Yüce Allah Kalem Suresi 4.ayette Peygamberimizi tanıtırken, “Sen büyük ahlak üzeresin” burmuştur. Peygamberimiz de kendisinin görevlendirmesiyle ilgili olarak, “Ben güzel ahlakı tamamlamak için gönderildim” buyurmuştur. İnsanların Allah katındaki değerini anlatan Peygamberimiz; “Sizin(İnsanların) en hayırlınız, ahlakı en güzel olanınızdır” buyurmuştur.
Elçilik görevi itibariyle bir Peygamber, günlük yaşamı itibariyle bir beşer olan Hz. Muhammed (s.a.v.), insanlar için önek bir modeldir. Peygamberimizin, mükemmel bir insanın tüm özelliklerine sahip olduğunu Yüce Allah bildirmiştir.
Ahlak; insanın davranışlarının adıdır. Bu davranışların iyi veya kötü oluşuna göre de kişinin ahlakı tanımlanır. Peygamberimizin ortaya koyduğu şekliyle söz ve fiiller gerçekleştiren güzel ahlak sahibi olur. Allaha itaatsiz, insanlara adaletsiz, canlılara karşı merhametsiz olup, mahlukata zarar veren de kötü ahlaklı insan kabul edilir.
Güzel ahlakın oluşmasında, el, dil ve gönül önemli fonksiyonlara sahiptir. Organlarla yapılan davranışlar, zihinsel düşüncenin ve kalbi inancın yansımasıdır ki, kişinin ahlakının derecesini gösterir.
Emanete riayet etmek, doğru sözlü olmak, dürüst bir ilişki içerisinde bulunmak ve helal lokma ile beslenmek ahlaklı yaşamın temel belirleyenleridir. İnsanlara zarar vermek, gizli halleri araştırmak, ortalığı karıştırmak, lüzumsuz olarak tartışmak gibi fiiller güzel ahlakın oluşmasını engelleyen fiillerdir.
İbadetler, güzel ahlaklı olmak için farz kılınmıştır. Davranışlarını düzeltmeyen bir kişi namazını kontrol etmelidir. İnsanların halini anlayamayan bir Müslüman orucunu gözden geçirmelidir. Fakirleri göremeyen bir mümin zekatını sorgulamalıdır. Cemiyet anlayışını geliştirememiş bir kimse hac ibadetini tekrar düşünmelidir.
Güzel ahlaklı olmak; güler yüzlü olmayı, yumuşak davranmayı, selamlaşmayı, boş yere konuşmamayı, boş yere gülmemeyi, yalan söylememeyi, gelmeyene gitmeyi, vermeyene vermeyi, zulmedeni affetmeyi, az yemeyi, az konuşmayı, az uyumayı, yaşlıları hoş etmeyi, gariplerin elinden tutmayı, hastaları ziyaret etmeyi, anne-babaya itaat etmeyi, cömert olmayı , sabırlı ve şükür olmayı gerekli kılar.
Nisa suresi 135.ayette; “Menfaatin söz konusu olsa bile, kendin, anne/baban, yakınların, zengin/fakir olsa bile adaleti söylemekten kaçınma”, Maide suresi 8.ayette; “toplumun çirkinliği ve kötülüğünü bahane ederek adaletten ayrılma” buyuran Yüce Mevla, güzel ahlakın doğruluk ve adalet üzerine inşa edileceğini bildirmektedir.
Din; hayatın tamamıdır ve tüm davranışları belirler. Dindarlık, sadece İslam’ın beş şartını yerine getirmekle değil, hayatın tamamını ibadete dönüştürmekle olur. İslam’n şartlarının farz oluş hikmetleri de, hayatı ibadete dönüştürmek içindir. Dindarlığı, sevap kazanma mekanizması olarak görmek, dindarlığın sınırlarını daraltır, ahlakın ölçülerini zayıflatır, İslam üzere olan hayatı buharlaştırır.
İmkanlarını imanı için kullanan, makamlarını insanlık için değerlendiren, adaletten ayrılmayıp, merhametli olan, söz ve eylemlerini Peygamberi söyleme göre şekillendiren, Allah c.c. sürekli hatırlayıp şükrünü eda eden kimse; güzel ahlak sahibidir.