Türkçemiz

İsa Abanoz

 Güzel ve zengin Türkçemiz istila altında. Değişik etkenlerle bu istila daha da artacak gibi görünüyor. Dünya çok küçüldü. Dünya tek dil, tek kültür uğraşı veriyor. Dilimiz de bu durumdan kötü yönde etkileniyor.  

   Dil yaşayan bir varlıktır. Doğar, büyür, değişir ve gelişir. Başka alanlardaki gelişme yolu dil için de devam etsin. Beni ve dilseverleri üzen dilimizin içi boş, tatsız, tuzsuz ve ruhsuz kelimelerce kuşatılmasıdır. Dillerini eşek arıları sokasıcalar, yabancı hayranları zaten bu kelimeleri doğru da söyleyemiyor. Bu da işin başka bir acı yanı.  

   Türk Dil Kurumu bir çalışma yaparak dilimize giren karabasan kelimelere Türkçe karşılıklar bulmuştur, bulmaya, aramaya da devam etmektedir. Bu çalışmalarından ötürü kendilerini kutluyorum. TDK"nin önerdiği kelimeleri yazarlar kullanırsa, sunucular kullanırsa, halkımız kullanırsa bu kelimeler gelişme göstererek daha güzel bir duruma gelir.

   Halkımız zekâsıyla yeni kelimeler üretir. Yalnız halkımız yanlış yönlendirilmemeli. Buldozere, yoldüzler demek ne kadar mantıklı ve güzeldir!

   Poşet kelimesini duyduğum ilk günü çok iyi hatırlıyorum. Çok şaşırmıştım. Çok garip gelmişti bana. Çok çirkin, çok soğuk ve itici gelmişti. Poşet ne demekti? Gün geçti benim dilime de dolandı. İşin kötüsü de bu. Sevmediğiniz kelimeleri bir gün siz de kullanmak zorunda kalıyorsunuz.

   Yazdığımız Diksiyon ve Hitabet kitabında da bu konuyu işlemiştik. Yabancı kelimelere Türkçe karşılıklar bulmak, kullanmak ve bunun önemine işaret etmiştik.

   Bazı kelimeler insana sanki daha büyüleyici geliyor. Gerçek şudur ki o kelimelere o büyüyü katan yine insanlardır. Kendi dilimizin kuyusunu kazan bizleriz yani. Saçma yerine absürt der, saçmalarız. Uzlaşmanın yerine konsensus diyeli bir türlü uzlaşamadık. Sunucu yerine spiker, kayırma yerine torpil, bilgilik yerine ansiklopedi, cankurtaran yerine ambulans diyerek başımızın göğe ereceği yok. O zaman aşağıda verdiğimiz dökümdeki kelimeleri dikkatlice inceleyelim. Bizden olanları ve bize hitap edenleri kullanmaya gayret edelim. Hem pek çoğumuzun yabancı kelimelerde söyleyiş zorluğu yaşadığımız bir gerçektir. İşte size kolaylık. Dökümü inceleyelim. Sizden isteğim bu yazıyı kesiniz ve duvarınıza yapıştırınız.      

   Abone: Sürdürümcü

   Absürt: Saçma

   Adaptasyon: Uyarlama

   Ahize: Almaç

   Air bag: Hava yastığı

   Ajan: Casus

   Aktif: Müteşebbis, girişimci, girgin

   Alfabe: Abece

   Ambiyans: Hava 

   Ambulans: Cankurtaran

   Animasyon: Canlandırma

   Anons: Sesli duyuru

   Ansiklopedi: Bilgilik

   Argüman: Donatı, kanıt, dayanak

   Aroma: Hoş koku

   Arşiv: Belgelik

   Asparagas: Uydurma

   Avans: Öndelik

   Background: Arka plan, geçmiş

   Bandrol: Denetim pulu

   Bariyer: Engel

   Best-seller: Çoksatar

   Bilboard: İlan tahtası

   Bodyguard: Koruma

   Branş: Dal, şube, kol

   Brifing: Bilgilendirme

   Buldozer: Yoldüzler

   Buton: Düğme

   Center: Merkez

   Chat (çet): Sohbet etmek (gevezelik etmek)

   Check up: Tam bakım

   CV: Özgeçmiş

   Dedektör: Bulucu

   Deformasyon:  Biçimbozumu, bozulma 

   Deklare etmek: Bildirmek

   Dekoder: Çözücü

   Dekolte: Açık giysi

   Dekont: Hesap belgesi

   Demagoji: Yanıltmaca, lafazanlık, lafebeliği, safsatacılık

   Demode: Yıkık, eskimiş

   Depresyon: Ruh çöküntüsü, çöküntü, bunalım

   Diaspora: Kopuntu

   Dijital: Sayısal

   Done: Veri

   Doping: Uyarıcı

   Duayen: Kıdemli

   Dubleks: İki katlı

   Ekoloji: Çevre bilimi

   Eksper: Uzman

   Ekstre: Hesap özeti, özet

   Ekstra: İyi, fevkalade

   Enstantane: Anlık görünüş

   Entelektüel: Bilgiç, basiretli  

   Etik: Ahlaki

   E-mail: E-posta (Gönderi, paket, bohça) (elektronik mektup)

   Enflasyon: Şişkinlik

   Enteresan: İlginç

   Fair-play: Dürüst oyun

   Faks: Belgegeçer 

   Fiks: Sabit (fiks mönü!) (sabit yemek listesi)

   Fiktif: Kurmaca

   Fizibilite: Uygulanabilirlik

   Ful: Dolu, tam

   Fragman: Parça

   Gala: Ön gösterim

   Handikap: Engel

   Hit: Gözde

   Holigan: Serseri hayta

   İdol: Mini put

   İllüstrasyon: Bezeme, resimleme

   İnternet: Genel ağ 

   İstatistik: Sayımlama

   Jakoben: Tepeden inmeci

   Jakuzi: Sağlık havuzu

   Jenerasyon: Kuşak, nesil

   Jenerik: Tanıtımlık

   Kabine: Bakanlar Kurulu

   Kampus: Yerleşke

   Karakter: Ira, yaradılış, mizaç, şahsiyet

   Kartel: Tekel

   Kartvizit: Tanıtma kartı 

   Katalog: Kitapçık

   Kemoterapi: Kimyasal tedavi

   Kompetan: Uzman

   Kompakt disk (CD): Yoğun teker

   Kompüter: Bilgisayar, bilgiyazar

   Konjonktür: Toplu durum

   Konsantrasyon: Yoğunlaşma

   Konsantre olmak: Kıvamlı, yoğunlaştırılmış, koyu, tortulu (Sıkılmış meyve için kullanılır.)

   Konsensüs: Uzlaşma

   Konser: Dinleti

   Konteynır: Sandık

   Kriz: Bunalım-buhran

   Kupür: Kesik, kesinti

DEVAMI VAR

İlk yorum yazan siz olun
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.