Bu yaz bol sebze ve meyve tüketin

Türkiye'de bu yıl meyve üretimini olumsuz etkileyen ilkbahar geç donları gibi ekstrem iklimsel olaylar yaşanmadı. Ancak meyve ağaçlarında haziran dökümleri, rekoltenin belirlenmesinde belirleyici olduğundan net bir tahmin ortaya koyabilmek için ay sonunu beklemek gerekiyor.

Açıkta yetiştirilen sebzelerde de bundan sonraki süreçte hava koşulları belirleyici. Aşırı yağış ve kuraklık ile ekonomik kayba yol açacak bir hastalık ve zararlıların etkisi olmadığı sürece sebze rekoltesinde de bir sıkıntı beklenmiyor.

Üreticiler, 2011 yılında sebze üretin miktarının önceki yıla göre yüzde 6 artışla 27,5 milyon ton, meyve üretiminin de yüzde 3,5 artarak 17,2 milyon ton olduğuna işaret ederek, artışın bu yıl da sürebileceği değerlendirmesini yaptı.

-''Günde en az 400 gram meyve ve sebze tüketilmeli''-

Hacettepe Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Zehra Büyüktuncer Demirel, yaz meyve ve sebzelerinin faydalarına ilişkin AA muhabirine yaptığı açıklamada, yeterli sebze ve meyve tüketiminin sağlıklı diyetin ''mutlak koşullarından'' olduğunu belirtti.

Dünya Sağlık Örgütü başta olmak üzere birçok sağlık otoritesinin, sebze ve meyve tüketiminin çeşitli kanser türleri ve kalp-damar hastalıkları başta olmak üzere kronik hastalıklara karşı koruyucu olduğunu kabul ettiğini kaydeden Demirel, ''Sebze ve meyvelerin sağlığı koruyucu özelliklerinden yararlanabilmek için, günde en az 5 porsiyon tüketilmeleri gerekiyor. Bu da günde en az 400 gram sebze ve meyveye karşılık gelir'' dedi.

Sebze ve meyvenin miktarı kadar çeşitliliğinin de önem taşıdığına dikkati çeken Demirel, her meyve ve sebzenin farklı besin bileşenleriyle farklı faydalar sağladığını söyledi.

Demirel, sebze ve meyvelerin tek tek yararları bilinse de bir bütün olarak değerlendirilmesi gerektiğini ifade ederek, tek bir tür sebze veya meyveyi sürekli yemek yerine, farklı renkte sebze ve meyvelerin düzenli tüketilmesinin önem taşıdığını vurguladı.

Demirel, ''Çünkü hiçbir besin tek başına mucize yaratmaz, hepsi birlikte sağlığı korur, geliştirir. Bu nedenle, diyette sebze ve meyvelere mutlaka günde en az 5 porsiyon olacak şekilde yer verilmeli. Bu miktar da farklı renkte sebze ve meyvelerden seçilerek, çeşitlilik sağlanmalı'' dedi.

-''Yaz meyve sebzelerinin su içeriği yüksek, enerjileri düşük''-

Demirel, ayrıca sebze ve meyveler doğal olarak yetiştirildikleri mevsimlerinde tüketildiğinde daha taze, lezzetli ve ekonomik olduğunun da altını çizdi.

Yaz aylarında sebze ve meyve çeşitliliğinin de arttığına işaret eden Demirel, bu dönemin meyve-sebzelerinin su içeriklerinin yüksek, enerjilerinin düşük olduğunu belirtti ve şu bilgiyi verdi:

''Bu nedenle, enerji kısıtlamasının yapıldığı zayıflama diyetleri için ideal besinlerdir. Meyvelerde doğal olarak bulunan fruktoz (meyve şekeri) enerji verdiği için, meyveler sınırsız tüketilebilecek besinler değillerdir. Günlük tüketim miktarlarına dikkat edilerek mutlaka diyette yer almalıdırlar. Çünkü bu mevsimde yetişen sebze ve meyveler, sadece zayıflamak amacıyla değil, genel sağlığı korumak amacıyla tüketilmelidirler.''

-Bazı yaz sebze meyvelerinin faydaları-

Demirel'in verdiği bilgiye göre, bazı sebze ve meyvelerin faydaları şöyle:

- Çilek, ahududu, karadut, yaban mersini, kiraz ve vişne gibi kırmızı renkli meyveler, antosiyanidin denilen pigmentleri içerirler ve bu bileşiklerin güçlü antioksidan aktiviteye sahip olduğu bilinir. Benzer şekilde, kırmızı ve beyaz üzümler de flavanoidlerden biri olan resveratrol içeriğine bağlı güçlü antioksidandır. Bu aktivitelerine bağlı olarak, çeşitli kanser türleri ve kalp-damar hastalıklarına karşı koruyucu olabilecekleri belirtilir.

- Karpuz yüksek su içeriğiyle yaz mevsimi için ideal bir besin. Ayrıca içerdiği laykopenin güçlü antioksidan olduğu biliniyor.

- Kayısı ve şeftali gibi sarı meyveler, posa, potasyum ve C vitaminin yanında, yapılarında antioksidan olarak bilinen flavanoidleri ve karotenoidleri içerirler. Özellikle kayısıda bulunan beta-karotenin, göz ve cilt sağlığına olumlu etkileri bulunur. Kayısı posa içeriğine bağlı olarak kabızlığın önlenmesinde rol oynar.

- Domates, hem C vitamini hem de laykopen içeriğiyle vücutta oksidanlara karşı koruyucu olabilir. Yeşil biber, C vitaminin en zengin kaynaklarından biridir.