Spor sırasında harcadığınız eforu tespit etmek istemez misiniz? Herhangi bir ölçüm cihazına ihtiyaç duymadan antrenman yoğunluğunuzu ölçebilirsiniz!
RPE, çeşitli spor türlerinde kullanılan yoğunluğu belirtme aracıdır. 2000’li yıllarda, Reactive Training Systems’ın kurucusu Koç Mike Tuscherer tarafından powerlifting sporunda kullanılması ile birlikte hızlı bir şekilde yayılmıştır.
Algılanan efor oranı (RPE), bir egzersizin yoğunluğunu ölçmeyi sağlayan ve egzersiz sırasında kişinin ne kadar zorlandığını ölçmeyi sağlayan bir puanlama sistemidir. Bununla birlikte RPE, egzersiz sırasında fiziksel ve zihinsel olarak kişinin nasıl hissettiğine dayanan bir puanlama biçimidir.
Burada 1 en az zor ve 10 en zor olarak 1 ila 10 arasında bir ölçek kullanılır. Antrenman sırasındaki eforun bir ölçek kullanılarak derecelendirilmesi, bir antrenman sırasında harici bir ölçüm cihazına ihtiyaç duymadan antrenman yoğunluğunu kendi kendine düzenlemeyi sağlar. RPE ölçülmeye ilk başladığında, antrenman puanını hesaplamak zor olabilir. Zamanla egzersiz deneyimi kazandıkça, RPE ölçeğini kullanılarak efor düzeyi ve vücudun kapasitesini değerlendirmek kolay olmaktadır.
RPE, antrenman sırasında harcanan eforu izlemek için kullanılan bir ölçü prensibidir. Bu, antrenman sırasında yaşanan yoğunluk düzeyini ölçmeye ve antrenmana yön vermeyi sağlar.
Örnek olarak 1 tekrar maksimum üzerinden % ile ağırlığı ifade etmek otoregülasyon açısından sorun oluşturabilir. Örneğin 1RM değeri 100 kg ise, antrenman programında %80 yoğunlukta 5 tekrardır. Bu da 80 kg ile 5 tekrar yapmayı ifade etmektedir. Ancak bu değerlere göre kişi bu hareketi bu kiloda kolay veya çok zorlanarak yapıyorsa 80 kg çalışmaması gerekmektedir. Bu nedenle de 1RM prensibi yerine RPE prensibini kullanabilir. RPE’de ise 75 kg ya da 85 kg kullanılabilir. Bu sayede antrenman sırasında daha optimal çalışma sağlanır. RPE prensibi vücudun esnekliğini hem fiziksel hem de zihinsel düzeyde artıran objektif bir türevdir.
RPE prensibini etkili bir biçimde uygulamak için bazı terimlerin bilinmesi gereklidir. Bununla birlikte değerlendirme sonuçları, deneyim seviyesi, hedefler, kas oranı, yaralanma geçmişi, egzersizin özellikleri ve diğer değişkenler dahil olmak üzere farklılık gösterebilmektedir. RPE ölçümleri, bir 1RM yüzdesi ile uyumludur. Örnek olarak, RPE 9'daki üç tekrar seti birçok kişi için 1RM'nin yaklaşık yüzde 90'ını içerir. Bu ölçümleri uygulanırken 1RM cinsinden hesaplamalar yardımcı olabilir.
Belirli sayıda tekrar içeren bir ağırlık antrenmanı sırasında kullanılacak ağırlığa karar vermek için RPE prensibi uygulanabilir. Bir antrenmanın ilk tekrarı sırasında kas yorgunluğuna bağlı olarak kuvvet antrenmanı için RPE belirlenebilir. Kuvvet antrenmanı için RPE'yi düşünmenin bir yolu, toplamda kaç tekrar daha yapılabileceğini düşünmektir. Eğer bir ağırlık çalışması sırasında 2 ila 3 tekrarı tamamlanabiliyorsa, bu 8'lik bir RPE'ye eşit olmaktadır. Kas hacmi oluşturmak için daha yüksek yoğunluklu kuvvet antrenmanı sıklıkla 7-8'lik bir RPE'de gerçekleşir. Yüksek yoğunluklu direnç antrenmanı (HIRT) yapan kişilerin kendini zorlarken antrenman boyunca doğru formu koruyabilmek için 6-7 RPE civarında bir ağırlık seçmelidir.