E VİTAMİNİ NEDİR?

Derya Koç

E vitamini, çeşitli formları bulunan yağda çözünen bir vitamindir. E Vitamini görme, üreme ve kan, beyin ve cilt sağlığı için önemli bir bileşendir.
E vitamini antioksidan özelliklere sahiptir. Antioksidanlar, vücudun besinleri parçaladığında veya tütün dumanına veya radyasyona maruz kaldığında oluşan kimyasallardır ve hücreleri serbest radikallerin etkilerinden koruyabilirler. Kalp hastalığı, kanser ve diğer sağlık sorunlarının tümü serbest radikallerle ilişkili olabilmektedir. E vitamini takviyeleri, gıdalarda doğal olarak bulunan antioksidanlarla aynı faydaları sağlamayabilmektedir. 
E vitamini açısından zengin besinler arasında kanola yağı, badem, zeytinyağı ve yer fıstığı bulunur. E vitaminini aynı zamanda etlerden, yeşil yapraklı sebzelerden,  süt ürünlerinden ve güçlendirilmiş tahıllardan da alınabilir. Bununla birlikte, E vitamin kapsüller veya damlalar halinde oral bir takviye olarak da alınabilmektedir.
E vitaminin formülü C29H50O2 ’ dur. Genellikle antisterillik vitamini olarak bilinen E vitamini, kimyasal bileşimine göre bir tokoldur. E Vitamini, hücre zarlarında ve lipoproteinlerde önemli bir rol oynayan, yağda çözünen bir antioksidandır. Epidemiyolojik ve küçük ara çalışmalara göre E vitamini kardiyovasküler hastalık, belirli maligniteler ve diğer kronik hastalık riskini azaltmada etkilidir. Bazı önemli klinik araştırmalarında, E vitamininin sağlık yararlarını daha ayrıntılı olarak incelenmektedir. Tokoferol ve tokotrienol, E vitamini etkisine sahip iki tokol molekülüdür. Bunlardan alfa-tokoferol en aktif olanıdır.
Dört tokoferol ve dört tocotrienol, E vitaminini oluşturan sekiz yağda çözünen bileşen arasındadır. E Vitamini, hücre zarlarının reaktif oksijen türlerine karşı korunmasına yardımcı olabilecek, yağda çözünen bir antioksidandır. Vücutta bir antioksidan olarak çalışan E vitamini, hücreleri serbest radikal hasarından korumada rol oynar. Vücut tüketilen besinleri enerjiye çevirdiğinde serbest radikaller oluşur. Sigara dumanı, hava kirliliği ve güneşten gelen UV ışığı, insanları çevredeki serbest radikallere maruz kalmasına neden olur. 
E vitaminine ayrıca vücudun bağışıklık sisteminin istilacı mikrop ve virüslerle savaşması için ihtiyaç duyulmaktadır. Kan damarlarının genişlemesine ve içlerinde kan pıhtılaşmasının önlenmesine katkıda bulunur. E vitamini ayrıca hücreler tarafından birbirleriyle bağlantı kurmak ve birçok kritik görevi yerine getirmek için kullanılır.
E vitaminin vücuda faydaları aşağıda listelenmiştir. 
Kalp hastalığı riskini azaltmaya yardımcı olur: LDL (kötü) kolesterol ve trigliseritler gibi yüksek tansiyon ve yüksek kan lipid düzeyleri, kalp hastalığı riskini yükseltebilir. Araştırmalara göre E vitamini takviyesi, bazı kişilerde bu gibi kalp hastalığı risk faktörlerini azaltmada etkilidir. 
2019'da yayınlanan 18 araştırmanın bir analizinde, E vitamini takviyelerinin, plasebo tedavileri ile karşılaştırıldığında, sistolik kan basıncını önemli ölçüde azalttığı, ancak diyastolik kan basıncını düşürmediği gösterilmiştir. 
