Her varlığın bir değeri, değeri olan her varlığın da bir görevi vardır. Dünya insan merkezlidir ve dünyada bulunan her şey insana hizmet eder.
Her yaratılmış olan şey Allah'a ibadete, insana hizmete kodlanmıştır. Bu yaratılmışlar; fiilen insana hizmetkârlık yaptığı gibi, bir âlim olarak da hakikati anlatırlar.
Bir ağacın üzerinden, nice ilahi hakikâtlerin olduğu öğrenilir. Ata sözlerine konu olmuş bir çok gerçek, canlılardan öğrenilmiştir. Ağaç da bu âlimlerden birisidir. Ağaç üzerinden verilen dersler de çok manidardır.
"Ağaç yaş iken eğilir ya da doğrulur. Her şeyin bir zamanı vardır. Hayat öğrenme sürecidir ama zamanlaması çok önemlidir.
Herkes bilir ki “yaşlı köpeğe yeni oyunlar öğretilmez.” “Yaşlı kurda yol öğretilmez.”
Düşen ağaca balta vuran çok olur. Onun için hayatta düşmemeye dikkat etmek gerek; güçlüyken gölgene sığınanlar düşerken baltayı alıp sana koşarlar.
Ağacı yok etmeye çalışan baltanın sapı ağaçtandır. Her zaman dış düşmandan korkmayın. İç düşman daha tehlikelidir. Sizin gibi görünüp size hainlik edecek insanlara dikkat edin. Dişi kıran, pirince en çok benzeyen beyaz taştır.
“Ulu çamlar fırtınalı diyarlarda yetişir” İnsanı geliştiren mükemmelleştiren zorluklardır. Büyük adamlar büyük engellerle karşılaşıp onu aştıkları için büyük adam olurlar. Büyük devletler büyük badireleri atlatarak büyük devlet olurlar. Uçurtma rüzgâra karşı durduğu için yükselir. Engelleri fırsat olarak görülmelidir.
Bir ağacın kökü ne kadar derinse boyu o kadar yükseğe çıkar. Kökleri zayıf olan büyüklüğü taşıyamaz. Onun için kökünüze sahip çıkmalısınız. Kökünü unutan ya da yok sayan bir ağaç ayakta kalamaz. Bir ağaç gücünü gövdesinden değil kökünden alır. Geçmişi olmayanın geleceği de olmaz. Tarihini yok sayan ya da unutan geleceğini inşa edemez.
Ağaç yapraklarıyla gürler. Bir insan da ailesiyle, sosyal çevresiyle güzel olur; onlarla tamamlanır. Onlarla varlığını hissettirir. Onun için sosyal ilişkileriniz önemlidir.
Hiçbir ağaç acaba bahar gelecek mi, çiçek açacak mıyım diye düşünmez. Kök, gövde ve dallar görevini sessizce ve sabırlıca yaparlar. Siz de baharın gelmesini bekliyorsanız görevinizi şamata yapmadan sessizce, hakkıyla ve sabırla yapmalısınız.
Meyveli ağacı taşlarlar. Bilgili, becerikli, başarılı insanlara haset eden çok olur. Bir işe yaramayan, niteliksiz, silik insanlar kimsenin umurunda olmazlar. Onun için başarılı insanlar atılacak taşlara mukavemet edemezlerse başarılarını sürdüremezler.
Her ağaç kendi toprağında büyür. Ağaç ancak uygun toprağı bulması halinde gelişmesini sürdürür. İnsan yetenekleri de öyledir; ağaç tohumu gibidir. Uygun zemin bulursa gelişir, yoksa çürür gider.
Beşikten mezara kadar ağaca muhtaçsınız. Çocukken beşikte, ölünce tabutta bizimle berabersiniz. Bize hep odun gözüyle bakmayın. Biraz da ibret gözüyle bakın."
Yaratılmış olanları seven insan, onların söylediklerini de duyacak öğrettiklerini anlayacak, gönlü daraldığında, canlıların söyledikleriyle ruhunu rahatlatacaktır. Her şey Yaratanı ve yarattıklarını sevmeye bağlıdır.
Bundan sonra bir ağacın yanından geçerken, yukarıda sıraladığımız ağaç merkezli mesajları hatırlayıp, ağacın söylediklerini dinleyin. Öylesine ders verip, gönül huzuru sağlayacak ki, her zaman ben canlıdan ders dinleme ihtiyacı hissedilecektir.