VAR (Video Assistant Referee) sistemi, bir futbol maçı sırasında saha dışında bulunun bir odada bir çok ekran ve farklı açılardan kayıt yapan kameralar ile maçı takip eden hakem ve teknik eleman ekibi bulunmaktadır. Bu kişiler maç devam ederken orta hakemin net göremediği yada yorumlamakta zorlandığı kararlarda doğruya en yakın kararı almasına yardımcı olmaktadırlar. Teknolojinin artık hayatımızın ayrılmaz bir parçası haline geldiği bu dönemde dünya çapında en çok izlenen spor dalı olan “Futbol’da” kullanılması kaçınılmazdı. Belki de en çok ihtiyaç duyulan nokta hakem kararlarında ki hataların mümkün olduğunca minimum’a inmesiydi. FIFA bu doğrultuda “VAR” yani “Video Assistant Referee” uygulamasını başlattı. İlk olarak 2016 yılında Fransa-İtalya hazırlık maçında, resmi ve büyük organizasyon olarak ise ilk kez 2017 FIFA Konfederasyonlar Kupasında kullanıldı.
Var Sistemi Ne Zaman Kullanılır?
1- Gol mü? Değil mi?
Hakemin gol için bir ihlal olup olmadığı konusunda emin olamadığında. Ayrıca topun çizgiyi geçip geçmediği konusunda da hakemler kararsız kalırlar ise VAR’a başvurabilirler. Ve ya gol pozisyonundan önce gol’ü atan kişiye avantaj sağlayacak şekilde herhangi bir müdahale olup olmadığı konusunda hakeme destek verebilmektedirler. Çünkü hakemin gözü ve odak noktası topu süren kişidedir.
2- Ofsayt mı? Değil mi?
Ofsayt, belki de en çok yan hakemlerin tartışılmasına sebep olan kararlardır. VAR bu konuda inanılmaz bir yüzde yakaladı özellikle 2017 FIFA Konfederasyonlar Kupası ve 2018 Rusya Dünya Kupasında. Eğer gol oldu ve ofsayt konusunda şüphe var ise hakem başlama vuruşunu yaptırmıyor ve incelemenin yapılmasını bekliyor. Eğer ofsayt yoksa başlama vuruşu ile oyun devam ediyor. Fakat eğer ofsayt var ise çift vuruş ile ofsaytın olduğu yerden oyun tekrar hareketleniyor.
3- Penaltı mı? Değil mi?
Penaltı pozisyonları, orta hakemlerin kararlarının en çok sorgulandığı pozisyonlardır. Hakem ceza sahası içerisinde yaşanan bir müdahaleyi göremediyse ya da yorumluyalamadıysa pozisyon devam eder aynı dakika içerisinde oyun devam ederken VAR odası pozisyonu tekrar inceler ve kulaklıktan hakemi uyararak pozisyonun penaltı olduğunu ya da saha kenarındaki ekrandan tekrar izlemesi uyarısında bulunurlar. Eğer hakem penaltı kararını verdiyse aynı an da “VAR” odası pozisyonu tekrar inceler. Ya kararı onaylar ya da hakemin tekrar izlemesi gerektiğine karar verir.
4- Kırmızı Kart Kararı
Oyun içerisinde hakemlerin görüş açıları dışında da pozisyonlar yaşanabilmektedir. Özellikle kontra atak sırasında hakemin arkasında kalan ya da yakın ikili mücadelede dirsek ve bileğe basma gibi karşı tarafı sakatlayabilecek pozisyonlarda VAR hakemi uyararak pozisyonu izlemesini söyleyebilmektedir.