Kur’an'a göre öfke

İnsanın hayatında duygular oldukça önemli bir yer kaplar. İnsan, duygularına göre
önemli kararlar alır, hayatına şekil verir ve davranışlarını değiştirir. İnsanın kararlarını,
hayatının yönünü ve davranışlarını etkileyen önemli duygulardan biri de öfkedir. Olumlu bir
şekilde kullanıldığı takdirde insanın dış tehlikelere karşı korunmasını sağlar. Ancak olumsuz
şekilde kullanılırsa insan hayatında oldukça büyük yıkımlara yol açar.
Bu itibarla insanlığa rehber olarak gönderilen Kur’ân-ı Kerim’in öfke olgusuna
yaklaşımı araştırma konusu olarak tespit edilmiştir. Kur’ân-ı Kerim’de öfke konusu çalışılırken
gerek ansiklopedik gerekse akademik çalışmalarda daha çok Allah’ın (c.c) öfkesi üzerinde
durulduğu görülmüştür. Mesela Ahmet Gündüz’ün Kur’ân’da Allah’ın Rahmet ve Gazabı,
isimli çalışmasında Allah’ın (c.c) genelde rahmetiyle değil de gazabıyla tanıtılmasının üzerinde
durularak rahmetinin gazabından fazla olduğu konusuna dikkat çekilmiş, Allah’ın (c.c) rahmet
sıfatıyla da tanıtılması gerektiği vurgulanmıştır. Daha sonra Allah’ın (c.c) gazabı tanıtılmış,
O’nun gazabının da adaletinin bir gereği olduğu belirtilmiştir.
Hatice Başkaya’nın Kur’ân’da Allah’ın Gazabına Uğramış İnsanlar ve Toplumlar isimli
çalışmasında Allah’ın (c.c) gazabının dünyadaki tezahürleri ele alınarak incelenmiştir. Cafer
Kaysıcı’nın Kur’an’da Mükâfat ve Ceza isimli çalışmasında ise Allah’ın (c.c) gazabının dünya
ve ahiretteki tezahürleri ve bu gazabın insan davranışlarının düzeltilmesindeki etkisi üzerinde
durulmuştur.
Araştırma konusu tespit edilirken Kur’ân-ı Kerim’de Allah’ın (c.c) gazabının dışında
Hz. Musa ve Hz. Yunus’un (a.s), cehennemin, kız çocuğuyla müjdelenenin öfkesinden de
bahsedildiği fark edilmiştir. Bunun için Allah’ın (c.c) gazabının yanı sıra öfkenin insan
psikolojisi üzerindeki etkileri de incelenerek bu konudaki boşluk doldurulmaya çalışılmıştır.
Kur’ân-ı Kerim’in insandaki öfke duygusuna bakışı belirlenmeye çalışılmıştır. Ayrıca Kur’ân-ı
Kerim’de verilen örneklerle öfke duygusunun insan üzerindeki etkilerini gözlemleme imkânı
bulunmuştur. Kontrol edilmeyen öfkenin insana verebileceği zararlar tespit edilmiştir.
Bu çalışma bir giriş ve üç ana bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde konunun amaç
ve önemi, çalışmada kullanılan yöntem hakkında bilgi verilmiştir. Birinci bölümde Kur’ân-ı
Kerim’de öfkeyle ilgili olarak kullanılan kelime ve kavramlar incelenmiştir. Ayrıca İslam’ın ve
psikoloji ilminin öfkeye bakış açısı sunulmuştur. İkinci bölümde öfkeyle ilgili ayetler
incelenmiştir. Üçüncü bölümde ise Kur’ân-ı Kerim’in öfke kontrolüyle ilgili prensipleri tespit
edilmeye çalışılmıştır.
Bu çalışma esnasında yardımları, destekleri ve yol gösterici ikazlarını esirgemeyen
hocalarım Prof. Dr. Ali Akpınar ve Yrd. Doç. Dr. Harun Öğmüş’e, tezin hazırlanmasında
katkıda bulunan diğer hocalarıma, ayrıca bu günlere gelmemde büyük emeği olan anne ve
babama, bu çalışma süresince bana destek olan ablama teşekkürlerimi sunarım.