Güzel Konuşmanın Dokuz Anahtarı

          “İnsanları güzel söz söylemeye davet et.” (Zümer, 18)
   Ne konuşulacağını bilmek kadar hitap edilecek dinleyiciyi tanımak, kelimeleri isabetle seçmek ve yerinde kullanmak güzel ve tesirli konuşmanın başlıca şartları arasındadır.
   Büyük Fransız edibi Moliere: “Bizi anlamışlarsa bu iyi konuştuğumuzun delilidir.” diyor. Ama pek çok problemin, karşılıklı konuşmalarla çözümlendiği günümüzde birçoklarımıza toplum önünde konuşmak güç gelir. Anlaşılmamaktan korkarız.
   İnsan beyni esrarlı bir organdır. Doğar doğmaz çalışmaya başlar da toplum önünde durur. Şimdi anahtarlara geçelim:
1.     Dinleyicileri tanımak: Önce dinleyicilerimizin kimler olduğunu, neyle ilgilendiklerini, ortamın ne olduğunu ve tam olarak ne hakkında konuşacağımızı tespit etmeliyiz. Dinleyicilerin tanınması konuşmanın hazırlanması kadar önemlidir. Dinleyicilerin yaşlarını daima göz önünde tutmalısınız.
2.     Konuşmayı hazırlamak: Konuşmalar genellikle iki şekilde hazırlanır. Metin tamamen yazılır veya kart sistemi uygulanır. Metnin tamamen yazıldığı konuşmalarda konuşmacı notlarına bakarak konuşur. Kart sistemine gelince konuşmamızın müsveddesini hazırladıktan sonra önemli noktalarının altını çizerek onları kartlara geçiririz ve sıralarız. Kelimelere bakarak konuşmanızın defalarca provasını yapınız. Ne kadar çok çalışırsanız konuşmanız o derece güzel olur.
3.     Konuşmaya başlamak: Konuşmaya giriş çok önemlidir. Victor Murdock şöyle der: “Söze iyi başlayın, iyi bitirin, arasını neyle doldurursanız doldurun.” Dinleyiciler üzerinde bıraktığınız ilk intiba çok şey ifade eder. Açış sözlerinizi mümkün olduğu kadar kısa ve öz tutunuz. Dramatik ve esprili bir söz toplumun dikkatini çeker. Ölçüsüz nükte yapmaktan kaçınınız. Yapacağınız konuşmanın türüne göre bir giriş ayarlamalısınız.
Yapmamanız gereken çok önemli bir nokta var. Sakın dinleyicilerden toplum önünde konuşmanın pek kolay olmadığını söyleyerek özür dilemeyiniz.
4.     Sesi iyi kullanmak: Sesinizi daima şartların gerektirdiği gibi ayarlamalısınız. Başınızı dik tutunuz ki sesiniz doğrudan dinleyicilere yönelsin. Genellikle yeterli sandığınızdan bir ton daha yüksek sesle konuşunuz. Ses insan vücudunun tabii bir müzik aletidir. İç sıkıcı, monoton bir konuşmanın dinleyiciler üzerinde hiçbir tesiri olamaz. Tabii olunuz ve sesinize değişik tonlar, renkler vermekten korkmayınız.
5.     Kelimeleri seçmek: Basit, günlük hayatın normal kelimelerini kullanınız. Mecbur kalmadıkça yabancı kaynaklardan kelimeler kullanmayınız. Konunuzu göz önünde bulundurarak dinleyicilerinizin kolaylıkla anlayabileceği kelimeler kullanınız. Teknik bilgisi az olan dinleyicilere hitap ederken de teknik kelimeler kullanmayınız. Dinleyiciler kapalı ifadelerden sıkılırlar.
6.     Dinleyicilerle ilişki kurmak: Dinleyicilerinizi etki altına almak istiyorsanız onlara bakmalısınız. İnsanları kazanmak için onlara bakmak gerekir; yere, tavana, masaya, pencereye veya kapıya değil. Küçük gruplara konuşma yapmak oldukça kolaydır. Fakat büyük gruplar önünde konuşmak demek, dinleyicilerinizi zihninizde gruplara bölüp her gruba ayrı ayrı hitap etmek demektir. Pek çok konuşmacı konuşurken sadece birkaç kişiye veya bir gruba hitap eder. Gerçi sesi bütün dinleyiciler tarafından duyulur ama ihmal ettikleri kısımlardaki dinleyicilerin ilgileri dağılır.
