Septum burun boşluğunu ikiye ayıran kıkırdak- kemik ve üzerlerini kaplayan dokudan oluşan bir yapı olduğunu belirten Büyük Anadolu Meydan Hastanesi (KBB) Hastalıkları Uzmanı Dr. Yusuf Şentürk, "Septum tam orta hatta yer alarak sağ ve sol burun hava yollarını eşit boşluklara ayırır. Tüm burun septumlarının %80'i orta hattan sapmalar göstermektedir. Bu durum genellikle hiçbir soruna yol açmadığından fark edilmez. Septum deviasyonu; septumun (burun orta bölmesi) kişi için sorunlar çıkaracak düzeyde orta hattan sağa veya sola doğru yer değiştirmesi veya kırılıp bir tarafa katlanmasıdır.
Septum eğriliği özellikle tek taraflı burun tıkanıklıklarının en sık nedenidir. Septumda özellikle darbelere bağlı olarak gelişen bir bozukluk kendini burun tıkanıklığı ile gösterir. Çocukluk yaşında basit darbelere bağlı olarak gelişen septum eğrilikleri ileri yaşlarda burun tıkanıklığına neden olabilir. Septum eğriliği özellikle çocukluk yaşında geniz etinin neden olduğu geniz tıkanıklığına bağlı gelişebilir."
BURUN TIKALIKLIĞI OKSİJEN AZLIĞINA NEDEN OLUYOR
Şentürk, "Burun tıkanıklığı, septumun eğri olduğu tarafta olabileceği gibi zıt olarak karşı tarafta da olabilir. Buna zıt burun tıkanıklığı denir ve eğriliğin karşı tarafında dengeleyici olarak gelişen konka ( burun eti ) büyümesine bağlı olarak gelişir.
Septumun eğri olduğu tarafta burun deliğinde daralma olduğu için hava akımı bu eğri olan kısmı örten doku üzerinde yoğunlaşarak koruyucu salgı tabakasının kaybına, dokuda aşırı kurumaya ve buna bağlı olarakta aşırı kabuklanma gelişimine neden olur. Kabukların ayrılmasıyla meydana gelen yaralardan zaman zaman kanamalar olabilir ve hastalar burun kanaması şikayeti ile gelebilirler.
Ayrıca septum eğriliğinin yol açtığı burun tıkanıklığına bağlı olarak vücutta genel bir oksijen azlığı görülebilir. Oksijen azlığına bağlı olarak yüz, baş ağrısı ve yorgunluk yakınmaları olabilir. Septum eğriliğine bağlı olarak ayrıca sık sinüzit gelişebilir ve sinüzite bağlı geniz akıntısı ve öksürük ve uyku sırasında sesli nefes alma olabilir."
SİNÜZİTE YOL AÇABİLİR
Eğriliğin belirgin olduğu burunlarda bu sorunlar sürekli iken, daha hafif eğriliklerde ek bir hastalığın eklenmesi sorunları ortaya çıkabileceğini ifade eden Uzmanı Dr. Yusuf Şentürk, "Örneğin, daha önce sorun çıkarmayan septum eğriliği hipertansiyon eklenmesi ile burun kanamalarının nedeni olarak ortaya çıkabilir. Mevsimsel alerjik nezlede mevsim dışında sorun çıkarmayan septum eğriliği alerji mevsiminin başlamasıyla burun tıkanıklığına neden olur ve üzerine enfeksiyon eklenmesi ile tekrarlayan sinüzite yol açabilir. Yumuşak damak ve dil kökü bozukluklarının eklenmesi ile uyku apnesi gelişebilmektedir. Yine tıkanıklığa neden olmasa da septumun burun duvarına içten teması nedeniyle baş ve yüz ağrıları oluşabilmektedir. Böyle baş ağrıları olan hastalar medikal tedavilerden fayda görememekte ve burun ameliyatı ile sonuç alınabilecekken, uzun zaman boş yere ilaç tedavisi almaktadırlar.
Septum eğriliğinin tedavisi septoplasti veya (SMR) ameliyatlarıdır. Bu teknikler yüz yılı aşkın süredir kulak burun boğaz doktorları tarafından uygulanmaktadır. Ameliyatın prensibi orta hattan sapan kemik ve kıkırdak dokusunun çıkarılması ve bazı durumlarda düzeltilerek tekrar yerine koyulması şeklindedir."
AMELİYAT LOKAL VEYA GENEL ANESTEZİ İLE YAPILIR
Septoplasti veya SMR gerekçeleri konusunda ise Şentürk sözlerini şöyle sürdürdü:
• Ağızdan nefes alma, horlama, uyku apnesi, veya tekrarlayan sinüzite neden olacak derecede burundan hava geçişinin engellenmesi
• Sık burun kanamaları
• Burun kaynaklı baş veya yüz ağrısı.
• Burun içi ve çevresi alanlara yapılacak cerrahi müdahaleleri engelleyen eğrilikler
Teşhis kulak burun boğaz uzmanının klinik gözlemlerine dayanmaktadır. Teşhiste ilk adım ön burun muayenesidir, ışık altında ve çıplak gözle burun deliği genişletici aletler yardımıyla muayeneye yapılır. Günümüzde ayrıca teleskop yardımıyla arka burun muayenesi de yapılmaktadır. Ayrıca gerekirse burun basınç ölçeri, röntgen ve tomografi teşhis amaçlı kullanılabilir.
Tedavi gerekçeleri hastanın şikayetlerine bağlıdır. Hastada şikayete yol açan ve burun görevlerini bozan septum eğrilikleri tedavi edilmelidir. Ameliyatta amaç;
Burun anatomik bozukluklarını; kıkırdak, kemik ve mukozayı zedelemekten kaçınarak düzgün hale getirmek ve bozulan burun görevlerini düzeltmektir.
Septoplasti veya SMR ameliyatları burun eğriliği olan kişinin hayat kalitesini anlamlı derecede artırmaktadır. Erken dönemde yapılacak SMR veya septoplasti operasyonu daha ilerde gelişebilecek sık burun kanamaları, tekrarlayan sinüzit veya uyku apnelerinin önlenmesine katkıda bulunacaktır. Gelişebilecek hastalıkların önlenmesi, hasta konforu yanında, bunları ilaçla tedavi etmek için harcanacak emek ve masraftan kurtararak ekonomik katkı da sağlayacaktır.
Ameliyat lokal veya genel anestezi altında yapılır. 20 – 30 dakika kadar sürer. Hasta ameliyat sonrası aynı gün taburcu olabileceği gibi, bir gün yatışta gerekebilir. Ameliyat sonunda burun dokusunu zedelemeyen sünger tamponlar konarak tampon alımı esnasındaki ağrı engellenmeye çalışılıcağı gibi, tampon konmadan dikiş ile de aynı sonuç elde edilebilir." diyerek sözlerine son verdi.