Yönlendirmenin orta öğretim sonrasında ve katsayıya dayalı olarak yapılması yanlıştır. Hatta 1739 sayılı Kanuna da aykırıdır. 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanununa göre ; eğitim sistemi örgün ve yaygın eğitim olmak üzere iki ana kolda yürütülmektedir.
Örgün eğitim kademeleri sırayla şöyledir :
1. Okul Öncesi Eğitim 2. İlköğretim 3. Orta Öğretim 4. Yüksek Öğretim, olmak üzere 4 ana kademeden ibarettir. Yüksek Öğretim ise a) Önlisans b) Yüksek Lisans c) Doktora
Okul Öncesi Eğitim ; 36-72 aylık çocuklara verilen eğitimdir. Bu kademenin 60 aylığa kadar olan kısmı isteğe bağlı, 60 aylığın üstü ise zorunlu eğitim kapsamındadır. Birçok ilde 48 aylık çocuklar da deneme olarak zorunlu eğitim kapsamına alınmışlardır.
İlköğretim; okul öncesi eğitim üzerine 8 yıl süre ile verilen zorunlu eğitimdir. Devlet okullarında parasızdır.
Orta öğretim 8 yıllık ilköğretim üzerine verilen 4 yıl süreli genel ve mesleki liselerden oluşmaktadır. Zorunlu değildir. Yüksek öğretime geçişte ön şarttır. Bu kapsamda ;
1) Genel Liseler a) Erkek Teknik Öğretim Okulları
2) Fen Lisesi b) Kız Teknik
3) Anadolu Lisesi c) Ticaret ve Turizm Okulları
4) Sosyal Bilimler Lisesi d) Din Öğretimi Okulları
5) Güzel Sanatlar Lisesi e) Özel Eğitim Okulları
6) Spor Lisesi f) Sağlık meslek Liseleri
7) Anadolu Öğretmen Lisesi g) Tarım Meslek Liseleri
8) Mesleki ve Teknik Orta Öğretim Okulları : h) Adalet Meslek Liseleri
ı) T.ve Kadastro Meslek Lis.
j) A.Meteoroloji Mes.Lis.
Gibi okullar vardır.
Yüksek Öğretim Kurumları; Orta Öğretim üzerine en az iki yıl eğitim öğretim veren her kademedeki yüksek öğretim kurumlarını kapsar.
Milli Eğim Temel Kanunu 1974 yılında çıkartılmıştır. İlkelerinden birisi ise yöneltmedir. Yöneltme ilkesinin uygulanışında dikey ve yatay geçişler öngörülmektedir. Yani, bir alt kademeden bir üst kademeye, bir okul türünden başka bir okul türüne geçiş öngörülmektedir. Bu geçişleri sağlayabilmek için, Sınıf Öğretmeni- Rehber Öğretmen ya da Öğretmenler Kurulu- Okul Yönetimi-veli iş birliği esas kabul edilmektedir. İlköğretimi bitiren öğrencilerin hangi liseye dikey geçiş yapacağına bu ilgililer karar vereceklerdi. Bu kararı verebilmek için, düzenli, güvenilir ve geçerli testlerle, gözlem sonuçlarına bakılması öngörülmekteydi. Ancak, bunların şartları yerine getirilmedi. Sadece dikey geçişlerde parasız yatılı okullar ile özellikli liselere bilgiye dayalı geçiş sınavı konuldu.
Bu sınavların stres meydana getirdiği ve birkaç saatlik sınavla geçişin sağlıklı olmayacağı düşüncesi ile SBS sınavları getirildi. Sadece 8. sınıfta yapılan OKS sınavı yerine getirilmiş olan SBS sınavı 6.-7.-8. sınıflarda yapılmaktadır. Yani, stres de sınav da üçe katlanmıştır. Ayrıca sadece bilgiye dayalı olan bu sınavlar bir tek orta öğretime yerleştirme değil, aynı zamanda yüksek öğretime geçişe temel oluşturmaktadır. Ancak, orta öğretimden üniversiteye geçişe çözüm getirmediği için, çözüm katsayı formülünde aranmıştır. O da problem yaratmıştır.
Çözüm :
1) Dört yıla çıkartılan orta öğretimin ilk yılında sürekli gözlemlerle belli zamanlarda uygulanacak testlerin sonuçları, ilköğretimin 6.-7.-8. sınıflarda uygulanan test, gözlem ve başarı sonuçları ile birleştirilerek öğrencilerin okuyabilecekleri öğretim programları yukarıda belirtmiş olduğum ilgililerce tespit edilmelidir. Bu raporlara göre, eğitim-öğretim görülen orta öğretimin 10. sınıfının başından 12. sınıfın başına kadar öğrenciler gözlenip, yine uygun testlerle bilgi, ilgi, istidat ve kabiliyetleri doğrultusundaki programlara geçişleri sağlanmalıdır.
2) 12. sınıfın sonunda yapılacak olan yüksek öğretime geçiş sınavında ( ÖSS ) uygulanacak testlerden her tür lisenin temel dersleri ile ilgili sorulara yer verilerek, bu soruların cevaplandırılmasında öğrencilere tercih imkanı sağlanmalıdır.
3) Böyle bir sınav sonucunda tek kat sayı ile sınav sonuçları değerlendirilen öğrenciler; puan ve tercihlerine göre yüksek öğretime yerleştirilmelidir. Böyle bir sistemin adil, insan haklarına uygun olacağını ve tartışmanın son bulacağını düşünüyorum.
NOT : 2010 yılı ÖSS için çıkartılacak kanunda tek kat sayı veya katsayısız, sadece net cevaplara göre değerlendirmenin yapılması, tercihlere göre de yerleştirmenin gerçekleştirilmesinin uygun olacağını düşünüyorum.