7.     Yardımcı unsurlardan yararlanmak: Ustalıkla kullanılırsa yardımcı unsurlar büyük faydalar sağlar. Fakat gereğinden fazla yardımcı unsur dinleyicileri rahatsız eder. Bunları, önemli bir noktayı başka bir yolla daha iyi anlatamayacağınız zaman kullanınız. Yardımcı unsuru seçerken iyice düşününüz. İşi bitince de onu hemen ortadan kaldırınız. Gerçek hayattan alınmış örneklerle belirli noktaları kelimelerle resimleyebilirsiniz. Böylelikle dinleyici topluluğu konuşmanızla daha çok ilgilenir.
8.     Tiklerden kaçınmak: Pek çok konuşmacının dinleyicileri son derece rahatsız eden devamlı hareketleri ve kelime tekrarları vardır. Ceketinizin yakasını salmak, kravatınızı sıkmak, kulağınızı çekmek, saçlarınızı düzeltmek veya masa üzerindeki bir şeyle oynamak bu tür hareketlerin belli başlılarıdır. Rahatsız olan dinleyici bu hareketleri algılamaya başlar. Böylelikle genel dikkat dağılır.
9.     Sonuç: Acaba konuşmayı nasıl bitirmeli? En kolay ve basit yol, konuşmanın önemli noktalarını özetlemektir. Konuşmanızı güzel bir sözle veya herhangi bir kaynaktan aldığınız kısa bir bölümle bitirebilirsiniz. Eğer güzel konuşmak istiyorsanız her şeyden önce kendinizi tanımaya çalışınız. Her şey gibi güzel konuşmanın da belirli yol ve kuralları vardır. Avrupa"da çeşitli firmalar güzel ve etkili konuşma kursları düzenlerler. Yaptığınız konuşma kişiliğinizin aynasıdır. Nasıl bir insan olduğunuz, nasıl düşündüğünüz, değerleriniz konuşmalarınızdan anlaşılır.
   Devamlı kendinizden bahsetmeyiniz. Siz de toplum önünde konuşmayı oldukça güç bulanlardansanız, yaptığınız konuşmalarda hafiften kestirenler varsa bu yazıyı okuyup uygulamalısınız. Aşağıdaki güzel sözler de size faydalı olacaktır.
   “Onların içlerine işleyecek, ruhlarına sızacak söz söyle.” (Nisa, 21)
   “Resulullah (sav)'ın sözlerinde uzun ve kısa olanlar vardır. Konuya, muhatap ve çevreye göre bu değişmiştir. Asıl olan, maksadı anlatmanın dışında ilavelerle konuşmadığıdır.” (Zemahşeri)
   “Hiç şüphe yok ki sözde, büyüleyici bir etki gücü vardır.” (Hadis)
             Konuşma, insanın aklını kullanma sanatıdır. (Eflatun)
   “Nazik sözler kısa ve kolay olabilir ama yankıları gerçekten sonsuzdur.” (Rahibe Teresa)
   “Dil, aklın ayak izleridir.” (Bacon)
   “Kim konuşuyorsa insandır. Çünkü konuşma bilgelik, bilgelik konuşmadır.” (Luther)
   “İnsanı etkilemenin yolu, onun ne istediği hakkında konuşup nasıl elde edebileceğini göstermektir.” (D. Carnegie)
  “Konuş ki seni görebileyim.” (Hamman)
   Güzel ve etkili konuşma kurslarına son zamanlarda çok önem veriliyor. Türkiye"nin çeşitli illerinde verilen kurslar var. Hatta Samsun"da da bendenizin de katıldığı bir kurs var. Kursu, alanında uzman Mehmet Çömez veriyor. Çok farklı yaş ve meslek gruplarından insanlar bu kursa katılıyor. Siz değerli okuyucularımı da bu kursa davet ediyorum. Anlamlı ve faydalı sözler yanında bu sözleri güzel sunmak da çok önemlidir. Güzel sözleri, güzel söylemek bir sanattır. Bu sanata çok ihtiyacımız var.
   Kurban Bayramınız kutlu olsun! Allah, yarın ihtiyaç duyacağımız Buraklarımızı bugünden hazırlamayı bizlere nasip etsin. Hayırlı bayramlar.