Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), madde fiyatlarıyla ilgili yanıltıcı sonuçların bazı çevrelerce manipülasyon aracı olarak kabul görmesi neticesinde, bilimsel açıdan TÜFE'ye eleştiri getiremeyen çevrelerin 143 temel başlık içinden "cımbızla" seçtikleri birkaç başlığa dair yanıltıcı beyanlarının devam ettiğini bildirdi. TÜİK, Kurum ve Kurumun yayınladığı enflasyon verileri ile veri toplama yöntemleri hakkında son dönemde çıkan haberlerle ilgili yazılı açıklama yaptı. Söz konusu haberlerin "gerçeklerle bağdaşmadığı" ifade edilen açıklamada, 8 Temmuz'da düzenlenen basın toplantısına değinildi. Anılan toplantıyla kamuoyunun Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) hesaplamaları konusunda bilgilendirilmesinin amaçlandığı ifade edilen açıklamada, toplantıda sorulan bir soruya verilen yanıtın bağlamından koparılarak haberleştirildiği belirtildi. Toplantıda sorulan "Fiyatlar ne zaman ucuzlayacak?" sorusuna verilen kapsamlı yanıt içerisinde geçen "yüzde 45 ile yüzde 75 enflasyon arasında can yakıcılığı açısından pek bir fark bulunmamaktadır" ifadesinin, yüzde 45 oranında bir enflasyonun da halk için oldukça yüksek ve zorlayıcı olduğunu vurgulama amacı taşıdığı kaydedilen açıklamada, "Bu oranlar arasında önemli bir fark olduğu muhakkaktır ancak her iki oran da yaşam maliyeti üzerinde ciddi olumsuz etkiler yaratmaktadır. Burada anlatılmak istenen fiyatların ucuzlaması için enflasyonun negatife dönmesi, tabii ki bundan önce tek haneli seviyelere düşmesi gerektiğidir." değerlendirmesinde bulunuldu.
Bazı madde fiyatları ile ilgili tartışmalar
Açıklamada, madde fiyatlarına dair bir köşe yazısına da değinilerek, TÜFE sepetinde 2024 yılı itibarıyla 12 ana harcama grubu altında, 43 harcama grubunun yer aldığı, bu harcama grupları altında 90 alt harcama grubunun bulunduğu, alt harcama gruplarının altındaki 143 temel başlıkta ise 406 madde ve bu maddeler altında 913 madde çeşidinin yer aldığı belirtildi. Bir köşe yazarınca, Kurum tarafından en son Nisan 2022'de yayımlanmış bazı madde fiyatlarının, yine Kurumca hali hazırda yayımlanmakta olan temel başlık seviyesinde fiyat endeksleriyle genişletilerek günümüze ilişkin ortalama fiyat hesaplamalarının yapıldığının iddia edildiği bildirilen açıklamada, şunlar kaydedildi: "Bahsi geçen yanıltıcı sonuçların bazı çevreler tarafından manipülasyon aracı olarak kabul görmesi neticesinde, bilimsel açıdan TÜFE'ye eleştiri getiremeyen ilgili çevrelerin 143 temel başlık içinden cımbızla seçtikleri birkaç başlığa dair bilinçli veya bilinçsiz biçimde yanıltıcı beyanlarının devam ettiği müşahede edilmektedir. Bunun yanı sıra ilgili köşe yazarı tarafından yapılan hesaplama, özellikle bir temel başlık altında birden fazla maddenin ve madde çeşidinin bulunduğu durumlarda tamamen hatalı çıkarımlara neden olmaktadır. Örneğin, '06212-Doktor muayene ücreti' temel başlığı için de bu durum geçerlidir. Bu temel başlık, 'Muayene katılım payı (Devlet, Uzman Dr.)', "Doktor muayene ücreti (Özel, Uzman Dr.)', 'İlaç katılım payı' ve 'Doktor muayene ücreti (Muayenehane, Uzman Dr.)' gibi bireylerin bütçelerinde farklı harcama paylarına sahip madde çeşitlerinden oluşmaktadır. Devlet hastanesi muayene katılım ve ilaç katkı payları, doktor muayene ücreti (özel hastane) ve doktor muayene ücreti (muayenehane) gibi diğer ürün çeşitlerine oranla daha yüksek harcama paylarına sahiptir."