KIRIK CAM TEORİSİ

Kırık cam teorisi , suçun ortaya çıkışını, insanları suça yönelten faktörleri ve suçu engelleyen durumları ortaya koymak için geliştirilen bir teoridir.
  ABD'li suç psikoloğu Zimbardo'nun 1969 yılında yaptığı bir çalışma ile ortaya çıkmıştır.Zimbardo suç oranının yüksek olduğu "getto"diye tabir edilen maddi durumu düşük insanların yaşadığı Bronx bölgesini ve yaşam standartlarının daha yüksek olduğu,daha ayrıcalıklı kesim olan Palo Altı bölgelerini bu çalışması için seçer.
  Bu iki yerleşim yerine 1959 model plakasız ve kaputu aralık birer araba bırakır.Arabaların bırakılmasından üç gün sonra Bronx bölgesindeki arabanın tamamen yağmalandığı görülürken,Palo Alto'daki araca kimse dokunmamıştır.Bu kısımdan yola çıkarak sadece yoksul kesimde suç olur diye düşünmeyin.Zimbardo ve yardımcıları Palo Alto'daki sağlam aracın yanına giderler ve bir alet yardımıyla araca zarar verirler.Bir süre sonra çevredeki insanların müdahalesi ile otomobil büyük hasar almıştır.Bu bölgede sosyal çevre baskısı olayı geciktirmiştir diyebiliriz,ama birinin yaptığını görünce diğerleri de cesaretlenmiş,suç dürtüleri tetiklenmiştir.İlk taşın atılması olayın başlangıcı olur diyebiliriz.
  Bu deneyin sonucunda Zimbardo şu sonuca varır;"ilk camın kırılmasına ya da çevreyi kirleten ilk duvar yazısına izin vermemek gerek.Aksi halde kötü gidişatı engelleyemeyiz."Kırık cam kırık kalmaya devam ettiği sürece, çevreden tepki gelmediği takdirde,önemsenmediği anlamına gelmekte ve insanlara"ne istersen yapabilirsin çünkü kimsenin umursadığı yok"sinyali vermekte ve normalleşmekte.
  Bu olay bize "bir kereden bir şey olmaz"anlayışının doğru olmadığının kanıtıdır.Bir yanlışa veya suça müdahale edilmediğinde yaygınlaşır ve normalleşir.
Çevresine bakıp heryeri temiz gören,etrafta hiç çöp görmeyen ve elindeki çöpü çöp kutusuna atan birini gördüğünde yere çöp atmaya çekinir.Ama bir çöp kutusunun içine değil yanına bırakıldığını görse  diğerleri de oraya bırakır ve orada bir çöp yığını oluşur.
  Bu teori suç kriminoloji teorisi olarak kullanılır ve "bir pencerenin kırılması ve tamir edilmemesi durumunda yakında tüm pencerelerin kurulacağı konusunda"hemfikir olduklarını belirtirler.Belki bazılarınız görmüştür boşaltılan binaların kapı, pencere ve tesisatları hemen talan ediliyor, arkasından harabeye dönen bina evsizlerin,madde kullananların barındığı tehlike arz eden yerlere dönüşüyor ve tedirgin ediyor.
  Yakın geçmişte balkondan düşüp ölen kişilerin haberlerini peşpeşe duymuştuk dikkat ettiniz mi hiç."Cinayet mi,kaza mı?"diye sunulan haber, insanların aklına karpuz kabuğu düşürmüş olmalı ki,  bazılarını suçu bu şekilde işlemeye yönlendirdi.
  Bu konuda yapılan diğer deneylerin de sonucunda bir kentin ortamı, kuralları, uyum ve düzenliliği sağlandığı sürece insanların uyumlu ve düzgün davranacakları ileri sürülür.Bakımsız çevre, terkedilmiş binalar, etrafa atılan çöpler,kuralsızlıklar insanlara bunları yapabilme özgürlüğü verir.Kendilerini engelleyecek durum görmezler.Burada kırık camların ilettiği mesaj önemlidir.
  Bu teori iş dünyasında da geçerlidir.İşe geç gelen birine müdahale edilmediğinde bu durum devam eder ve diğer çalışanlar da geç gelmeye başlar.
  Bundan ötürü ilk uzaklaştırma kararına uymayan koca, eşine ilk şiddet uyguladığında cezasız kalırsa,tacizci bir kişi yakalanıp salıverilirse, hırsızlık yapan bir gece nezarette tutulup bırakılırsa, rüşvet alan ,yolsuzluk yapana göz yumulursa v.s bu suçlar daha fazlası ile devam eder ve yaygınlaşır.Amaç düzeni bozan küçük şeylerin,tekrar düzenli olacak şekilde değiştirilerek, düzenin devamlılığını sağlamaktır.Küçük ve önemsiz gördüğümüz şeyler zamanla büyür altından kalkması zor bir hal alır.