'Olaylar, bölgenin ekonomisini ciddi anlamda sarstı'

Can kayıplarına neden olan olayların bölgede son 2 yıldan bu yana çözüm süreci ile canlanan ekonomiyi de büyük ölçüde sarstığı belirtildi.
Diyarbakır Ticaret Sanayi Odası Başkanı (DTSO) Ahmet Sayar, olayların 'Yatırım yapalım düşüncesinin' artık projelere döndüğü dönemde bölgeyi tekrar geri götürdüğünü belirtirken, DİSİAD Başkanı Burç Baysal, olayların Turizm ve sanayi anlamında çekilmeyi sağlayacağını belirtti.
DOGÜNSİFED Başkanı Şahismail Bedirhanoğlu, çözüm süreci ile birlikte muazzam bir iklim olduğunu olayların bunu önemli ölçüde olumsuz etkilediğini ifade ederken, Doğu ve Güneydoğu İş Kadınları Derneği Başkanı Nevin İl de, bölgede yaşamı 3 gün felç eden olayların sadece ekonomiye değil, toplumun psikolojisini de olumsuz etkilediğini ifade etti.

SAYAR: BÖLGE SON İKİ YILDIR YATIRIMCI İÇİN İLGİ ODAĞIYDI

DTSO Başkanı Ahmet Sayar, bölgede görülen ve can kayıplarına neden olan olayların ekonomiye etkisini değerlendirirken, bölgedeki illerin sosyo-ekonomik durumlarına bakıldığında, potansiyelleri olmasına rağmen özellikle son 30 yıldaki savaştan dolayı olması gereken yerde olmadığını gördüklerini söyledi. Bunun temel sebebinin de barış ve huzur ortamının olmayışından kaynaklandığını söyleyen Sayar, şöyle dedi:

"Bir yerde barış ve istikrar söz konusu olmaz ise ekonomik yatırımlar ve gelişmeler bunu paralel gelişmiyor. Son iki yıldır çözüm süreci ile beraber hayatın normalleşmesi ile beraber bugüne kadar potansiyelini değerlendiremeyen bölge ilgi odağı haline geldi. Hem yerel yatırımcıların kendi yatırımlarını büyütmesi ve yeni yatırımlar yapması hem de hem yurt içinden hem yurt dışından bölge ekonomik yatırımlar için ilgi odağıydı. Yatırımcılar istikrarı ve barışı öncelik olarak değerlendirirler. Tabii kısa süreli bir yere gidip yatırım yapmazlar. Uzun vadeli istikrarı göz önünde bulundurarak yatırım yaparlar."

İki yıllık barış sürecinde artık insanların barışın içselleştiğini, ekonomik yatırımlar için fırsatlar olduğunu, buraya yatırım yapalım düşüncesinin artık projelere döndüğü bir anda bu son dönemdeki gelişmeler tekrardan bölgeyi geriye götürdüğünü söyleyen DTSO Başkanı Ahmet Sayar, şöyle dedi:

"YAŞANAN OLAYLAR İLE 2 YIL ÖNCESİNE DÖNDÜK"

"Bu 2 yıllık süre zarfında oluşan o motivasyon, yatırım inancı tekrardan geri gitmesine sebep oldu. Biz ekonomik olarak 2 yıl öncesine döndük. Buraya yatırım yapmak isteyen ve projelerini hazırlayanların tekrardan yatırımlarını gözden geçirmesi söz konusu. Dolayısıyla son dönemlerdeki gelişmeler tabi can kaybı olduğu için insanlar yaşamını yitirdiği için bir şekilde ekonomi uzun vadede geri gelme durumu var, fakat, yaşamını yitiren insanları geri getiremeyiz. Bölge tekrardan bana göre 2 yıl geriye gitti. Bölge yatırımcılar açısından ön yargıların olduğu bir kentti. Bu ön yargılar yine yatırım kararlarını etkiliyor. Diyarbakır bugüne kadar hak etmediği bir algı ile karşı karşıyaydı. Tam bu algıların kalkacağı bir sürede kent ile ilgili algı tekrardan gündeme geldi."

MÜSİAD BAŞKANI ŞANLI: KENTİN ÜZERİNE KAOS ÇÖKTÜ

Müstakil İş Adamları Derneği (MÜSİAD) Diyarbakır Şube Başkanı İsmail Şanlı ise, Diyarbakır'da 2006 yılında çıkan ve 1 hafta süren olaylar nedeniyle büyük alışveriş merkezi yutarımı durdurduğunu, yeni yeni yatırım yapmaya hazırlanırken bu kez yine olayların meydana geldiğini belirterek, şöyle dedi:

"Yaşanan olaylar nedeniyle söz konusu firma yine durdurma kararı aldı. Olaylarda başka bir alışveriş merkezi taşlandı. Orayı taşlayanların yaklaşık bin akrabaları orada çalışıyordu. Sonra başka bir alışveriş merkezini taşlıyorlar, sabah oraya gidip alışveriş yapıyorlar. Olayların yatırımlara etkisi çok olacak. Yüzde 90 yatırımcıları durduracak. Diyarbakır'da saat 22.00'den sonra hayat duruyor. Daha önce otellerde 20 gün önceden yer ayarlaması yaparken, bugün oteller boş. Yine bir 4 yıl önceye gittik. 30 yıl önce buraya gelmeyenler başlamıştı artık onlar gelmiyor. Bu kentin üzerine olaylardan dolayı kaos çöktü."

