Adına pek de aşina olmadığımız raynaud sendromu, genellikle soğuk ve ruhsal gerginlikler gibi nedenlerle el parmakları, ayak parmakları, burun ve kulak gibi vücudun uç kısımlarındaki küçük damarların spazmı (büzüşmesi) sonucu kan dolaşımının bozulmasına bağlı olarak ciltte gelişen solukluk, morarma ve kızarıklıkla kendini belli eden bir hastalık. Bir tür dolaşım bozukluğu olan raynaud sendromunun iki farklı çeşidi bulunduğunu söyleyen uzmanlarından Doç. Dr. Kemal Korkmaz, hastalığın sebeplerini şöyle anlatıyor: “Raynaud sendromunu tetikleyen başlıca nedenler arasında soğuğa maruziyet ile stres gibi ruhsal gerginlikler yer alıyor. Birincil raynaud sendromu toplumda sık görülür ve eşlik eden altta yatan başka bir hastalık yoktur. Genellikle 30 yaşın altındaki kişilerde görülürken, kadınlarda erkeklere göre daha sık rastlanır. Toplumda yaklaşık %10 oranında görülmektedir. İkincil raynaud sendromu toplumda daha az sıklıkla görülür ve eşlik eden altta yatan bir hastalık vardır. Bazı romatizmal hastalıklar (SLE, romatoid artrit, skleroderma vb.), burger gibi bazı atardamar hastalıkları; migren, kanser ve kalp hastalıklarının tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar, bazı sinir sistemi ve hormonal sistem ile ilgili hastalıklar, sigara kullanımı, vibrasyon (titreşim) yapan aletlerin kullanımı, piyano çalmak ve daktilo kullanmak gibi direkt atardamar travmasına neden olan durumlardır. Genellikle 30 yaşın üstündeki kişilerde görülür."
EN SIK BELİRTİLER EL VE AYAK PARMAKLARINDA GÖRÜLÜYOR
Doç. Dr. Korkmaz, raynaud sendromunun belirtilerinin en sık el ve ayak parmaklarında, nadiren dil, burun ve kulakların uç kısımlarında da görüldüğünün altını çiziyor. Birincil raynaud sendromunda belirtilerin genellikle simetrik yani her iki el veya ayak parmaklarında; ikincil raynaud sendromunda ise asimetrik olarak yani bir veya birkaç parmakta görülebildiğini belirten Doç. Dr. Korkmaz, sıklıkla soğuk ve stres durumlarında tetiklenen damarlardaki büzüşme sonrası etkilenen bölgenin cildinde soğukluk, solukluk, ağrı, uyuşukluk ve karıncalanma oluştuğunu anlatıyor. Cildin önce soluk beyaz renkte iken sonra mavi-mor renge dönüştüğünü, damarlardaki büzüşmenin düzelmesi sonrası kan akımı artarak cildin pembe-kırmızı renge döndüğünü ifade eden Doç. Dr. Korkmaz, “Birincil raynaud sendromunda etkilenen bölgede yara ve kangren oluşumu pek görülmez. İkincil raynaud sendromunda yara ve kangren oluşabilir” diyor.
SOĞUK ORTAMLARDA MUTLAKA ELDİVEN VE ÇORAP KULLANIN
DoktorTakvimi.com uzmanlarından Doç. Dr. Kemal Korkmaz, raynaud sendromunun tedavisinde amacın altta yatan hastalıkları ve durumları tedavi ederek, atakların sıklığı ile şiddetini azaltmak ve doku hasarını önlemek olduğunu söylüyor. Tedavi sürecinde öncelikle soğuğa maruziyetten kaçınılması gerektiğini belirten Doç. Dr. Korkmaz, şunları söylüyor: “El ve ayaklarınızı sıcak suyla yıkanmalı, soğuk ortamlarda sıcak tutan eldiven ve çorap giymelisiniz. Stresi ve ruhsal gerginliklerinizi yoga, pilates ve meditasyon yaparak kontrol altına alabilirsiniz. Sigarayı kesinlikle bırakmalısınız. Bu hastalığın tedavisinde damarlardaki büzüşmeyi önleyen ve kan dolaşımını arttıran çeşitli ilaçlar kullanılır. Genellikle raynaud sendromunun nedenlerinin ortadan kaldırılmasıyla ve kullanılan ilaçlarla hastalık başarılı bir şekilde tedavi edilebilir. Özellikle ikincil raynaud sendromu olan bazı hastalarda kangren ve yara oluşumunu engelleyebilmek için cerrahi tedavi gerekebilir. Bu tedavinin de başarı oranı son derece yüksektir.”