Aile bütçesinde en çok harcama neye yapılıyor?

Araştırmaya göre hanehalkları en fazla konut ve kira harcaması yapıyor. 2011 Hanehalkı Bütçe Araştırması'ndan elde edilen sonuçlara göre; Türkiye genelinde hanehalklarının tüketim amaçlı yaptığı harcamalar içinde en yüksek payı yüzde 25,8 oranıyla konut ve kira harcamaları alırken, harcamaların yüzde 20,7'si gıda ve alkolsüz içeceklerden oluşuyor. Türkiye genelinde yapılan harcamalar içinde sağlık harcamalarına yüzde 1,9 ve eğitim hizmetleri harcamalarına ise yüzde 2 oranında pay ayrılıyor. Türkiye'de 2010 yılında hanehalkı başına aylık ortalama tüketim harcaması bin 843 TL iken 2011 yılında 2 bin 120 TL olarak tahmin edildi. 2011 yılında bu değer kentsel yerlerde 2 bin 364 TL, kırsal yerlerde ise bin 547 TL olarak hesaplandı. 2011 yılında gıda ve alkolsüz içecekler ile konut ve kira harcamalarına ayrılan pay azalırken ulaştırmanın payı arttı. 2010 ve 2011 yılı sonuçları karşılaştırıldığında; 2010 yılında yüzde 21,9 olan gıda harcaması payının 2011'de yüzde 20,7 olarak gerçekleşti. Konut ve kira harcamaları payı yüzde 27,1'den yüzde 25,8'e, alkollü içecek, sigara ve tütün harcaması payı yüzde 4,5'ten yüzde 4,1'e, sağlık harcaması payı yüzde 2,1'den yüzde 1,9'a, haberleşme harcaması payı yüzde 4,1'den yüzde 4'e, kültür ve eğlence harcamaları payı ise yüzde 2,8'den yüzde 2,7'ye düştü. Giyim ve ayakkabı harcamaları yüzde 5,1'den yüzde 5,2'ye, ev eşyası harcaması payı yüzde 6,3'ten yüzde 6,4'e, ulaştırma harcamalarının yüzde 15,1'den yüzde 17,2'ye, otel, lokanta ve pastane harcamalarının yüzde 5,4'den yüzde 5,7'ye ve çeşitli mal ve hizmet harcamaları payının ise yüzde 3,7'den yüzde 4,3'e yükseldi. Eğitim hizmetleri harcamaları payı ise değişmedi.

DÜŞÜK GELİRLİLER YÜKSEK GELİRLİLERE GÖRE GIDAYA DAHA FAZLA PAY AYIRIYOR

Gelire göre sıralı yüzde 20'lik gruplar itibariyle tüketim harcamalarının dağılımına bakıldığında; birinci yüzde 20'lik (en düşük gelir grubu) grupta yer alan hanehalklarının gıda harcamasına ayırdıkları pay yüzde 30,9 iken, beşinci yüzde 20'lik gruptaki (en yüksek gelir grubu) hanehalklarının gıda harcamalarına ayırdığı payın yüzde 16 olduğu görülüyor. Eğitim hizmetleri harcamalarının oranı ise birinci yüzde 20'lik grup için yüzde 0,7 olurken, beşinci yüzde 20'lik grup için yüzde 3,4 oldu. Toplam gıda ve alkolsüz içecekler harcamasının yüzde 13,6'sını gelire göre sıralı birinci yüzde 20'lik grupta yer alan hanehalkları, yüzde 28,4'ünü ise beşinci yüzde 20'lik grupta yer alan hanehalkları yapıyor. Konuta yapılan harcamaların yüzde 11'i birinci yüzde 20'lik grupta yer alan hanehalklarına ait iken yüzde 31,6'sı beşinci yüzde 20'lik gruptaki hanelerde yapılıyor. Toplam eğitim hizmetleri harcamalarında ise birinci yüzde 20'lik grubun payı yüzde 3,3 iken beşinci yüzde 20'lik grubun payı yüzde 62,3 oldu. Ulaştırma için yapılan harcamaların sadece yüzde 4,5'i birinci yüzde 20'lik grupta yer alan hanehalklarına ait iken yüzde 45,6'sı beşinci yüzde 20'lik gruba ait.

HARCAMA KALIPLARI, HANEHALKININ TEMEL GELİR KAYNAĞINA GÖRE DEĞİŞİYOR

Hanehalkının temel gelir kaynağına göre tüketim harcamalarının dağılımı incelendiğinde; temel gelir kaynağı maaş, ücret, yevmiye geliri olan hanehalkları yüzde 24,8 ile en yüksek payı konut harcamalarına; en düşük payı ise yüzde 1,7 ile sağlık harcamalarına ayırdı. Temel gelir kaynağı müteşebbis geliri olan hanehalklarının harcamaları içinde en yüksek payı yüzde 23,1 ile gıda harcamaları alırken, en düşük payı yüzde 2 ile sağlık harcamaları almakta.