Bazı araştırmalar, omega-3 takviyeleri ile birlikte E vitamini alımının metabolik sendromlu kişilerde LDL ve trigliserit seviyelerini azaltabileceği belirtilmektedir.
Cilt sağlığı için faydalıdır:  E vitamini takviyeleri, egzama gibi bazı cilt rahatsızlıklarına sahip kişiler için faydalı olabilmektedir. 
E vitamini cildi korumasız güneşe maruz kalma ve hava kirliliği gibi günlük çevresel stres faktörlerinin neden olduğu serbest radikallerle savaşarak cildi korur.
E Vitamini ayrıca nemlendirici ve iyileştirici özelliklere sahiptir ve cilt bariyer işlevini güçlendirmede etkili rol oynamaktadır. E vitamini doğal bir iltihap önleyicidir, bu özelliği ile cildi yatıştırmaya ve rahatlatmaya yardımcı olur. Ayrıca cildi nemlendirir ve doğal bir güneş koruması görevi görür.
Göz sağlığı için faydalıdır: E vitamini retina, kornea ve uveanın kendini (gözün pigmentli kısmı) onarmasına yardımcı olur. Örneğin, Public Health Nutrition'da 2015 yılında yayınlanan bir araştırma analizinde, E vitamini alımının, yaşlanmaya bağlı katarakt insidansının daha düşük olmasıyla bağlantılı olduğu belirtilmiştir. 
E vitamini takviyeleri aynı zamanda, bebekleri etkileyen bir göz rahatsızlığı olan prematüre retinopatisinin tedavisinde kullanılmıştır. Ancak aşırı yüksek dozlarda E vitamini ise retinitis pigmentosa olan kişilerde görme kaybını hızlanmasına neden olabilir. 
Oksidatif stres göstergelerini azaltır ve antioksidan savunmayı güçlendirir: Oksidatif stres, vücudun antioksidan savunması, reaktif oksijen türleri (ROS) olarak bilinen kimyasalların sentezi ve birikimi arasında görülen bir dengesizlik sonucu ortaya çıkan bir durumdur. Bu, hücresel hasara ve hastalık riskinde artışa yol açabilir. 
E Vitamini vücutta güçlü bir antioksidandır ve yapılan araştırmalar, yüksek dozlarda E vitamini takviyesi almanın bazı bireylerde oksidatif stres belirtilerini azaltabileceğini ve antioksidan savunmasını yükseltebileceğini belirtmiştir. 
Dismenoreyi yönetmede rol oynar: Dismenore, kramp, pelvik ağrı gibi yoğun ve sık adet ağrısı ile ilişkili bir durumdur. Araştırmalar, E vitamini takviyelerinin ağrıyı azaltmada etkili olabileceğini göstermektedir. Yapılan bir çalışmada, günde 200 IU E vitamini almanın adet ağrısını plasebodan daha fazla rahatlattığı görülmüştür. Bununla birlikte E Vitamini, 180 mg EPA ve 120 mg DHA içeren bir omega-3 takviyesi ile birlikte alındığında daha büyük bir etkiye sahip olduğu görülmüştür. 
Bilişsel sağlığa fayda sağlar: E vitamini, beyin ve vücut sinir hücreleri (nöronlar) arasındaki elektrik sinyallerinin iletilmesine yardımcı olur. Ancak E vitamini takviyelerinin Alzheimer hastalığı gibi bilişsel rahatsızlıkları olan insanlara sağladığı faydaya dair kesin bir kanıt bulunmamaktadır. 
Karaciğer fonksiyonunu iyileştirebilir: Yapılan araştırmalar, vücuda düzenli E vitamini alımının alkolsüz yağlı karaciğer hastalığında (NAFLD) görülen karaciğer hasarını önlemede rol oynayabileceğini göstermektedir. E vitamininin antioksidan özellikleri, hasarlı hücrelerde yara izini önlemeye veya azaltmaya yardımcı olabilir. 

İlk yorum yazan siz olun
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.