Etkili öğrenme (2)

                       AKRONİM TEKNİĞİ İLE ÖĞRENME
 
            Bu teknik daha moda söylenişiyle ve bulmacalarda çıktığı şekliyle AKROSTİŞ yöntemiyle öğrenme adıyla bilinir. Bunu daha çok edebiyat dilinde mahçup aşıklar biribirlerine yazdıkları şiirlerde kullanmışlardır. Hani şöyle şiirler vardır ;
                                   Seviyorum birisini
                                   En tatlı meleğimi
                                   Nasıl anlatsam bilmem ki sana
İlk harflere baksana
Şiirin ilk satır harflerine bakınca SENİ kelimesi görülür.Yada bu dizeleri öyle satır baş harfleriyle yazarlar ki, baş harflerde sevgilinin adı vardır.
Bu teknik öğrenmede de kullanılan ve çok işe yarayan bir yöntemdir. Bu yöntemde bilgiyi, bir kelimenin harfleri içine şifreleme tekniği esastır. Seçilen kelime adeta bilgiyi içinde saklayan bir hatırlatıcı şifredir.Beyine bu kelimeyi öğretmek suretiyle, tıpkı anahtar-kilit bileşkesi gibi, kilidin açılıp bilgilerin domino taşlarının sırayla düşmesine benzercesine peşpeşe sıralanması ile, bellekten yukarı çıkıp hatırlanması sağlanır.
Eğitimde hem öğrenmek, hemde öğretmek için AKRONİM çok kullanışlı bir tekniktir.
Bu tekniğin nasıl uygulanacağına geçmeden önce bazı akronim örnekleri vermek istiyorum.
            İşte birkaç eğlenceli olduğunu düşündüğüm örnekler: Şirketlerin başarı grafiklerini yükseltmek için, kullandıkları başarı analizi ve değerlendirmesinin adı SWOT analizdir.Bu kelime ingilizce karşılıkları, Strong (güçlü yanlar) Weak (zayıf yanlar), Opportunity ( fırsatlar), Threat ( tehditler) olan kelimelerin baş harflerinden oluşur. SWOT analiz bir öğreti gibi her elemana öğretilir ve uygulanır. Çok güçlü bir tekniktir.
Yine hatırladığım bir başka akronim, bir yabancı şirketin personel seçme kuralının adı olan SMİLE ( gülümse) kelimesi.Buda; Skil (yetenek), Management ability (yönetim becerisi) İnternal flexibility (esneklik), Language facility (lisan  becerisi) ve Endeaour ( çaba) kelimelerinin baş harflerinin oluşturduğu bir şifre kelimedir. Fark edildiği üzere şirketin elemanlarında en önem verdiği özellik güler yüz.
            Uluslararası halkla ilişkiler departmanlarında ise, AIDA kelimesiyle formülleştirilmiş bir akronim kullanılır:Attention (dikkat çek), Interest (ilgi uyandır), Desire (dilek ), Action (hayata geçir) . Bu şirket, çevresine dikkatleri çekerek ilgi uyandırıp, şirketi arzulatıp en iyi müşteri profili elde etmek için halkla ilişkiler departmanına AIDA yı olmazsa olmaz bir öğreti olarak veriyor.
            Ülkemizden de bir akronim var sırada: ASPAVA. Genellikle lokantaların isim tabelalarında rastlanır bu kelimeye. Allah, Saadet, Para ve Aşk Versin diye deşifre edilir. Bir çeşit güzel dilek.
            Gelelim bir Akronim Nasıl Oluşturulur"a. Sadece bir kaç dakika uğraşarak. İnanın beş dakika değil, daha az uğraşarak.Üniversitede öğretmenlerimiz bize, akronim oluşturmanın akronimi DAKİKA kelimesidir derlerdi. Açılımı: Düşünce, Anahtar kelime, Kafiye, İlişkilendirme, Konu ve Ayarlama.
            İlk yapılacak iş, konuyla ilgili tüm bilgilerin toplanıp gözden geçirilmesidir.İkinci iş olan en uygun anahtar kelimeleri bulmak ise, kişinin edebi becerisine kalmış.Burada bir parantez açmak istiyorum.Bir matematik öğretmeni olarak, öğrencilerime her zaman şunu söylerim: “ Türkçesi iyi olmayan öğrencinin, matematiği de iyi olmaz.” Çünkü matematik okuduğunu anlama becerisidir. Bu yüzden bol bol kitap okuyup kelime hazinelerini ve anlama becerlerini geliştirmelerini tavsiye ederim.Sanırım akronim oluştururken ikinci aşamada ne demek istediğim daha iyi anlaşıldı.Sonra da kelimelerin ilk harflerini biraz mantık kullanarak kafiyeli ve ilgi çekici bir biçimde, akılda kalabilecek bir kelime ( anlamlı yada anlamsız olması önemli değil ) oluşturmak geliyor. Akronim oluştururken mutlaka bir kelime kurmak şart değil. Bir düşünceyi de akılda tutmak, bu düşüncenin çağırıştırdığı bilgiyi doğru bir şekilde hatıra getirebilir. Örneğin, öğrencilik yıllarımda uyguladığım bir düşünce akronimi vardır.( Aslında pek çok vardır da hepsini bu yazımda anlatmam mümkün değil.)
            Açılar Kuramında “ Bütünler açıların toplamı 180 derece, Tümler açıların toplamı ise 90 derecedir.” Öğrenci bunu kullanırken çoğu zaman karıştırır ve 90 ıle 180 nin yerini değiştirir. Bunun için benim ortaokul yıllarımda akronim yaptığımı bilmeden kullandığım şifre şuydu: “Bütünler kelimesi sekiz harften , Tümler kelimesi altı harften oluşur. Fazla harften oluşan Bütünler kelimesine karşılık gelen açı büyük olan 180, daha az harften oluşan Tümler kelimesine karşılık gelen açı ise küçük olan 90 derece olmalıdır.”
            Öğrencilerin matematik dersinde sıklıkla düştükleri hatalar işlem önceliği sırasında yaptıkları yanlışlardan kaynaklanır. Basit denklem çözümlerinde işlem sırası şöyle olmalıdır: Önce Çarpma ve Bölme, sonra Toplama ve Çıkarma yapılır. Bunun kolay hatırlanmasını sağlayacak bir akronim verelim: Çarşı Başında Toplanan Çocuklar tekerlemesinde her bir kelimenin baş harfleri, Çarpma, Bölme, Toplama, Çıkarma işlem kelimelerinin baş harfleriyle aynıdır.
            Kimi kaynaklarda Kriptoloji ( şifreleme) diye de adlandırılan bu yöntem hem eğlenceli hemde oldukça etkilidir.Son yıllarda fakültelerin Matematik Bölümlerinde de Kriptoloji adıyla bu konu ayrı bir kürsü olarak okutulmaktadır. Akronim oluşturma tekniği uygulaması ile öğrencilerin özellikle matematik dersini eğlenceli hale getirebileceği kanısındayım. Eğlenerek öğrenme olurmuymuş , hemde matematik dersi ?Demeyin. Neden olmasın?
            Mutlu yarınlar dilerim.