Samsun Büyükşehir Belediyesinin tohum desteğiyle Ekolojik Üreticiler Eğitim ve Yardımlaşma Derneğinin (EKOMDER) hazırlandığı proje kapsamında 2016 yılında 6 dönem arazide 6 çiftçi, salep orkidesi üretimine başladı. Ekonomik değerinin yüksek olması ve yumrularının toz haline getirilerek içecek, dondurma, pastacılık ve kimya sektörlerinde kullanılması sayesinde salep orkidesi üretim alanı zamanla arttı.
Bu yıl 19 Mayıs ilçesinde 41 çiftçinin 35 dönüm arazide ektiği salep orkidesinden 35 ton rekolte bekleniyor. Hasadına başlanan salep orkidesinin yumruları kurutulduktan sonra kilogramı 400 ila 600 lira arasında alıcı buluyor. Samsun Büyükşehir Belediyesi Kırsal Hizmetler Daire Başkanı Mehmet Akif Özdemir, çiftçilere alternatif ürün olması için tüm ilçelerde salep orkidesi üretimini yaygınlaştırmayı hedeflediklerini bildirdi. Özdemir, "Endemik bir bitki olan salep orkidesinin tarlada yetiştirilmesini sağlayarak doğadan kaçak olarak toplanmasının önüne geçiyoruz." dedi.
"Özellikle küçük arazisi olan üreticilere öneriyoruz"
EKOMDER Başkanı Hakkı Karaman da Türkiye'de salep orkidesi üretiminin özel izinle sadece Samsun'da gerçekleştirildiğini söyledi. Salep orkidesini doğadan toplayanlara 60 bin 134 lira idari para cezası kesildiğini vurgulayan Karaman, "Şu anda salep orkidesinde hasat dönemidir. Yaş olarak fabrika satış fiyatı 50 liradır. Bir dönüm alandan 1 ton çıkar. Çiftçimize 50 bin lira gibi getirisi olur." diye konuştu. Üretime başlandığında, "Bir ton salep üret, emekli ol" sloganları bulunduğunu ve halen bunun arkasında olduklarını dile getiren Karaman, "Tüm çiftçiler yavaş yavaş salep orkidesi üretmeye başladı. Özellikle küçük ve az arazisi olan üreticilere salep orkidesi üretmelerini öneriyoruz." dedi. Karaman, salep tohumu verdikleri çiftçilerle en az 10 yıllık alım garantisi vererek sözleşme yaptıklarını belirterek, yaş, kuru veya tohumluk satış yapmak isteyen çiftçilerin tüm ürünlerini aldıklarını vurguladı.
''Samsun salebi'' olarak markalaştırma çabası
Samsun'da 35 çeşit salep orkidesi yetiştiğine işaret eden Karaman, şunları kaydetti: "Tüm çeşitlerin ne kadar üretim verdiği Ondokuz Mayıs Üniversitesi ve Büyükşehir Belediyesinin katkılarıyla analiz edilmektedir. Yumrunun toz salep haline getirilmesi için Samsun'da fabrika kuracağız. Analiz sonuçları da toz salep paketlerine içindeki katkı malzemelerini yazmamız için önemli bir etken olacak. Böylece Samsun salebini dünyaya tanıtmayı planlıyoruz. Ayrıca Türkiye'nin çeşitli illerine deneme üretimi yapılması için tohum gönderdik. İyi sonuçlar alınan bölgelerimizde de salep orkidesi yetiştirilmesini sağlayacağız." Salep orkidesi üreticisi Cihan Fatih Yıldırım ise daha önce inşaatlarda usta olarak çalıştığını belirterek, "İki dönüm tarlam vardı. Bunun 1200 metrekaresine salep orkidesi ektim. Kazancının iyi olması nedeniyle inşaatlarda çalışmayı bıraktım. Salep orkidesinin tohumu bulunmadığı için bu yıl tohumluk çoğaltacağım. Gelecek yıl daha fazla arazide dikim yapacağım. Salebi 'Samsun salebi' olarak markalaştırma projem var." değerlendirmesinde bulundu.