yemek istediğini sorabilirsiniz.

8- İşin zor taraflarından biri de kıyafet. Kim giydirecek?
Gelişim basamaklarında çocuklar önce soyunmayı sonra da giyinmeyi öğrenir. Çocuğunun artık tek başına giyinmeye başlaması gerekir.

FORMAYI GİYMEK İSTEMİYORSA

9- İlk okul gününde yanında biri olmalı mı?

Anne-baba veya yanında kendinden yaşça büyük bir başka çocukla okula gidebilir. Ayrılık aşamasını acıklı bir vedaya dönüştürmeyin, duygusallıktan kaçının.

10- Okulun formasını giymek istemiyor. Ne yapacağız?
Okulla sokak kıyafetinin farklı olduğunu anlatın ama zorlamayın. Eğer çocuğunuz yine ısrarlıysa, “Bu konuyu öğretmenine danışabilirsin” diyerek kararın size ait olmadığını vurgulamanız iyi olur.

11- En sevdiği oyuncağından ayrılamıyor, yanında götürmek istiyorsa?
Okul izin verirse sorun yok. Eğer izin vermiyorsa, oyuncakla birlikte onun okuldan çıkmasını bekleyeceğinizi söyleyebilirsiniz.

12- Kız çocuğu küpeli ve ojeli okula gitmekte ısrar ederse?
Evdeki gibi okulun da kuralları olduğunu hatırlatın.

13- Evdeki zorlukları atlatıp okula gittik. İlk olarak ne yapacağız?
Okulun çevresinde kısa bir tur atın. Sonra diğer çocuklar nerede, ne yapıyorlarsa onların yanına gitmesini destekleyin.

14- Ve ders zili çaldı. Dışarda mı beklemeli, ona eşlik mi etmeli?
Çocuktan çocuğa değişebilir. Israrcı olursa ona kendini güvende hissettirmek için 'sadece ilk gün' dışarıda bekleyeceğinizi söyleyip onu sınıfa gönderin.

15- Okul önündeki nöbet ne kadar olmalı?
Süre belirtin ve net olun. 'İlk gün' veya 'sadece öğlene' kadar gibi net ifadeler kullanın. 'Sen alışana kadar' gibi muğlâk ifadeler çocuğun alışmasını zorlaştırır.
16- Kuralı yıktı, çocukla birlikte sınıfa girdik. Nerede bekleyeceğiz?
Bu uygun değil. Madem girdiniz, onun sizi görebileceği bir yerde durun. Her ders biraz daha geriye gidin. Kademeli olarak çocuğunuzdan ayrılmayı sağlayın.

ARKADAŞI ONA VURURSA

17- Hayalleri yıkıldı. Arkadaşlarıyla aynı sınıfa verilmemiş.
Okul açılmadan arkadaşlarıyla aynı sınıfta olmayabileceğini açıkça söyleyin. Yeni arkadaşlarla tanışacağını, teneffüslerde hem onlarla hem de eskiden tanıdıklarıyla oynayabileceğini anlatın.

18- Sınıfa girdi ve hiç tanıdığı yok. Yardım istiyor. Ne yapacağız?
Önce siz rahat olun. İlk anlarda zorlanır. Zamanla yeni arkadaşlarıyla kaynaşır. Cesareti siz verin.

19- Kapı ve pencere aralıklarından onu izlemek de yanlış mı?
Çocuk artık okulun denetim ve gözetiminde. Öğretmenden böyle bir talep gelmeden müdahale etmek onun otoritesini sarsabilir, çocuğu da küçük düşürebilir.

20- İlk gün arkadaşına vurdu ya da itti...
Kavga, vurma gibi olaylarda okul yönetimi size bildirmedikçe aktif bir rol izlemeyin. Çocuk sorunu aktarırsa objektif yorum yapın.

21- Bir arkadaşı ona vurdu ya da bir şey fırlattı. Ne yapacağız?
Kendini koruması ve vuranı engellemesi gerektiğini hatırlatın. Vuranın elini tutmasını, bu durumun onu üzdüğünü söylemesini isteyin. Ya da o ortamdan uzaklaşarak durumu öğretmeniyle paylaşıp yardım almasını telkin edin. Müdahaleniz çocuğunun problem çözme becerisinin gelişimini engeller.

22- İlk gün bir türlü sınıfa ısınamadı. Sürekli ağlıyor, sınıftan ayrılmak istiyor...
O, sakinleşene kadar kalabilirsiniz. Ayrılık kaygısı yaşayan bir çocuksa, kaygı düzeyine göre önce sınıfta, sonra kapıda, bahçede, okul girişinde, evde olmak üzere aşamalı olarak ayrılarak onun alışmasına yardımcı olun.

23- Büyük güne talihsizlikle başladık. Mesela hastalandı...
İlaç mutlaka bir yetişkin gözetiminde çocuğa verilmeli. Bu nedenle, öğretmeninden, okulun reviri varsa, hemşiresinden yardım isteyin.

24- Hiperaktivite problemi var. Bunu paylaşmalı mıyız?
Akademik yaşamını engelleyebilecek bu sorunu önce öğretmeniyle paylaşın. Beklentiler, uygulanan yöntemler, alınan yardımlar konusunda bilgi verin.

25- Bir türlü geçmeyen tiki var. Arkadaşları tarafından alay konusu olmaması için öğretmenle işbirliği yapılmalı mı?
Öğretmenin çocuğun özgüvenini geliştiren, kaygısını azaltan yaklaşımları yardımcı olur. Öğretmen alay edilmesine izin vermemeli.

26- Alerjisi varsa bu durumda kime bilgi vermek gerekiyor?
Sınıf öğretmeni, varsa okul hemşiresine. Acil durumda yapılacakları yazılı da verin.

27- Yemek konusunda mızmızsa, beslenme çantası mı yapmalı, yoksa okuldaki yemeğe mi alıştırmalı?
Gıda alerjisi yoksa okulda yemesine izin verin. Farklı beslenmeyle okula giderse arkadaşlarından izole olabilir. Uyumu ve eşitliği bozan davranışlardan kaçının. Ayrıca evde yemeyen birçok çocuk, okulda rahat yemek yiyerek ailesini şaşırtabilir.

28- İlk gün bekledik. Sonra da bu bekleyişe devam mı?
Okula ve öğretmenine güven duymaya başlayana kadar birkaç hafta okulda bekleyin. Hâlâ alışamadıysa profesyonel destek alın.

29- Ve gün bitti. Onu okuldan aldık. Okulla ilgili sorular sormalı mıyız?
Sorgulamayan bir tavır sergileyin. Çocuğunuzla sohbet etmeye başlarsanız o zaten okulda yaptıklarını paylaşır. Paylaşmıyorsa onun da özel bir hayatı olmaya başladığını kabul etseniz iyi olur.