Helal yollardan kazanmak ve kazandığımızı da helal yollarda harcamak İslami bir sorumluluktur. Kabirde ve mahşerde karşılaşılacak ilk sorulardan birisi de rızkımızı nereden kazandığımız ve kazandıklarımızı nasıl ve hangi yollarda harcadığımız olacaktır. Helal kazanıp, kazandığını da meşru yollardan harcayanlar İlahi sorgulamada mahcup olmayacaklardır.
Her konuda olduğu gibi kazancımızın usulü ve kazandıklarımızın tasarrufu hususlarında da örneğimiz Hz. Peygamberdir. Zira Kur’an-ı Mübinde Peygamberimizi tarif ederken Yüce Allah; “Onda(Hz. Peygamberde) sizin için güzel örnek vardır” buyurmuştur.
O halde kazancımızın yöntemi ve harcamalarımızın şekli konusunda Hz. Peygambere kulak vermeli, Peygamberimizin bu konudaki Sünnetini iyi bilmeliyiz.
Peygamberimiz dualarında : “Allahım ! Helalinden vererek beni haramına muhtaç etme ve lütfunla beni senden başkasına el açtırma. Allahım ! senden faydalı ilim, temiz ve helal rızık, kabul olunan bir amel dilerim” diye dua ederdi. İnsanların tüm dünya güzelliklerine rağmen helal yoldan kazanmalarının esas olduğunu belirten Peygamberimiz bir Hadis-i Şerifinde; “Kimde dört şey varsa artık dünyada kaybettiklerine üzülmesin. Bunlar; emaneti korumak, doğru söylemek, güzel ahlak sahibi olmak ve helal rızık kazanıp kazandığını meşru yollardan harcamak” buyurmuştur.
İmtihan edilmek için yaratılan insanların bazıları dünyevi nimetlerden diğer insanlara göre eksiktirler. Bu eksikliği bir imtihan vesilesi olarak algılayamayan insan helal olmayan yöntemlerle rızık teminine yönelebilir. Bol rızkın da imtihan vesilesi olarak Yüce Allah tarafından lütfedildiğini düşünemeyen insanların sahip oldukları rızıklarını meşru olmayan yöntemlerle meşru olmayan yerlerde kullanabilirler.
Yüce Peygamber her konuda olduğu gibi bu konuda da davranışlarıyla ümmetine örnek olmaktadır. Helal kazançla elde edilen rızık insanı mutlu eder. Haram gıda ise ruhu ve vicdanı rahatsız eder. Haram gıda ile beslenen insanın duyguları körerir, maneviyatı eksilir, ibadetten tat alamaz ve duaları da kabul olmaz.
Peygamberimiz, helal olmayan yollardan elde edilen kazançla beslenen bedenin kırk gün duasının kabul olmayacağını bildirmiştir. Satın alınan bir elbisenin onda biri haram olsa ve o elbise ile namaz kılınsa, onda birlik haram nedeniyle kılınan namazın kabul olmayacağını Peygamberimiz hatırlatmıştır.
Haramlardan kaçınmak; dua ve ibadetlerin kabulüne, kaza ve belaların def’ine, arzu ve isteklerin lütfuna neden olur. Peygamberimiz; “Kim helal ve temizden yer, sünnete uygun amel işler ve insanlar da kendisinin şerrinden eminse O kimse Cennete girer” buyurmaktadır.
Her zorluğa rağmen asla haram kazanç peşinde koşmamalı, kazançlar da haram yollarla yanlış yerlerde harcanmamalıdır. İbadetlerin rahmet ve bereketi insanları haram kazançtan ve yanlış harcamalardan koruması bakımından çok önemli fırsatlar sunmaktadır. Bu fırsatlar davranışa dönüştürülmeli, böylece de dünya ve ahiret hayatı olumsuzluklardan korunmalıdır.
Helal rızık temini ve temin edilen rızkın helal yoldan harcanması, hassasiyet isteyen bir iştir. Bu hassasiyeti imanlı gönüller ancak davranışa yansıtabilir. Haramdan korkmayan, helali tanımayan kimselerin rızık temininde bu hassasiyete riayet etmeleri mümkün olmaz. Zaman zaman dürüstlükle izah edilmeye çalışılan bu hassasiyetin temelinde yine iman vardır.