BOTAŞ, gaz ithalatında "al ya da öde" faturasını müşterilerine yansıtma kararı verirse gaz dağıtım şirketleri de faturayı sanayiciye kesecek. Bu kararın aralık sonunda verilmesi gerekiyor. Edinilen bilgiye göre BOTAŞ, bugüne kadar sanayiciye hiç yansıtmadığı bu yükü, 2010'dan itibaren yansıtabileceğine yönelik ilk sinyali bu yılın başında dağıtım şirketlerine vermişti. Çerkezköy bölgesindeki sanayiciler şimdiden bir telaş içerisinde. Trakya'daki arama ve üretim çalışmaları ile bilinen ABD'li Thrace Basin şirketinin Çerkezköy'deki müşterilerini Zorlu Grubu devraldı. Thrace Basin'de iken "al ya da öde" yükümlülüğü bulunmayan bu müşterilere Zorlu' dan gelen yeni kontratlarda, buna yönelik madde bulunduğu ve sanayicilerin kömür kullanımına dönmeyi dahi düşündüğü öğrenildi. Zorlu Doğalgaz Dağıtım Şirketleri Genel Müdürü Erdoğan Altın ise mevcut kontratlarda "al ya da öde" yükümlülüğünün zaten bulunduğunu belirterek, Cuma günü Thrace'den gelen yeni müşterilere bilgilendirme toplantısı düzenleyeceklerini söyledi. BOTAŞ'ın kendi müşterilerine yaptığı sözleşmelerde de "al ya da öde" yükümlülüğü var.
BOTAŞ'ın doğalgaz tedarik edilen ülkelerle olan sözleşmelerine göre taahhüt ettiği gazın en az yüzde 70-80 oranını almak ya da bedelini ödemek zorunda. Ancak BOTAŞ, krizle azalan talep nedeniyle taahhüt ettiği miktarı tutturamıyor ve almadığı gazın bedelini ödemekte sıkıntı yaşıyor. BOTAŞ'ın kendi müşterilerine yaptığı sözleşmelerde de "al ya da öde" yükümlülüğü var. BOTAŞ'tan gaz alan dağıtım şirketleri de aynı maddeyi sanayicilere uygulayabilecek. Bu zincirleme yükümlülük genel bir karar olsa da kriz sonrasında maliyetleri artıracak olması nedeniyle sıkıntı yaratıyor. BOTAŞ'ın 2008'den ortalama 2.5, bu yıl için de en az 3.5 milyar metreküplük "al ya da öde" yükümlülüğü var. 2012'ye kadar BOTAŞ, ortalama 10 milyar metreküplük bir "al ya da öde" zorunluluğu altında kalabilecek. Ve bunun yıllık maliyeti 2.5-3 milyar doları bulabilecek.
SANAYİCİYE FATURASI ÇOK AĞIR OLACAK
Zorlu Doğalgaz Dağıtım Şirketleri Genel Müdürü Altın, Zorlu' nun mevcut doğalgaz müşterilerinin kontratlarında "al ya da öde" maddesinin bulunduğunu ve yeni müşterilerin de aynı şartlarda gaz almasının gerekliliğine dikkati çekti. Altın, dağıtım bölgelerindeki talebin bu yıl yüzde 20-25 gerilediğini ifade etti. BOTAŞ'ın bugüne kadar yansıtılmayan "al ya da öde" yükümlülüğünün gelecek yıl da uygulanmayacağını düşündüğünü ifade eden Altın, aksi yönde karar alınmasının ise sanayiciye faturasının ağır olacağını belirtti. Diğer yandan Çerkezköy OSB Yönetim Kurulu Başkanı Ömer Sarıoğlu ise "al ya da öde" yükümlülüğünden korkmadıklarını ifade etti. Sarıoğlu, yıllık 500 milyon metreküplük tüketim taahhütlerinin bulunduğunu ve bunu tutturduklarını belirtti. Sarıoğlu, kendilerinin bir dağıtım şirketi ya da BOTAŞ müşterisi olmadıklarını ve serbest piyasada faaliyet gösteren bir başka ithalatçı şirketten gaz temin ettiklerini ifade ederek, OSB çatısı altındaki şirketlerin doğalgaz maliyetleri açısından daha avantajlı konumda bulunduklarını savundu.
BOTAŞ'IN ARKASINDA HAZİNE VAR
BOTAŞ gelecek yıldan itibaren indirimli gaz satışına başlayacak. Ancak bu indirim herkese uygulanmayacak. İndirimden doğrudan BOTAŞ'tan büyük miktarlı gaz alan serbest tüketiciler faydalanacak. Gaz tüketimi istikrarlı olan, yaz-kış eşit miktarlarda doğalgaz tüketen sanayiciler, tükettikleri miktara göre yüzde 8'e kadar indirim alacak. Bu durum, kontrat devri yoluyla ithalat pazarına giren Enerco, Avrasyagaz, Shell ve Bosphorus Gas'ı olumsuz etkiledi. Bu şirketler müşterilerini BOTAŞ'a kaptırmamak için daha fazla indirim yapmak zorunda. Edinilen bilgiye göre bazı şirketler BOTAŞ'ın indiriminden yüzde 1 daha fazla vererek müşterilerini kendi portföylerinde tutmaya çalışıyor. Bir gaz ithalatçısı şirketinin üst düzey yetkilisi, "Bunu yapmak zorundayız. BOTAŞ'ın arkasında Hazine var ama benim arkamda kimse yok" dedi.