Birinci dünya savaşı, 1914–1918. İTTİFAK devletleri Almanya-Avusturya-Macaristan –Bulgaristan ve Osmanlı İmparatorluğu bir tarafta.
İTHİLAF devletleri İngiltere-Fransa-Rusya-Sırbistan-Karadağ-Belçika-sonradan savaşa dâhil olan İtalya-Japonya-Yunanistan-Portekiz-Romanya ve Amerika Birleşik Devletleri. İle saflar belli olmuştur.
İhtilaf devletlerinin o devrin en devasa deniz gücü ile, ÇANAKKALE’ DEKİ deniz ve kara savaşlarında yedi devlete karşı tek başına, DESTANLAR yazarak düşmanı püskürten ve bozguna uğratan Türk ordusunun 18.Mart.1915 ZAFERİ, ÇANAKKALE ZAFERİ ve ŞEHİTLER günü olarak, yılın aynı günü kutlanmaktadır.
Osmanlı topraklarının her yerinden bu savaşa iştirak eden insanlarımızın yanı sıra. Şehrimiz SAMSUN merkezden ve kazalarından 44 değişik rütbedeki MEHMETÇİĞİN bu savaşta ŞEHİT olduğu kayıtlarda görülmektedir. Samsun merkezden 4. Çarşamba’dan 10. Terme’den 1. Bafra’dan 3.Lâdik’ten 3. Vezirköprü’den 3. Kavak’tan 2. İsimleri belli olup şehir ve kaza ismi olmayan 18 şehidimizin olduğudur.
Yılda bir günle de olsa, Şehitlerimizi anmanın güzelliğinin yanı sıra. Amazon’lara kadar vefa borcu olarak devasa heykeller diken, Büyük Şehir Belediyemizin aynı fedakârlığı bu şehitlerimiz içinde yaparak temsili bir abide dikmesi büyük bir hizmet olacaktır.
Cumhuriyet Meydanında, bu zaferi temsil edecek bir ZAFER ANITININ dikilmesi, şehitlerimize karşı kaçınılmaz bir görevdir. Esen tepe kışlasının, ŞEFİK AVİNİ ÖZÜDOĞRU olarak değiştirerek, hayatı kahramanlıkla geçmiş olan Samsun’lu 15 Fırka kumandanın isminin verilmesi, hakkı hak sahibine teslim edilen bir durum olarak görülürken. Çanakkale ŞEHİTLERİMİZ içinde aynı anının 365 gün yaşatılması gereklidir.
Geçmişin hatalarını adım adım değiştirerek, Doğru ve iyi olanları getiren hükümet icraatlarından biri de, ŞEHİTLERLE ilgili önceki Kanun ve Yönetmeliklerdeki haksızlığın giderilmesidir. Silâhaltına alınan herkesin, Görev sırasında, vefatını da Şehitlik kapsamına alan yeni hükmün, noksanlığı giderme yönündeki hakkaniyeti, yıllardır, hukuki çekişmelere sebebiyet veren bir durumdu.
Samsun’daki ŞEHİTLİĞİN mezarlık parselinde görülen durumuna rağmen, Özel şahısların mezar yeri olarak evvelce satılmış olması, Boş mezar yeri olarak ileride vefat edecek kişiler için ayrılmış olmasının, ASRİ MEZARLIK şehitlik abidesi ile uyumsuz bir durum arz ettiğidir.
Bir dahaki 18 Mart gününde, Cumhuriyet meydanında bugünü temsil edecek bir ABİDE ile Protokolle birlikte, halkın katılımı ile kutlamak üzere. . .