Kolesterol, karaciğerde üretilen bir kan yağı türüdür.Kolesterol ayrıca bazı yiyeceklerde de bulunur. Sağlık için gerekli olsa da, çok fazla kolesterol atardamarlara zarar verebilir ve kalp hastalığı riskini artırabilir.
Kolesterol kanda dolaşır. Kanınızdaki kolesterol seviyesi yükseldikçe sağlık açısından için risk artar. Kalp hastalığı ve inme, aşırı kolesterolün katkıda bulunduğu iki kardiyovasküler rahatsızlıktır. Kolesterol seviyelerini kontrol altında tutmak için ölçtürülmesi önemlidir.
Kolesterol, LDL (kötü) kolesterol ve HDL (iyi) kolesterol olmak üzere iki türde bulunur. Kötü kolesterolün vücutta yüksek miktarda bulunması ve iyi kolesterolün yeterince alınmaması, kalbi ve beyni besleyen atardamarların iç duvarlarında yavaş yavaş kolesterol birikmesi riskini artırır.
Çeşitli gıdalar kolesterolü çeşitli şekillerde düşürmeyi sağlar. Bazı gıdalar, sindirim sisteminde kolesterol ve öncüllerine bağlanan ve onları dolaşımdan önce vücudun dışına iten çözünür lif içerir. Bazılarından çoklu doymamış yağlar alabilir ve bu gıdalar doğrudan LDL yani kötü kolesterolü düşürmeyi sağlar. Buna ek olarak, bazıları vücuttaki kolesterol emilimini engelleyen stanoller ve bitki sterolleri içerir.
Beslenme planında çeşitli değişiklikler yapmak, kolesterolü düşürebilir ve kan dolaşımındaki lipit miktarı iyileştirilebilir. Düşük kolesterol diyeti uygulamanın en iyi yolu, damar tıkanmasına katkıda bulunan tehlikeli kolesterol taşıyan LDL'yi düşüren gıdaları beslenmenize dahil etmektir. Aşağıda kolesterolü düşüren besinlerin listesi verilmiştir.
Fasulye, bakla, bezelye ve mercimek gibi baklagiller içerdikleri yüksek çözünür lif sayesinde kolesterol düşürmeye yardımcı olur. Bu gıdalar ayrıca uzun süre tok tutar ve protein açısından zengindirler. Bu da öğünler arasında iştah kontrolüne yardımcı olur. Baklagiller, kan şekerinin düzenlenmesinde etkili olabilecek diğer bazı karbonhidratlar kadar kan şekerinde ani yükselmelere neden olmazlar. Yapılan araştırmalara göre günde 100 gram baklagil tüketmenin, kötü kolesterol seviyelerini önemli oranda iyileştirdiği gösterilmiştir. Ayrıca başka bir çalışmada her gün 1 porsiyon kurubaklagil tüketiminin 6 haftada kan kolesterol düzeylerini %10 azalttığı belirtilmiştir.
Düzenli olarak yulaf tüketmek, iyi kolesterolün (HDL) yükselmesini sağlarken, kötü kolesterolün düşmesinde rol oynar. Bu sayede kolesterolün dengelenmesi sağlar.
Yulaf ezmesi iyi bir çözünür lif kaynağıdır. İçerdiği yüksek lif oranıyla kolesterolü düşürmek için en iyi besinlerden bir tanesidir. Yulaf çiğ veya pişmiş şekilde sabah kahvaltısında ve öğle öğünlerinde tüketebilir. Yapılan çalışmalarda günde 70-100 gram yulaf tüketmenin kolesterol düzeylerini iyileştirdiği gösterilmiştir. 100 gram yulaf 4,2 gram lif içerir. Bu miktar, kolesterol düzeylerinin kontrol altında tutulmasına yardımcı olmaktadır.
Avokado, tekli doymamış yağ ve lif kaynağıdır. Bunlar, HDL'yi yükseltmeye ve LDL kolesterolü düşürmeye yardımcı olur. Klinik çalışmalar avokadonun kolesterol düşürücü etkisini desteklemektedir. Yapılan bir araştırmada, günde bir adet avokado tüketmenin, yüksek LDL kolesterolü olan aşırı kilolu ve obez yetişkinlerde, LDL seviyelerini avokado yemeyenlere göre daha yüksek oranda düşürdüğü gösterilmiştir. Buna ek olarak, avokadonun diğer yağlarla karşılaştırıldığında toplam kolesterol, LDL kolesterol ve trigliseritleri düşürdüğü bulunmuştur.
Avokado aynı zamanda diğer meyvelere oranla, kolesterol düşürmeye katkıda bulunan beta sitosterollerin yapısında daha yüksek miktarda bulunur. Bu özelliği sayesinde günde ¼ veya ½ avokado tüketmek, kan kolesterolünün düşürülmesinde önemli etkiye sahiptir.
Elma, üzüm ve çilek gibi bazı meyveler, LDL'yi düşüren bir tür çözünür lif olan pektin açısından yüksektir. Yapılan araştırmalara göre günde 2 adet meyve tüketmenin LDL ve trigliserid düzeylerini iyileştirdiği gözlemlenmiştir. Ortalama büyüklükteki bir elmada 3 ila 7 gram arasında lif bulunur. Liflerin kolesterol üzerindeki olumlu etkisine ek olarak elmada polifenoller, kolesterol seviyelerinin iyileştirilmesine katkıda bulunur.