Sayıştay'ın giderler üzerine hazırladığı raporun açıklanması ile, Türkiye'deki altyapının içler acısı durumunu gözler önüne serildi. Rapora göre altyapı kurumları ve belediyeler kendi çalışmaları sırasında birbirlerinin hatlarına büyük hasarlar veriyor. Birbirlerinden habersiz şekilde yapılan işlemler nedeniyle 3 yılda oluşan 20 bin 996 hasarın toplam maliyeti 13 milyon TL.
ÇOĞU KAYIT ALTINDA DEĞİL
Kurumların bir kısmı, hatlarına başka kurumların verdiği hasarları kayıt altına almazken, bir kısmı hasarların bir bölümünü mahsuplaşma yoluyla kapatıyor ya da kurumlar arasındaki ilişkinin bozulmaması için gündeme getirmiyor. Bu nedenle, kurumların birbirlerinin hatlarına verdiği hasarın gerçek maliyetleri ve ekonomiye getirdiği yük tam olarak bilinmiyor.
ALT YAPI
Sayıştay'ın hazırladığı "Performans Denetimi Raporu, Büyükşehir Belediyelerinde Altyapı Faaliyetlerinin Koordinasyonu" başlıklı raporda, 2004-2006 yılları arasında Diyarbakır dışında 15 Büyükşehir Belediyesi ile sınırlarında bulunan diğer belediyelerde su-kanalizasyon, gaz, elektrik ve telekomünikasyon hizmetleri veren kurum ve kuruluşların altyapı hatlarına verdikleri zararlar anlatıldı.
DAVA AÇILDI
Altyapı faaliyetlerinden dolayı kurumlara 2004-2006 yılları arasında İstanbul, Adana, Ankara, Bursa, Diyarbakır, Kayseri, Konya, Mersin, Samsun, Kocaeli ve Sakarya'da bin 37 dava açıldı. Toplam tazminat tutarı ise 11 milyar 801 milyon 844 bin TL oldu. Kurumların birbirlerine verdikleri hasarlar ise üç yılda oluşan 20 bin 996 hasarın toplam maliyeti yaklaşık 13 milyon TL.
KAÇAK YAPILAŞMA ARTTI
Raporda, büyükşehirlerin bir çoğunda yüzde 50'yi aşan oranlarda kaçak yapılaşmanın olduğu belirtiliyor. Kurumlar, hizmetlerini mevcut şartlara uygun olarak kısa dönemli ihtiyaçlara göre yönlendiriyor, tesislerini farklı zamanlarda ve birbirinden bağımsız olarak kuruyor. Halihazır durumla imar planları arasındaki uyumsuzluk, altyapı tesislerinin güvenli ve standartlara uygun bir şekilde kurulmasını zorlaştırıyor; ekonomik ömrü dolmadan, kısa sürede yenilenmesini veya yerinin değiştirilmesini gerektiriyor.
BELEDİYELERİN BÜTÇE VE YATIRIM
HARCAMALARI ARTTI
Tüm büyükşehirlerde 2004-2006 yılları arasında toplam yaklaşık 420 milyon TL tutarında kaldırım çalışması yapıldı. 2004'de 62 milyon TL olan kaldırım harcamaları 2005'de yüzde 99 artarak 123.9 milyon TL'ye; 2006'da ise yüzde 89 artışla 233.9 milyon TL'ye ulaştı. İki yıl içinde kaldırım için yapılan harcamalarda yüzde 276 oranında bir artışın olması belediyelerin kaynaklarını artan bir oranda kaldırım çalışmalarına harcadıklarını gösteriyor. Antalya, Samsun, Mersin, Gaziantep ve Sakarya'da artış oranı yüzde 300'ün üzerinde. Büyükşehirlerde asfalt ve kaldırım harcamalarının yaklaşık dörtte üçünü asfalt harcamaları oluşturuyor.
SAYIŞTAY'IN ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
Hasarlar, altyapı kurumlarının hatlarının yapım, bakım ve onarımı ile belediyelerin altgeçit, kaldırım çalışmaları sırasında oluşuyor. Rapora göre bu hasarların başlıca nedenleri ise şöyle: Altyapı tesislerinin konumlandırma standartlarına uygun kurulmaması, Kurumların altyapı bilgi sistemlerinin bulunmayışı, Kurumlar arası bilgilerin paylaşımının zayıflığı, Birçok yerde hasar karşılığı herhangi bir bedel ödenmediği için kazılar sırasında diğer hatların tahrip olmaması için gerekli özenin gösterilmeyişi.
Özlem ÇUHACI