Ramazan ayı, İslam dininde büyük bir manevi değere sahiptir ve "on bir ayın sultanı" olarak anılır. Peki, Ramazan’ı bu denli kıymetli kılan özellikler nelerdir? Bu ayın diğer aylardan farkı nedir ve Müslümanlar için anlamı neyi ifade eder?
Ramazan ayını diğer aylardan ayıran en önemli özellik, Kur’an-ı Kerim’in bu ayda indirilmeye başlanmış olmasıdır. Allah Teâlâ, Bakara Suresi 185. ayette şöyle buyurmaktadır; "Ramazan ayı, insanlara yol gösterici, doğrunun ve doğruyu eğriden ayırmanın açık delilleri olarak Kur’an’ın indirildiği aydır. O halde sizden kim bu aya erişirse oruç tutsun."
Bu ay aynı zamanda İslam’ın beş şartından biri olan oruç ibadetinin farz kılındığı aydır. Müslümanlar, imsak vaktinden güneş batana kadar yeme, içme ve cinsel ilişkiden uzak durarak Allah’a olan bağlılıklarını pekiştirirler. Oruç, sadece fiziksel açlık ve susuzluk değil, aynı zamanda nefsi terbiye etme, sabrı artırma ve manevi arınma sürecidir.
Ramazan, içerisinde Kadir Gecesi’ni de barındıran mübarek bir aydır. Kur’an-ı Kerim’de bu geceyle ilgili şöyle buyrulmaktadır;"Biz onu (Kur’an’ı) Kadir Gecesi'nde indirdik. Kadir Gecesi’nin ne olduğunu sen ne bileceksin ? Kadir Gecesi bin aydan daha hayırlıdır." (Kadir Suresi, 1-3) Bin aydan daha hayırlı olan bu gecenin Ramazan ayında bulunması, bu ayın değerini daha da artırmaktadır.
İslam’ın temel kaynağı olan Kur’an bu ayda nazil olmuştur. Müslümanlar için bir arınma ve nefis terbiyesi fırsatıdır. Bin aydan daha hayırlı bir geceyi barındırır. Peygamber Efendimiz (s.a.v.), Ramazan’ın başının rahmet, ortasının mağfiret ve sonunun cehennemden kurtuluş olduğunu müjdelemiştir. Hadis-i şeriflerde bu ayda şeytanların bağlandığı ve müminlerin ibadete daha kolay yöneldiği belirtilmiştir.
Bu kıymetli ay, ibadetlerin artırılması, manevi olarak yenilenme ve kişinin kendini muhasebe etmesi için büyük bir fırsattır. Ramazan’ı layıkıyla değerlendirmek için şu hususlara dikkat edilmelidir. Hem beden hem de ruh terbiyesi için oruç tutulmalı, bu ibadetin sadece aç kalmaktan ibaret olmadığı unutulmamalıdır.
Ramazan ayı Kur’an ayıdır. Müslümanlar bu ayda Kur’an-ı Kerim’i okumaya ve anlamaya daha çok yönelmelidir. Peygamber Efendimiz (s.a.v.)’in sünneti olan teravih namazı ihmal edilmemelidir. Ramazan, dua ve tövbelerin kabul edildiği bir aydır. Özellikle sahur ve iftar vakitlerinde dualara önem verilmelidir. Fakir ve muhtaçlara yardım etmek, paylaşma ve dayanışma ruhunu artırmak gerekir. Bu geceyi ibadet, dua ve Kur’an okumakla geçirmek çok büyük sevap kazandırır.
Ramazan ayı, Müslümanlara birçok manevi ve ahlaki değer kazandırır. Oruç, sabrı ve iradeyi güçlendirir, kişinin nefsine hâkim olmasını sağlar. Günahlardan arınma ve Allah’a yakınlaşma fırsatı sunar. Aç kalan kişi, fakirlerin halini daha iyi anlar ve paylaşma bilinci gelişir. Bu ayda yapılan ibadetler, kulun Allah’a daha fazla yönelmesini sağlar. Hadislerde, Ramazan ayında samimi bir şekilde ibadet edenlerin günahlarının bağışlanacağı müjdelenmiştir.
Özetle; Ramazan ayı sadece bir ibadet dönemi değil, aynı zamanda bireyin kendisini yenilediği, manevi olarak beslendiği bir fırsat zamanıdır. Bu ayı en iyi şekilde değerlendirmek için ibadetlere daha fazla yönelmeli, nefsi terbiyeye özen göstermeli ve toplumsal yardımlaşma ruhunu canlandırmalıyız. Ramazan ayı, bireyin hem dünya hem de ahiret hayatını güzelleştiren bir rahmet kapısıdır....
Ramazanın rahmet ve bereket dönemi olması ve bu ayın sultan sıfatıyla tanıtılması; Kuranın bu ayda nazil olması nedeniyledir. Ramazana anlam katan oruç ibadeti değil, oruç ibadetinin bu ayda vaaz edilmiş olması yine Kuranın bu ayda nazil olmasındandır. Kuranın nazil olmaya başladığı 27 ramazan 610 tarihinden önce ramazan ayının diğer aylardan farkı yoktu. Hira dağının, nur dağı adını aldığı bu tarihinden sonra ramazan ayı da sultan unvanını almıştır.
Ruhların, zihinlerin, bedenlerin, malların ve gönüllerin temizlenmesine vesile olan ayın adıdır ramazan ve bu onbir ayın sultanı unvanı bu ayın diğer aylardan farkını ifade etmek için de yeterlidir. İslâm âlemi ve insanlık için hayırlara vesile olmasını niyâz ettiğimiz bu ay, aynı zamanda insanı/Müslümanı sultanlaştıran bir aydır.