Zamanla kilo alırız ya da veririz ama bazen bu döngü kontrolden çıkarak obeziteye sebebiyet verebilir. Bu tarz zamanlarda durumu nasıl yönetebiliriz, sağlığımızı nasıl koruruz? Bunlar bizim için önemlidir.
Gelin tartışalım.
Dünyamızda ve ülkemizde obezite oldukça yaygın ve zamanla da dahada yaygınlaşmaktadır. Bilinçli toplumlar olduğu kadar farkında olmayan birçok toplum da obeziteyle karşı karşıya kalıyor. Gelişen ve büyüyen dünyamızda pratik ve hızlı olan her şey bizler için daha çok tercih edilen olmuştur. Bu sebepten ötürü de beslenmemizde fast foodlar, 2 dakikada çorba-makarna gibi alternatifler giderek daha çok yer alıyor. Bu alternatiflerle beraber de bazı hastalıklar hayatımızı tehdit ediyor. Peki obezite nedir, bir hastalık mıdır?
Obezite, vücutta fazla yağ birikmesi sonucu oluşan bir hastalıktır ve birçok sağlık sorununa neden olabilir. Tedavi edilebilir kronik, ilerleyici ve tekrarlayan bir durum olarak kabul edilir.
Obezite genellikle BMI (vücut kitle indeksi) ile tanımlanır: 30 ve üstü obez olarak kabul edilir. Aşırı kilo, özellikle vücut yağı olarak sağlık ve zindelik sorunlarına yol açabilir. Kilo vermek, birçoğunu önleyebilir, yavaşlatabilir ve hatta tersine çevirebilir.
Türkiye'de obezite oranı son yıllarda hızla artış göstermektedir. 2019 yılında Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yapılan Sağlık Araştırması verilerine göre, 20 yaş ve üzeri yetişkinlerde obezite oranı %32,1 olarak belirlenmiştir. Bu oran kadınlarda %36,3 iken erkeklerde %27,8'dir.
Özellikle şehirlerde yaşayanlar, düzensiz ve yetersiz beslenme, fiziksel aktivitenin azalması ve stres gibi faktörler nedeniyle obezite riski altındadır. Obezite, Türkiye'de kalp hastalıkları, diyabet, yüksek tansiyon, solunum problemleri gibi kronik hastalıkların yaygın görülmesine neden olmaktadır. Bu nedenle, sağlıklı bir yaşam tarzı benimseyerek, düzenli egzersiz yaparak, dengeli bir diyet uygulayarak ve gerektiğinde doktorunuzla birlikte kilo vererek obeziteye bağlı sağlık sorunlarını önleyebilirsiniz. Obeziteyle beraber karşımıza çıkan sorunlar nelerdir?
Gelin bakalım.
Karaciğerinizin hücrelerinde yağ biriktiğinde, karaciğere zarar verebilir ve ardından sonunda karaciğerinizi tamamen kapatabilen yara izine (siroz olarak bilinen bir durum) yol açabilir. Hasar tamamlanana kadar semptomlar görünmeyebilir. Doktorlar, yağlı karaciğer hastalığına neyin neden olduğunu tam olarak bilmiyorlar ancak fazla kilolu olmanız karaciğer yağlanması için bir risk faktörü olabilir. Sirozla oluşan bu hasar obez kişilerde 2-3 kat fazladır. Ancak bunu tersine çevirmeye yardımcı olacak erken teşhis ve tedaviler mevcuttur.
Fazla kilo, eklemlerinize ve kemiklerinizin uçlarını koruyan kıkırdağa daha fazla yük bindirerek ağrı ve sertliğe neden olur. Daha fazla vücut yağı da daha fazla iltihaplanmayı tetikler. Vücut ağırlığınızın sadece %5'ini kaybetmek kalça, bel ve dizlerinizdeki baskıyı azaltacaktır. Egzersiz, artrit için yapabileceğiniz en iyi şeylerden biridir. Sizin için ne tür ve ne kadar doğru olduğu konusunda doktorunuzla veya fizyoterapistinizle konuşun.
Genlerinizin bir etkisi olsa da, ne yediğiniz ve ne kadar egzersiz yaptığınız da bir rol oynar. Sağlıksız yiyecekler kilonuzu ve "kötü" LDL kolesterol ve trigliserit seviyenizi yükseltebilir. Obezite, ABD'de her yıl yaklaşık 700.000 kişiyi öldüren kalp hastalığı için önemli bir risk faktörüdür. Yulaf ve diğer kepekli tahıllar, fasulye, elma, üzüm, çilek, patlıcan ve bamya gibi çözünür lif içeren yiyecekler, kolesterolünüzü düşürmenin yanı sıra sizi doyurmaya yardımcı olur ve böylece daha az kalori alırsınız.