Yüzde yüz sigara yasağı uygulayan 13. ülke olan Türkiye'de Danıştay'ın kahvehanelerde sigara yasağına ilişkin itirazı Anayasa Mahkemesi'ne götürmesi diğer işletme sahiplerini heyecanlandırırken, dünya sigarayla mücadelede kararlı. Türkiye'de sigara endüstrisi 'vergi çok yüksek, kaçağı özendirir' diye açıklamalar yaparken, ABD çok daha radikal bir adım attı ve bir paket sigarada 1.60 dolarlık (2.54 TL) ek vergiyi de onaylayarak 11 dolara (17.5 TL) satılmasına karar verdi. Türkiye'de ise en çok bilinen sigara markası 7 TL'den satılıyor. New York Eyalet Meclisi'nde onaylanan bu yasayla bu 11 doların 5.85'i vergilerden oluşacak. Oradaki sisteme göre, bu 5.85 doların 4.35'i eyalete, 1.50'si ise belediyenin kasasına giriyor. Sigaraya konulan bu verginin kullanılacağı yer ise çok manidar. Eyalet Meclisi, 2010-2011 döneminde yeni düzenlemeyle 400 milyon dolar ekstra kaynak yaratıp bunu da sağlık reformlarında kullanmayı amaçlıyor. Yeni uygulama 1 Temmuz'da başlayacak.
GEDİK AÇMA ÇABASI
Dünya her geçen gün sigaraya karşı cephede adımı bir üst noktaya taşırken, çıtayı çok önceden yükselten Türkiye'de ise 'yasayı neresinden yumuşatabiliriz, gedik açtırabiliriz' tartışmaları yaşanıyor. Anayasa Mahkemesi henüz toplanmamışken, kamuoyunda restoran ve kafelerde de acaba bir yumuşama olur mu diye gündem yaratılmak isteniyor. Aslında restoran işletmecilerinin Danıştay'a böyle bir başvurusu bile yok. Sadece Turizm Restoran Yatırımcıları ve İşletmecileri Derneği'nin 'dumansız hava sahası' yasası çıktığında Sağlık Bakanlığı'na bir mektup yazarak başvuruda bulunmuşlar. Sivil toplum örgütleri ise yaratılmak istenen bu gündemin karşısında durmakta kararlı. İstanbul Tabip Odası'nda düzenlenen toplantıda konuşan Sigara ve Sağlık Ulusal Komitesi (SSUK) Başkanı Prof. Dr. Elif Dağlı, halkın temiz hava solumu hakkının gasp edilemeyeceğine dikkat çekti ve 'Sigara yasağının yumuşatılması insan haklarına aykırı' diye konuştu. SSUK Hukuk Danışmanı ve Türk Toraks Derneği Avukatı Turgut Kazan, İstanbul Eczacılar Odası Başkanı Semih Güngör, Türk Toraks Derneği Başkanı Prof. Dr. Feyza Erkan'ın da katıldığı toplantıda, yasağı yumuşatmaya yönelik bu girişimlerin sigara endüstrisinin bir taktiği olduğu vurgulandı.
KARAR YOK, BEKLENTİ ÇOK
Toplantıda dumansız hava sahası yasası çıkan bütün ülkelerde sigara endüstrisinin bu tarz davalarla yasağı delmeye çalıştığını belirten uzmanlar, 'Bu tarz haberlerin öne çıkması, yasayla ilgili henüz bir karar verilmemesine rağmen toplumda sigarada bir yumuşama olacakmış gibi bir beklenti yaratıyor, ancak zaten Anayasa Mahkemesi'ne göre 'sağlık hakkı bütün hakların üstündedir' dolayısıyla bu kararın Anayasa Mahkemesi'nde kabulü olamaz' dediler. Sigara satışı yüzde 22 azaldı Prof. Dr. Elif Dağlı, Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi'nin 8. maddesi gereği olarak bir yıl önce çıkarılan ve kapalı alanlarda sigara yasağını zorunlu kılan 4207 sayılı yasanın şu noktalarda işe yaradığını açıkladı: Yüz binlerce kişinin pasif içicilik sebebiyle kalp krizi geçirmesini önledi.
Son bir yılda tütün tüketiminin yüzde 22 azalmasını sağladı.
Topluma temiz hava soluma hakkını sağladı. ABD'de 'light' kalmıyor ABD'de New York Eyalet Meclisi'nden geçirilen yasayla light sigaraların satılması yasaklandı. Yasa koyucular yasağın gerekçesi olarak light gibi ifadeler kullanarak tüketicinin yanlış yönlendirilmesini gösterirken, sigara üreticileri de karara karşı harekete geçmeyi planlıyor. Yasa onaylandığı takdirde, sigara üreticileri light tabirini kullanmasa da, bugün light adıyla sattığı ürünlere farklı renklerde şeritler koyacak. Tüketici de light adını kullanmadan rengine göre istediği sigarayı satın alabilecek.