İnsan ihtiyaçlarını kıt kaynaklar ile karşılama faaliyetlerini inceleyen bilim dalına ekonomi adı verilmektedir. Ülkelerin iyi giden ekonomilerinde değişen algılar ve yayılan kötümser tablolar ekonomik verilerde değişim yaratabilir. Şirketler batabilir ve işsizlik artar. Faizler yükselebilir ve finansal sistem çöker. Böylece toplumda buhran yaşanır. İşte ülkede yaşanan tüm bu kötü sürece ekonomik kriz adı verilmektedir. Kriz, kişi veya toplulukları olumsuz olarak etkileme potansiyeline sahip ve ani olarak ortaya çıkan durum veya tehlikedir. Ekonomik kriz ise mal, hizmet, üretim faktörleri fiyatlarının ve ulusal para biriminin değerinin çeşitli nedenlerle ve ani olarak kabul edilebilir limitleri aşan şekilde dalgalanması ve bunun sonucunda ekonomik faaliyetlerin yavaşlaması ve ileriye dönük olarak ekonomide büyük bir belirsizliğin ortaya çıkmasıdır.
Ekonomik Krizin Nedenleri Nelerdir?
Ekonomik krizler reel ve finansal sektörde arz fazlalığı veya talep daralmasından kaynaklanabilmektedir. Arz veya talep krizinin ortaya çıkmasının çeşitli nedenleri olabilir. Bunlar dışında ekonomik krizler organizasyon dışı konjonktürel nedenlerden kaynaklandığı gibi organizasyon içi nedenlerden de kaynaklanabilir.
Ekonomik krizlerin nedenlerine bakıldığında her zaman ekonomik nedenlerden kaynaklanmadığını söyleyebiliriz. Ülkede ortaya çıkan doğal afetler, deprem sel gibi olaylar ülkede ekonomik krize neden olabilir.
Faiz Oranları: Faiz oranlarıdaki artış finansal piyasalarda varlık değerlerinin gerilemesine ve kredi ve likidite sıkışıklığına neden olarak ekonomik krize neden olur.
Hisse Senedi Piyasaları: Çeşitli nedenlerle yatırım ortamına olan güvenin azalması ve riskten kaçış eğilimi başladığında paniğe kapılan yatırımcıların yarattığı yoğun satış dalgası finans piyasalarında krize neden olur. Varlıkların Aşırı değerlenmesi: Spekülatif alımlar sonucu gayrimenkul ve benzeri gibi varlıkların değerlerinin sürdürülebilir olmayan seviyelere kadar yükseldikten sonra aniden düşmesi ekonomik kizleri tetikleyen nedenlerden biridir.
Ekonomik Kriz Nasıl Olur?
Ekonominin büyümesi ile birlikte oluşan likidite bolluğu varlık fiyatlarının balonlaşması ve tüketici talebinin tırmanmasına neden olabilir. Finansal ve konut piyasalarında yatırımcı davranışların sebebiyle yükselen varlık fiyatlarının bazı nedenler ile gerilemesi finansal piyasalarda riskten kaçışı ve tüm piyasayı etkisi altına alan satış dalgasını etkilemektedir. Faizlerin artması ve bu gibi nedenlerden dolayı fiyatların ve talebin aniden gerilemesi ekonomik krize yol açmaktadır. Bu da finansman maliyetlerinin yükselmesine, talep ve üretimin daralmasına yol açmaktadır. Ekonomik büyümenin etkisiyle oluşan likidite bolluğu varlık fiyatlarının balonlaşması ve tüketici talebinin tırmanmasına neden olur. Finansal piyasalarda ve konut piyasasında irrasyonel ve spekülatif yatırımcı davranışları nedeniyle sürdürülebilir olmayan düzeylere yükselen varlık fiyatlarının çeşitli nedenlerle gerilemesi finansal piyasalarda riskten kaçışı ve tüm piyasayı etkisi altına alan satış dalgasını tetikler. Hızlı faiz artışı ve benzeri gibi nedenlerle varlık fiyatlarının ve talebin ani ve beklenmedik bir şekilde gerilemeye başlaması genellikle ekonomik krize yol açar. Gerileyen varlık fiyatları kredi ve likidite sıkışıklığı yaratarak finansman maliyetlerinin yükselmesine, talebin ve üretimin daralmasına neden olur. Darboğaza giren reel sektörde yaşanan küçülme ve iflaslar işsizliğin artması ve gelir düzeyinin gerilemesiyle sonuçlanır. Yabancı yatırımcıların ülkeden çıkması, cari açık ve kamu / özel sektör borçlarının finansmanınında sıkıntı yaratarak döviz kurlarının ani ve hızlı yükselmesine ve ithalata bağımlı reel sektörde üretimin ve satışların gerilemesine ve toplu iflaslara neden olur.