DAMARDA ERİYEN STENT DÖNEMİ

Eriyen stentler, metal stentler gibi ömür boyu hastanın damarında kalmıyor. Damar içinde ilk 6 aydan sonra erimeye başlayan ve iki yılda tamamen kaybolan eriyen stent ile kalp damarlarının yapısı bozulmuyor. Kardiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Alp Burak Çatakoğlu eriyen stentin avantajlarını anlattı.
Damar tıkanıklığı hangi hastalıklara yol açar?
Damar tıkanıklığı kalp krizlerine, kalp yetmezliğine, ritim düzensizliklerine ve ölüme yol açabilir. Damar tıkanıklığı ve darlıkları günümüz teknolojisi ile erken evrelerde teşhis edilebilir. Kardiyoloji uzmanları hastaların risk profiline göre, tedaviye erken dönemlerde başlayabilmekte, pek çok gelişmiş tetkik yöntemi ile hastalığın ciddiyetini belirleyebilmektedir.
Damar tıkanıklığı tedavisinde stent ya da bypass
Kalp-damar hastalığı şüphesi olan veya teşhisi kesinleşmiş hastalarda en sık uygulanan üç tedavi yöntemi vardır. Bunlardan ilki ilaç tedavisidir. Günümüzde pek çok modern ilaç ile risk faktörleri ve hastalık kontrol altına alınabilir. Ancak pek çok hastada ilaç tedavisi tek başına yeterli değildir. Kalp damarlarında darlık belirli bir ciddiyetin üzerindeyse, mekanik olarak kan akımı bozulduğu için, kanlanmanın ve oksijenlenmenin yeniden normale döndürülmesi de bu sorunun mekanik olarak çözülmesi ile mümkün olmaktadır. Bu noktada iki tedavi yöntemi öne çıkmaktadır: Bypass ameliyatı ve stent uygulamaları. Eskiden koroner bypass ameliyatı dışında bir tedavi seçeneği olmayan koroner arter hastalığı ilk kez 1977 yılında İsviçre'de “balon anjiyoplasti” denilen ve koroner damarın içinde sıvı dolu bir balon şişirerek tedavi edilmeye başlandı. 1988 yılında metal stentler keşfedildi ve işlemler balon anjiyoplasti sonrası uygulanan stentler ile kombine edildi. Böylelikle işlem başarıları arttı. Ancak stent içinde gelişebilen yeniden daralmaların azaltılması gerekiyordu. Stent tasarımları modernleştirildi ve 2001 yılında ilk ilaç salınımlı stent yerleştirildi. Tüm bu süreç içerisinde işlem başarıları kademeli olarak arttı ve yeniden daralmalar azaldı. Bugün ise en yeni teknoloji ilaç salınımlı eriyebilen stentlerdir.
Eriyen stent nedir?
Eriyen stent, tasarım olarak ilaçlı metal stentlere çok benzemekle birlikte ham maddesi paslanmaz çelik değil, PLLA denilen bir polimerdir. Kalp damar hastalığını tedavi edebilecek dayanıklılıkta tasarlanmış olan bu stentler üzerinde ihtiva ettikleri ilaç sayesinde, damar yüzeyindeki darlık oluşturan plakların damarı yeniden daraltmasını önleyebilir. Damar açılıp tedavi edildikten sonra, 2-3 yıl içinde biyolojik olarak tamamen kaybolur ve yerleştirilmiş olduğu damarın sağlıklı ve yabancı materyalden bağımsız kalmasını sağlar. Kırık tedavi olduktan sonra alçı ile yaşamak zorunda değilsiniz, görevi tamamlandığında alçı alınır. Eriyebilen stentleri alçıya benzetmek yanlış olmaz.
Hangi durumlarda kullanılabiliyor?
Günümüzde metal veya ilaçlı metal stentlerin kullanılabildiği hemen tüm hastalarda eriyebilen stentleri kullanmak düşünülebilir. Bazı hastalarda ise ek avantajları vardır. İlk kez stent kullanılacak hastalar için önerilir. İleride aynı bölgeye bir tedavi girişimini kolaylaştırır. Özellikler genç hastalar daha çok fayda görür. Gelecekte işlem tekrarı ihtimali yüksek olan hastalara tercih edilmelidir. Risk faktörleri olan hastalarda yeniden daralma ve tedavinin tekrarı göz ardı edilmemelidir. Dolayısıyla metal stentlerin üzerine yeniden metal stent uygulamak hatta bazen 3. kez stent uygulamak gerekebilir. Özellikle şeker hastalığı, hipertansiyon, sigara, kolesterol yüksekliği ve ailede kalp hastalığı öyküsü olması bu ihtimali arttırır. Stent konulan hasta bölgenin takibinde standart anjiyografi yerine koroner tomografi kullanılabilir, dolayısıyla hasta konforu ve emniyeti artar. Metal alerjisi olan hastalara metal stent uygulanması tekrar daralma olasılığını arttırır. Koroner bypass ameliyatına uygun yapıda olmayan ince yapılı damarlara ve uzun hastalıklı bölgelere uygulanması mümkündür.
Eriyen stentlerin avantajları nedir?

• Koroner damarın stente ihtiyacı kısa sürelidir. Görevini tamamladıktan sonra damarda kalmasının bir avantajı yoktur.
• Stent eridikten sonra geriye normal fonksiyonlu bir damar yapısı kalır. İleride yapılacak tedavilere engel oluşturmaz.
• Bazen stentli bölgeye yeniden stent koymak veya bypass operasyonu gerektiğinde zorluklar az da olsa yaşanabilir.
• Kan sulandırıcı kullanım süresi azalır.
• Metal stent konulan bölgenin tomografi ile incelenmesi mümkün değildir. Halbuki eriyebilen stent konulan damarlar koroner tomografi ile görüntülenme şansına sahiptir. Yaşam kalitesini arttırır.

ÖNERİLERE UYUN, DAMAR TIKANIKLIĞINDAN KAÇININ

• 40 yaşın üzerindeki erkekler ve menopoz sonrası kadınlar düzenli kalp kontrolleri yaptırmalı.
• Anne, baba veya kardeşlerde kalp hastalığı olan, sigara içen, şeker hastalığı olan, hipertansiyon veya kolesterol yüksekliği olan kişilerde kalp-damar hastalığı riski artmış olduğu için tetkik ve değerlendirmelerin daha titizlikle ve belli aralıklarla yaptırmalı.
• Sebze, meyve ve balık tüketilmeli.
• Süt ürünlerinin yağsız olanları tercih edilmeli.
• Sıvı yağ kullanılmalı, trans-yağlardan kaçınılmalı.
• Günde üç öğün yemek yenilmeli, porsiyonlar küçültülmeli ve ara öğünler eklenmeli
• Haftada 5 gün normal tempoda yarım saat yürüyüş yapılmalı
• Uzman tavsiyesi ile reçete edilen ilaçlar düzenli olarak kullanılmalı
• Belirti ve şikayetler oluştuğunda zaman kaybetmeden kardiyoloji hekimine başvurulmalı