Şekerin bir alternatifi olması için üretilen tatlandırıcı, şekerden daha tatlı olmasına rağmen daha enerji içeren bir maddedir. Günümüzde tatlandırıcı kullanımına ilişkin insan sağlığına nasıl etki ettiğine dair çalışmalar devam etse de gerekli standartları karşılayan tatlandırıcılar, kalori ihtiyacını dengelemek için kullanılırlar. Tatlandırıcılar, yüksek yoğunluklu veya toplu olarak sınıflandırılır. Yüksek yoğunluklu tatlandırıcılar tatlı bir tada sahiptir, ancak kalorisizdirler, esas olarak gıdaya kütle sağlamazlar, şekerden daha fazla tatlılığa sahiptirler ve bu nedenle çok düşük seviyelerde kullanılırlar. Öte yandan, toplu tatlandırıcılar genellikle karbonhidratlardır ve yiyeceğe enerji (kalori) ve hacim sağlarlar. Bunlar şekere benzer bir tatlılığa sahiptir ve karşılaştırılabilir seviyelerde kullanılır.
Doğal tatlandırıcılar besleyici ve lezzetlidir ve bu nedenle hem yiyecek hem de tatlandırıcı olarak kullanılabilir. Bununla birlikte, şeker, fruktoz ve mısır şurubu gibi diğer besleyici tatlandırıcılar sağlık sorunlarıyla ilişkilendirildiğinden kullanımı kısıtlanmalıdır.
Tatlandırıcı Ne İşe Yarar?
Tatlandırıcılar, kullanıldığı ürüne şekerden daha tatlı bir tat vermesi için kullanılır. En büyük faydası, şekerin aksine insan sağlığına olan etkileridir. Tatlandırıcılar, kullanıldığı ürüne, şekerin verdiği tadı vermesi için kullanılır.
Tatlandırıcı Çeşitleri Nelerdir?
Aspartam ve asesülfam, azaltılmış veya düşük kalorili yiyecek ve içeceklerde ilave şekerlerin yerini almak için yaygın olarak kombinasyon halinde kullanılan besleyici olmayan tatlandırıcılardır. Gıda endüstrisi, gıdaları tatlandırmak için aspartam, asesülfam gibi yapay tatlandırıcıları sıklıkla kullanır. Aromalı yoğurtlara, az şekerli atıştırmalıklara, hazır yemeklere ve daha birçok işlenmiş gıdaya eklenebilirler. Aspartamın dünya çapında yaklaşık 6000 gıda ürününde bulunduğu tahmin edilmektedir. Bu düşük kalorili veya kalorisiz tatlandırıcıların yaygın kullanımı, deneysel ve epidemiyolojik çalışmalardan elde edilen karışık sonuçların da etkisiyle son yıllarda sınırlandırılmaya çalışılmaktadır.
Sakarin, mevcut tatlandırıcılar içinde en uygun maliyetli düşük kalorili tatlandırıcılardan biridir. Gıda endüstrisinde sıfır kalorili şeker ikamesi olarak meyve suları, şekerlemeler, reçeller, jöleler ve kurabiyeler gibi düşük kalorili işlenmiş gıdalarda tatlandırıcı olarak kullanılır. Sakarin, mesane kanserine neden olduğu anlaşılan 1970’li yıllara kadar oldukça popüler tatlandırıcılardan biri olmuştur. Daha sonraki yıllarda farklı çalışmalar, sakarin alımını vücut ağırlığının kilogramı başına 2,3 miligramın altında tutma şartı ile zararlı olmadığını ortaya çıkarmıştır.
Sukraloz, kalori içermeyen bir tatlandırıcı türüdür. Düşük kalorili yiyecek ve içeceklerde şekerin yerini almak için bir bileşen olarak kullanılır. Sukraloz şekerden 600 kat daha tatlıdır, bu nedenle şekerle aynı seviyede tatlılık sağlamak için sadece çok küçük bir miktar gereklidir. Sukraloz kalorisizdir, şeker ise gram başına yaklaşık dört kalori içerir. Sukralozun tüketilmesi güvenlidir. Birçok ülkede gıda endüstrisinde kullanılması için onay almayı başarmıştır.
Stevia, stevia bitkisinin yapraklarından yapılan bir tatlandırıcıdır. Sofra şekerinden yaklaşık olarak 100 ila 300 kat daha tatlıdır, ancak karbonhidrat, kalori veya yapay içerik içermez. Bazı insanlar bu tatlandırıcıyı acı bulurken, bazı insanlar mentollü bir aromaya sahip olduğunu söyler. Stevia, diğer şeker ikamelerinin aksine doğal olduğu için tercih edilir. Önde gelen soda şirketleri “sıfır şeker” olarak piyasaya sundukları diyet meşrubatları stevia ile tatlandırmaktadır. Polioller olarak da bilinen şeker alkolleri, tatlandırıcılar ve hacim arttırıcı maddeler olarak kullanılan bileşenlerdir. Gıdalarda doğal olarak bulunurlar ve meyveler gibi bitkisel kaynaklardan elde edilirler. Bir şeker ikamesi olarak, normal şekerden daha az kalori içeren şeker alkolü tatlandırıcıları, glikoza daha yavaş dönüştürülmeleri ve metabolize olmak için çok az insülin gerektirmeleri nedeniyle kan şekerinde ani değişimlere neden olmaz.
Yaygın şeker alkolleri arasında mannitol, sorbitol, ksilitol, laktitol, izomalt, maltitol ve hidrojene nişasta bulunur. Şeker alkolleri, evlerde kullanılmaktan öte daha çok işlenmiş gıdalarda bulunur. Sert şekerler, kurabiyeler, sakızlar, alkolsüz içecekler ve boğaz pastilleri dâhil olmak üzere "şekersiz" olarak etiketlenen gıda ürünleri genellikle şeker alkollerinden üretilir.
Tatlandırıcılar genellikle gıda sektöründe kullanılır. Düşük kalorili içecekler, kuru karışımlar, sakızlar, jelatinler, tatlı miksleri, pudingler ve dolgular, donmuş tatlılar, bazı yoğurtlar, vitamin destekleri ve öksürük şuruplarının yapımlarında kullanılır ve ürüne daha tatlı bir tat vererek, insanlar tarafından kolay bir şekilde tüketilmesini amaçlar.