Diyarbakır Sanayici ve İşadamları Derneği (DİSİAD) Başkanı Burç Baysal da, olayların ekonomiye büyük zarar verdiğinin bir aşikar olduğunu ifade ederek, şöyle konuştu:

"Kent üzerinden yoğunlaşıp kentin kalkınmasında yöneleceğimiz alan turizm ve sanayi idi. Bu iki alanda yaşanan olaylar maalesef geri çekilmeyi sağlayacaktır ama bu oldu diye bunun arkasında durup ta bunun önünde koşturmamak ta yanlış olur. Turizm çok hassas bir konudur. Özellikle dışardan yabancı turistin gelmesine ihtiyacımız vardı. Bununla ilgili yaraları sarıp çalışmaları devam ettireceğiz.Sanayi anlamında belki kısa vadede sıkıntı yaşarız ama belki geçmişteki dönemlerdeki atmosferi tekrar yakalayabilirsek o da tamir olur. Bu anlamda ekonomik etkenler bir şekilde telafi olabilir, zor olacaktır, kolay olmayacaktır. Ama PKK-Hizbullah çatışması devam ederse bu anlamda bizlerin alabileceği bir insiyatif ortada kalmaz."

Baysal, belki Diyarbakır şehrinin görmediği ortam yaşandığını, şiddetin boyutlarını, yaşananların boyutlarını küçümsemenin doğru olmadığını da bildirerek, şöyle konuştu:

"Ama, Diyarbakır çok şeyleri atlattı, üzerinden çok badireler atlattı. Yeter ki siyasi mekanizmalar bu anlamda bu saatten sonra tutumlarını ve kitlelerini yönlendirmelerde neler olabileceğini dikkat etmesi gerekir. Bunları yaptıkları süre içerisinde bu motivasyonun çok kısa sürede sağlanabileceğine inanıyorum. Bununla ilgili herkesin ortaklaşması gerektiği inancındayım."

"İMAJ SORUNUNU OLUMSUZ ETKİLEDİ"

Doğu ve Güneydoğu Sanayici ve İşadamları Dernekleri Federasyonu (DOGÜNSİFED) Başkanı Şahismail Bedirhanoğlu, son gelişmelerin bölgede yaşayıp ekonomik faaliyetleri bulunanlar hem de bölgeye yeni gelenleri etkilediğini belirterek, şöyle devam etti:

"İnşallah bölge yaralarını kısa sürede sarar. Umut ederim bu olaylar bir daha yaşanmaz. Gerçekten İnsanların demokratik haklarını kullanması doğaldır ama sokakların kontrolsüz güçler tarafından şiddet kullanılarak bu hala getirilmesi doğru değildir. Yaşanan olaylar bölgenin ekonomisini ileriye dönük etkiler. Çözüm süreci ile birlikte muazzam bir iklim vardı. Onu önemli ölçüde olumsuz etkilediğini düşünüyorum. İmaj sorunumuzu olumsuz etkiledi diyebilirim."

"PSİKOLOJİYİ DE BOZDU"

Doğu ve Güneydoğu İş Kadınları Derneği (DOGÜNKAD) Başkanı Nevin İl ise, yaşanan olayların Ortadoğu'daki gelişmelerin devamı olduğunu, yaklaşık 3 gün boyunca Diyarbakır ve bölgede hayatın felç durumuna gelmesi sadece ekonomiye değil, bir bütün olarak toplumun psikolojisinin de bozulmasına neden olduğunu söyledi. 3 gün boyunca insanlar işe gidemediğini ve hayatın durduğunu, bugün için çözülmüş gözükse de yatırımcıların zaten çekinerek baktıkları bölgeye bu saatten sonra çok daha mesafeli duracaklarının göstergesi olacağını söyleyen Başkan İl, şöyle devam etti:

"Gelecek süreçte de Türkiye'de yaşanılması beklenen ekonomik krizin bölgeye bugünden itibaren yansıyacaktır. Bu sadece iş dünyasının ve işverenlerin yaşayacağı bir kriz olmayacaktır. İstihdam sorunu yeniden gündeme gelecek. Bunun aşılabilmesinin yolu hükümetin gündemine aldığı ama bir türlü masaya yatırmadığı palyetif çözümlerle gündemde tutmaya çalıştığı ama nihai sonuca erdiremediği Kürt meselesini artık mayaya yatırmasının zamanının geldiğini gösteriyor. İvedi ve acil olarak Hükümetin Ortadoğu politikasının netleştirmesi ve Kürt meselesine yaklaşımının değişmesi, bölgede yaşanacak IŞİD krizinin kısa sürede bir taraf edilmesine neden olacaktır. Çünkü Türkiye ihracatının en büyük kısmı Ortadoğu ve Irak'a yapmaktadır. Bölgenin tek geçim kaynağı ve tek ihracat yaptığı bölgeydi. Sorunun çözümüne yönelik acil adımlar atılması gerekir."

"BÖLGEYİ 10 YIL GERİYE GÖTÜRDÜ"

Ortadoğu Sanayici ve Genç İş Adamları Derneği (OSGİAD) Başkanı Mahmut Şanlı ise, olayların bölgeyi 2 yıl değil, ekonomik ve yatırımcı motivasyonu anlamında 10 yıl geriye götürdüğünü kaydederek, şöyle devam etti:

"Medyaya yansıda yaklaşık 10 milyon civarında bir rezervasyon iptali var. Bu küçük bir rakamdır olaylar sırasında meydana gelen hasarları saymıyoruz. Çözüm süreci ile birlikte ortaya çıkan motivasyon bize göre büyük oranda darbe aldı diyebilirim. Olayların devamı durumunda çok daha büyük kayıplara yol açacaktır
Ferit ASLAN/DİYARBAKIR, (DHA)