Atatürk"ün 1937 yılında yazmış olduğu bu kitap matematik adına dilimize kazandırılmış çok değerli özgün terimler içren bir kitaptır. Atatürk"ün matematiğe olan ilgisinin ve becerisinin bir yansıması olan bu kitapta Atatürk, 1937 den önce okullarımızda ağdalı Arapça ile okutulan matematik dersinde kullanılan , anlaşılması zor Osmanlıca terimlerin Türkçe karşılıklarını türetmiştir. Bu öyle basite alınacak bir iş değildir. Kolay bir iş hiç değildir. Bu kitap sayesinde okullarımızda Arapça ile öğretilmeye çalışılan daha doğrusu öğretilemeyen ezberletilen matematik dersi , öğrenciler tarafından anlaşılır hale getirilmiştir. Örneğin,
Müsellesin, zaviyetan-ı dahiletan mecmu"ü 180 derece ve müselles-i mütesaviyü"l-adla, zaviyeleri biribirine müsavi müselles demektir. demek yerine
Üçgenin iç açıları toplamı 180 derecedir ve eşkenar üçgen, açıları birbirine eşit üçgen demektir.
diyebilmemizi daha bir çok şeyi olduğu gibi ulu önderimize borçluyuz.
Yine buna benzer anlaşılması pek zor olan,
Müsellesin, zaviyetan-ı dahiletan mecmu"ü 180 derece ve müselles-i mütesaviyü"l-adla, zaviyeleri biribirine müsavi müselles demektir. cümlesinin yerine Türkçe karşılığı olan
Üçgenin iç açıları toplamı 180 derecedir ve eşkenar üçgen tüm açıları biribirine eşit olan üçgen demektir. cümlesini söyleyebilmenin güzelliğini ve özgürlüğünü bize Atatürk armağan etmiştir.
Osmanlıca bilmeyenlerin anlaması mümkün olmayan bu gibi cümleleri Türkçeleştirip dilimize kazandıran Atatürk"ün 1937 yılının kasım ayında tamamlayarak milli eğitim bakanlığına sunduğu geometri kitabı , o sene yazar ismi basılmadan çoğaltılmış ve okullarda okutulmaya başlanmıştır.
Aynı yıl Atatürk"ün Türk Dil Kurumunun diğer bilim dallarında yapmış olduğu özgün çalışmaların ışığında dilimizin yabancı dillerin etkisinden kurtulma yolunda esaslı bir adım attığını ilan ettiği bir yıldır. Bu yıldan itibaren ülkemizde başta matematik olmak üzere dersler Türkçe okutulmaya başlanmıştır.
Eskiden kullanıldığı haliyle şimdi ki halini karşılaştırdığımızda atatürk"ün yaptığı işin ne kadar büyük ve önemli bir iş olduğunu anlayabiliyoruz . İşte bu kitapta yer alan ve Atatürk"ün önerdiği bazı terimlerin Türkçe karşılıkları:
Riyaziye- Matematik
faraziye- Varsayım
Amûd -Dikey
Bu"ud Boyut
Sâkuli - Düşey
kutur - çap
nısf-ı kutur - yarıçap
kavis - yay
muhit-i daire - çember mümâs - teğet
zâviye - açı
re"sen mütekabil zâviyeler - ters açılar
zâviyetan"ı mütabâdiletân-ı dâhiletan - iç ters açılar
kaaide - taban
ufkî - yatay
mekan - uzay
satıh - yüzey
zâviyetân-ı mütevâfıkatân - yöndeş açılar
va"zîyet - konum
mecmû - toplam
müselles-i mütesâviyü"l-adlâ" - eşkenar üçgen
müselles-i mütesâviyü"ssâkeyn ikizkenar üçgen
nisbet - oran
tenasüb - orantı
mesâha-i sathiyye - alan
müştak - türev
müsavi - eşit
re"s - köşe
hattı mail - eğik
Hat- çizgi
mahrut - koni
mukavves - eğri
seviye - düzey
dılı - kenar
muvazi - paralel
menşur - pirizma
veter - kiriş
murabba - kare
zaviyei hadde - dar açı
hattı munassıf - açıortay
muhit - çevre
kaim zaviyeli müselles - dik üçgen
tamamlayan zaviye - tümler açı
Muhammes- Beşgen
Mustadil_ Dikdörtgen