Prof. Dr. Topgül “Obezite, normalden fazla kiloda olmaktır ya da vücutta depolanan yağ miktarının fazla olması şeklinde de tanımlanabilir. Bu genel tanımı klinikte objektif olarak değerlendirmek için kilonun boyun karesine oranlanması (kg/m2) ile elde ettiğimiz vücut kitle indeksini kullanmaktayız. Buna göre erişkinlerde vücut kütle indeksi (VKİ)'nin 25'in üzerinde olan kişiler aşırı kilolu, 30'un üzerinde olanlar obez olarak sınıflanır. Çocuklarda ise yaş ve cinse göre hazırlanmış olan VKİ persentil eğrileri kullanılarak 85 persentil üzeri olan çocuklar aşırı kilolu, 90 persentil üzeri olanlar ise obez olarak adlandırılır. Ayrıca yaşa göre vücut ağırlığı, boya göre ağırlığı, deri kıvrımı, kalınlığının ölçümü gibi vücut kompozisyonu da kullanılan diğer tanı yöntemleridir.”dedi.
Kaç yaşında görülmeye başlar?
Genellikle erken yaşlarda 6 yaş civarı başlayabileceğini söyleyen Prof. Dr. Topgül “Ancak ergenlik çağında metabolizmadaki değişikliklerle obezite riski 6-11 yaş grubuna göre %10 kadar artabilir. Son yıllarda obezitenin çocukluk çağında görülme sıklığı artmıştır. Bunu zaten hepimiz günlük gözlemlerimizde de saptamaktayız. Örneğin İngiltere’de bu oran %5.4’den %9’a çıkmıştır.”diye konuştu.
Annesi babası obez olan bir çocuğun obez olma ihtimali
Her iki ebeveyn obez ise çocuğun obez olma olasılığının %80 olduğunu söyleyen Dr. Koray Topgül “Yalnızca biri obez ise oran %50, ikisi de obez değilse oran %9’dur. Yapılan araştırmalarda vücut ağırlığını kontrol eden, moleküler komponentleri belirleyen bazı genler saptanmıştır.”dedi.
Obezitenin sonradan oluşur mu?
Obezitenin sonradan oluşma ihtimalinin olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Topgül “Özellikle çoklu gebelik ve sonrasında beslenme düzensizliği yaşayan bayanlar ya da işleri gereği yeme alışkanlığı bozulan kişilerde daha sık görmekteyiz. Bu nedenle gençlik yıllarında normal kilolarda olup ileri yaşlarda obez ya da morbidobez olan hastalarımız vardır.”
Obez bir kişide oluşabilecek sağlık sorunları
Medical Park Samsun Hastanesi Genel Cerrahi Kliniğinden Prof. Dr. Koray Topgül “Obezite başlı başına bir sağlık sorunudur. Diyabet, insülin direnci, kalp ve damar hastalıkları, hipertansiyon, uyku apnesi, eklem sorunları, psikolojik ve sosyal problemler başta olmak üzere pek çok sorunun yıllar içinde ortaya çıkmasına neden olur. Bu nedenle de tüm bu hastalıklara kaynak oluşturarak kişinin ve sağlık sektörünün yükünü ve maliyetini artırır. Ayrıca obezite yaşam süresini kısaltır ve yaşanan süredeki yaşam konforunu son derece bozar.” şeklinde ifade etti.
Obezite çocuk yaşlarda da sağlık problemlerini arttırıyor mu?
Prof. Dr. Koray Topgül “Obezite çocukluk çağında özellikle kanda yağ oranlarını artırır, yetişkinden daha ağır psikolojik sorunlara yol açar, hipertansiyon gibi bir sorunun çocukluk çağında yaşanmasına ve gene insülin rezistansına neden olur. Genel anlamda bu etkileriyle bağışıklık sistemini zayıflatabilir.”
Risk altındaki çocuklar için öneriler
Öncelikle düzenli ve mantıklı bir beslenmeye çocukların alıştırılması gerektiğini vurgulayan Dr. Koray Topgül “Gereksiz yağlı endüstriel ürünlerden, fastfood tarzı besinlerden uzak tutulmaya çalışılmalıdır. Çocukların sabah, öğlen ve akşam öğünlerini atlamadan beslenmesine ve özellikle kahvaltılarına özen gösterilmelidir. Tatlı besinler yerine meyve ile tatlı isteğinin tatmin edilmesi yerinde olur. Ama belki de en az bunlar kadar önemlisi çocuklara spor yapma alışkanlığı kazandırma, hareketli olacakları ortamları yaratma ve bu konudaki isteklerini desteklemek gerekir. Özellikle eğitim sistemimizin ve güncel yaşam koşullarının getirdiği sadece ders çalışan ya da bilgisayar önünde vakit geçiren çocuktan, spor yapan, sokakta oynayan, sosyal ve aktif çocuklara giden bir sistem yaratmalıyız. Aileler bu konuda hassas olmalı ve kendi beslenme tarzlarını da onlara örnek teşkil edecek şekilde düzenlemeliler. Özellikle obez olan çocukların aileleri ev mutfağını buna göre düzenlemeli, kendileri de buna uyum sağlamalıdır. Bütün bunları yaparken mutlaka çocuk doktorları ve diyetisyenlerden sağlıklı bilgi almalı ve onların diyet yapılacaksa onların denetiminde yapmalıdır.”diye konuştu.
Çocukların ne kadar çoğunluğu obez?
Medical Park Samsun Hastanesi Genel Cerrahi Kliniğinden Prof. Dr. Koray Topgül “Gelişmiş ülkelerde bu oranlar daha yüksektir. İngiltere ve ABD de daha sık obez çocuk görülmektedir. Erişkinlerin %33'ü, çocuk ve adolesanların ise %20-27'sinin obez olduğu, 1976'dan sonraki on yılda 6-11 yaşlarında obezitenin %54 oranında, 12-21 yaşlarındaki çocuklarda da %64 oranında arttığı yapılan çalışmalarda bildirilmiştir. Çocukluk Çağı Obezite Araştırmasına göre ülkemizde bu oranlar, çocukluk çağı obezitesi için %6,5 , fazla kilolu oranı %14,3’dür.”dedi.
Obeziteyi tetikleyen faktörler
Prof. Dr. Toğgül “En önemli faktör beslenme alışkanlığının bozuk olması ve hareketsizliktir. Karbonhidrat ve yağdan çok zengin beslenme, özellikle gece beslenme, televizyon ya da bilgisayar başında çok vakit geçirme ve bu süreçte sürekli çerez ve bunun gibi yağlı yiyeceklerle beslenme, aşırı alkol kullanma ve uzamış yemek masaları gibi daha çok yaşam tarzına bağlı etkenler obeziteye neden olmaktadır.”