Rusya’da vatandaşlar, tasarruflarını koruyabilmek ve yurt dışına para transfer edebilmek için kripto paralara yoğun ilgi gösteriyor. İşlem hacmi bakımından dünyanın en büyük kripto para borsası Binance verilerine göre, Ukrayna’da savaşın başlamasından bir gün önce, 23 Şubat’ta, Rus rublesiyle işlem yapılan Bitcoin (BTC) hacmi yaklaşık 100 BTC düzeyindeydi. Savaşın başladığı 24 Şubat’ta ise bu rakam yüzde 330 artışla 430 BTC’ye çıkarken, 7 Mart’ta 500 BTC’ye yükseldi. “Sabit coin” olarak tanımlanan Tether’da ruble ile yapılan işlemler de 23 Şubat’a kıyasla yüzde 400 artarak 28 Şubat’ta 35 milyon dolara çıktı. Rusya Merkez Bankası tahminlerine göre Rusların kripto para birimleriyle yıllık işlem hacmi yaklaşık 5 milyar dolar düzeyindeyken, bazı uzmanlara göre ise Rusya vatandaşlarının sahip oldukları toplam kripto varlıklar yaklaşık 200 milyar dolar düzeyinde bulunuyor.
Rus yetkililerin kripto paralara yaklaşımı değişti
Rusya’da savaş öncesinde kripto paraların ülkede tümüyle yasaklanması gündeme gelirken, yetkililerin artık bu alana yönelik yaptıkları ılımlı açıklamalar da dikkati çekiyor. Son olarak ülkenin en büyük bankası Sberbank’a dijital finansal varlıkları ihraç ve takas etme lisansı verilirken, Rus hükümeti, ülkede kripto para madenciliği yapanlara yönelik yasakların gelmeyeceğini aksine bu sektöre yönelik mevzuatların geliştirilmesi gerektiğini duyurdu. Rusya’da uygulamaya konulan sermaye kontrolleri nedeniyle vatandaşların yurt dışına döviz gönderilmesi yasaklanırken, kripto para piyasalarına yönelik gönderilere ise herhangi bir kısıtlama getirilmedi. Batılı ülkeler de Rusya’nın kripto paralarla yaptırımları delebileceği endişesiyle bu alanda çeşitli kısıtlamalar getirmek istiyor. Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Christine Lagarde da dün yaptığı açıklamada, kripto paraların Rusya'ya uygulanan yaptırımları delmekte kullanıldığını söyledi. Ancak Rusya’daki en yaygın kripto para borsası Binance’ten yapılan açıklamada, yaptırımların, kripto paraların “felsefesine” aykırı olduğu gerekçesiyle Rusya’daki vatandaşların varlıklarına veya işlemlerine yönelik bir yasak getirilmeyeceği bildirildi.
"Kripto paralar ambargoyu aşabilmek için bir araç haline gelebilir"
Konuya ilişkin Moskova'daki Finans Üniversitesi'nin Sosyo-Ekonomik Araştırma Enstitüsü Direktörü Aleksey Zubyets, ülkede kripto paralara yönelik talebin daha da artacağını söyledi. Rus rublesindeki değer kaybının söz konusu talebi artıran önemli bir unsur olduğuna işaret eden Zubyets, “Diğer nedeni ise şu anda yaptırımlar nedeniyle belirli ürünleri alabilmek için yurt dışına para göndermekte sorun yaşıyoruz. ABD ve Avrupa Birliği tarafından ilan edilen ekonomik savaşta, kripto paralar ambargoyu aşabilmek için bir araç haline gelebilir.” dedi. Zubyets, Türkiye’de de kabul edilen Mir sisteminin yanı sıra, Çin’le yuan kullanımı gibi çeşitli alternatiflerin geliştirildiğine işaret ederek, “Yeni bir uluslararası finansal ödeme sistemi şekilleniyor. Bu, diğer şeylerin yanı sıra kripto para birimlerini de içerecek ve bu yüzden kripto paraların Rusya pazarındaki önemleri daha da artacak.” diye konuştu.
Ekonomik savaşta kripto paraların rolü artacak
Rusya’da yetkililer dahil kimsenin bu kadar fazla yaptırım uygulanmasını beklemediğine işaret eden Zubyets, “Şimdi Rusya Merkez Bankası ve bankalar uluslararası ödemeleri yapabilmek için kendi başlarına bazı planlar yapmak zorunda kalıyorlar. Bunlar, 10 yıl önce icat edilmesi gereken ve Rus varlıklarının potansiyel olarak engellenmesini önleyecek araçlar. Ne yazık ki bu yapılmadı ve alternatif bir ödeme sistemi oluşturulması da dahil olmak üzere bazı önlemler alınmadığı için son 10-15 yılda kaybettiğimiz kayıp zamanın bugün büyük ölçüde bedelini ödüyoruz.” dedi.
Aleksey Zubyets, Rusya’nın kaybolan zamanı telafi etmek için çalışmalar yürüteceğini belirterek, “Yakın gelecekte Rusya'da daha geniş bir kripto para sirkülasyonu olacağını ve kripto para biriminin ülkemizdeki tüm finansal sistemin istikrarını sağlama ve yeniden yapılandırma araçlarından biri olacağını düşünüyorum.” yorumunda bulundu. Rusya’da yetkililerin daha önce kripto paraları yasaklamak isterken şimdi farklı bir yaklaşım sergilediğine yönelik bir soruyu yanıtlayan Zubyets, şöyle konuştu: “Mevcut ekonomik durumun uzun yıllar süreceğini anlamamız lazım. Finans dünyası bir daha asla altı ay, bir yıl öncesindeki bir durumda olmayabilir. Sadece Rusya-Çin bloku değil, birçok farklı finansal ve ekonomik blok arasındaki mücadele çok daha keskin hale gelecek ve hayatımızda kalıcı bir fenomen haline gelecektir. Bu koşullar altında kripto paraların rolü de değişecek. Şunu anlamalısınız ki uluslararası finansta herkesin herkese karşı olduğu evrensel mücadelenin artacağını varsaydığımızda bahsettiğim fenomen nedeniyle kripto paralar gelecekte çok daha yaygın bir ödeme aracı haline gelecek. Kripto paraların büyük bir geleceği var ve soru nasıl görüneceği, kripto para dolaşım sistemlerinin Rusya'da nasıl kurulacağıdır ve bunu önümüzdeki birkaç ay içinde, belki de önümüzdeki birkaç yıl içinde göreceğiz.”