Çocuklarda boy artışını doğrudan etkileyen hormon; büyüme hormonu! Akranları her yıl normal büyürken, büyüme hormonu eksikliği olan çocuklar az büyüdüğü için aradaki fark giderek açılır. Uzmanlar, büyüme hormonu eksikliği tedavisine ne kadar erken yaşta başlanırsa, tedaviye alınan cevabın da o kadar iyi olduğu görüşünde birleşiyorlar. İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Çocuk Endokrinoloji Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Oya Ercan, büyüme hormonu tedavisinden çekinen ailelere, "Hormonlarımız, sağlığımız demektir. Eksikse tedavi ile yerine konmalıdır" diyor.
ERGİNLİKTE ALARM ÇALAR
Hangi yaş, çocuklarda boy kısalığı için alarm yaşıdır?
Bazı çocukların küçük yaşlardan itibaren boyları her zaman normalin altında olabilir. Bazı çocuklar ise önceleri normal boyda iken, zaman içinde yaşıtlarına göre kısa kalarak normalin alt sınırının altına inerler. Yaşıtlarına göre gittikçe daha kısa kalmak; yaşa ve cinsiyete uygun hızda büyüyememenin sonucudur. Yeterli hızda büyümeyen çocukta, bir sağlık sorunu olduğu düşünülmelidir.
Büyüme hızını nasıl hesaplıyorsunuz?
Büyüme hızında, ortalama değerler göz önüne alınsa da; normalin üst ve alt sınırları olduğu unutulmamalıdır. Biz bu nedenle bir çocuğun boyca büyümesini takip ederken büyüme çizelgesi kullanırız. Eğer iki yaşından itibaren, çocuğun boy ölçümleri aynı büyüme çizgisini takip ediyorsa genellikle bir sorun olmadığını düşüne biliriz. Boy kısalığı için alarm yaşı; büyümenin yetersiz olduğunun saptandığı yaştır. Hele hele bu yaş, ergenliğe yakın bir yaş ise alarm zilleri hiç aralık vermeksizin çalıyor demektir.
ANNE-BABA ETKİSİ OLUR
Anne-babanın kısa olması çocuk için bir kriter midir?
Büyümenin değerlendirilmesi çok kompleks bir olaydır. Bazı çocukların boyları; anne ve babalarına uygun olarak büyüme çizelgesinin alt çizgilerinde gidiyorsa, ailevi potansiyele göre normal seyrettiği sonucu çıkabilir. Çocukta ailevi boy kısalığının söz konusu olduğu sonucuna varmadan önce, anne ve/veya babanın; tedavi edilebilir bir boy kısalığı sebebi ile kısa kalmış olduğu akla getirilmelidir. Bu önemlidir, çünkü bu durumda belki anne ve/veya baba tedavi edilememiş olabilir ancak çocuk için hâlâ tedavi şansı vardır. Seneden seneye yeterince boy atmayan her çocuk, kaç yaşında olursa olsun değerlendirilmelidir.
KEMİK YAŞI ÖNEMLİ
Çocuğun erişkin boyu anlaşılabilir mi?
Erişkin boyun tahmini için; çocuğun yaşı, kemik yaşı ve boyu kullanılarak bir hesap yapılır. Bu hesap yapılırken bu amaçla hazırlanmış tablolardan yararlanılır. Kemik yaşı bu bağlamda çok önemlidir. Aynı yaşta, aynı boyda olan iki çocuktan kemik yaşı geri olanın daha uzun boylu olacağı sonucunu çıkarabiliriz.