Londra da 1993 yılının ağustos ayında II. Dünya hafıza şampiyonası yapılmıştı. Bu şampiyonasının birincisi 2 dk. Aralıklarla sunulan 100 sayıyı hafızasına almış ve sade 30 dakika içersinde 1002 adet çift sayı üretmişti. Yine aynı şampiyonanın birincisi bir saat içerisinde 8 deste oyun kağıdını hafızasına almış ve hatasız bir şekilde sayabilmiştir. Aynı şampiyonanın ikincisi 1000 kişinin ismini 15 dk. Da öğrenmiş ve sırasıyla sayabilmiştir. Bir başka yarışmacı ise Blackpoll"daki otellere ait olan 15.000 telefon numarasını ezbere söyleyebilmiştir.
Bu insanlar bizden ayrıcalıklı durumları mı var? Onlar daha mı zeki? Onlar hatasız insanlar mı? Hayır, onlarda sizin gibi bizim gibi etten ve kemikten yaratılmış insanlardır. Ancak onların tek bir farkı var. Onlar hafızalarını en iyi şekilde kullanabilmektedir. Beyinlerinin var olan gücünün farkındadır ve beyinlerini geliştirmek için çeşitli teknik ve egzersizleri yapmaktadır.
Psikoloji biliminin gelişmesiyle birlikte öğrenme, unutma ve hafıza kavramları da nem kazanmaya başlamıştır. Unutmayı en aza indirmek ve beyni etkin bir şekilde kullanabilmek için bilim adamları araştırmalar içerisine girmiştir. Yapılan araştırmalar mnemonik teknik veya sistemlerin kullanımını içermektedir.
Mnemonik, hatırlamaya yardımı olan teknikler, stratejiler olarak ifade edilebilir. Mnemonik kelimesi eski Yunan"da hafıza tanrıçası olan mnemosyne den gelmektedir. Higbee"ye göre, mnemonik teknik veya sistemler, öğrenme, bellek ilkelerini kullanan bellekteki bilgileri kolaylıkla ulaşmayı sağlayan zihinsel dosyalama sistemidir.
HAFIZA TEKNİKLERİNİN İLKELERİ:
Bilgilerin hafızaya alınmasıyla ilgili bazı kurallar öğrenmeyi ve hatırlamayı güçlendirecek özelliğe sahiptir.
1. Anlamlı Hale Getirin: çeşitli görüntüler, çağrışımlar ve hayal gücüyle hatırlanması gerekli olan bilgileri daha anlamlı ve anlaşılır hale getirilmelidir. Bunun için iki yöntem uygulanabilir. 1- anlamı öğrenilmeli ve kavranmalı, 2- hecelenerek anlamlandırılabilir. örneğin. ünlü Fransız yazarı anatolenin ismini şu şekilde anlamlandırabilirsiniz; Ana-t(v)ole.
2. Belirli Biz Düzende Hafızanıza Alın: hafızaya alınacak bilgiler belli bir sırada/düzende hafızaya alınmalı. Bu şekilde bilgi hafızaya kaydedilirse yine aynı düzende ve sırada sistematik bir şekilde çağrılabilir. Karışık alınan bilgi karmaşıklığa neden olabilir.
3. Çağrışım Kurun: hafızada daha ne hazır bulunan bilgilerle, hafızaya yeni kaydedilecek bilgiler arasında çağrışım kurulmalı. Çağrışım ilkesi bütün hafıza tekniklerinde oldukça önemli bir yere sahiptir.
4. Soyutları Somuta Çevirin: hafızaya alınması gereken bilgiler eğer soyut (bilmediğiniz bir dildeki kelime, duymadığınız bir kelime v.b.) ise onları somuta çevirin. Bunu kelimeleri anlamlı heceleyerek yapabilirsiniz. Örneğin, bir ilaç olan gınseng kelimesini hafızanıza alırken önce onu anlamlı bir şekilde heceleyin; gın-sen-g. Daha sonra bunu anlamlandırıp cümle yapabilirsiniz. GINemi SEN Geldin şeklinde.
6. Zihinde Canlandırın (Hayal Gücü Kullanın): hafızaya alınmak istenen bilgiler zihinde resim olarak anlamlandırılır. Sağ beyin aktif olarak kullanılır. Hayal gücü bu noktada oldukça önemlidir. Hafıza tekniklerinde hayal günü en iyi şekilde kullanmak gerekir. Zihinde canlandırıp hayal kurmayı ilk defa M.Ö. 477 yılında Kaos"lu ozan Simonides kullanmıştır.
Zihinde bilgileri resim olarak canlandırmak (hayal kurmak) için bazı hususlara dikkat etmeniz gerekir. Bunlar;
? Aklınıza ilk gelen resmi oluşturun. Başka resim oluşturacağım diye kendinizi zorlamayın.
? Oluşturduğunuz resimlere hareket, ses verin. Hareketli resimler hareketsiz resimlere oranla daha iyi hatırlanır.
? Resim mümkün olduğunca ayrıntılı olsun. Renkli görün. Canlı renkler kullanın. Renkler belleğimizi %50 oranında güçlendirir.
? Oluşturduğunuz resmi mümkün olduğunca abartın. Gerçekle alakası olmayan resimler oluşturabilirsiniz.
? Resimleri görmekle yetinmeyin. Tüm duyularınızı aktif olarak kullanın. Oluşturduğunuz resmi görün, işitin, hissedin. Böylece beyninizin sağ tarafı da aktif hale gelecektir.
? Hayalleri mümkün olduğuna kendinizle alakalı yapmaya çalışın. Zihninizde oluşturduğunuz resimde sizde olun.
7. Dikkat Ve İlgi: kurulan çağrışımlar mümkün olduğunca dikkat çekici olmalıdır. Gerçekleşmesi imkansız olan hayaller kurabilirsiniz. Bu şekilde hafızaya kaydedilen bilgiler daha kolay hatırlanır. Örneğin;sakla samanı gelir zamanı atasözünü hafızanıza evin balkonunda yetiştirdiğiniz samanları çekyatınızın altına saklıyorsunuz. Zamanı geline çıkarıp yemek yapıyorsunuz.