Uzm. Dr. Ömer Faruk Yolcu; İshal, dışkının miktarında, su içeriğinde ve sıklığında artış olarak tanımlanır. Başka bir deyişle günde üç kez veya daha fazla, yumuşak kıvamlı ya da sulu dışkılamadır. Çoğu zaman beraberinde bulantı, kusma ve karın ağrısı gibi belirtiler de olabilir. Dedi. Yaz ishali sebepleri konusunda bilgi veren Uzm. Dr. Ömer Faruk Yolcu, ishalin bir çok sebebi olduğuna dikkat çekti; İshal mikrobik ya da mikrobik olmayan pek çok sebeple ortaya çıkabilir. İshal nedenlerinin başında mikrobik ishaller gelmektedir ki, yaklaşan yaz aylarında sıklıkla karşılaşılan yaz ishalleri de bu gruptandır. Mikroorganizmalar dışında başta antibiyotikler olmak üzere çeşitli ilaçlar, çeşitli mide-barsak hastalıkları, bazı hormonal hastalıklar, barsak veya barsak komşuluğunda ortaya çıkan tümöral oluşumlar, aşırı ve ani ısı değişimleri de ishale neden olabilir. Heyecanlanma, üzüntü, korku, stres gibi durumlar da ishal yapıcı etkenler arasında yer alır.
NASIL ORTAYA ÇIKAR?
Samsun Park Özel Tıp Merkezi Gastroentereloji uzmanı Dr. Ömer Faruk Yolcu, yaz aylarında artan sıcaklıkla beraber gıdaların içindeki mikroorganizmaların çoğalması hızlanır, yaz mevsiminde seyahatlerin artması ve beslenme düzeninin değişmesi, yaz aylarında artan sineklerin besinler arasında bulaş taşıyan köprü vazifesi görmesi nedeni ile yazın ishal şikayetleri daha da arttığına dikkat çekti.
BELİRTİLERİ NELERDİR?
Yaz ishallerinin belirtilerine değinen Dr. Ömer Faruk Yolcu; En önemli belirtinin, dışkılama sayısının artması ve dışkı özelliklerinin değişmesidir. Dışkı, cıvık, patates püresi görünümünde olabileceği gibi, sümüksü ve iltihaplı veya su gibi olabilir. Dışkı miktarı ve su içeriği, ince barsaklarda hastalık yapan parazit ve bakterilerin ishallerinde fazladır, kalın barsakta hastalık yapanlarınkinde ise azdır ve dışkılama sayısı diğerlerine oranla daha fazladır. Su gibi tariflenen ishallerin en ciddisi ve hayatı tehdit edeni dışkının pirinç suyu görüntüsü olarak tariflendiği, kolera bakterisinin yaptığı ishaldir. İltihaplı dışkılamaya neden olan bakterilere ise tifo ve tifo benzeri hastalıklara neden olan salmonella bakterilerini örnek verebiliriz. Şeklinde konuştu.Kalın barsakta ishale neden olan bakterilerin bir kısmı ve bazı parazitler, dışkının iltihaplı, sümüksü görünmesine aynı zamanda barsak duvarını da zedeleyerek damarların kanamasına neden oldukları için, ishal kanlı olabilir. Dışkının böyle kanlı ve iltihaplı olması dizanteri olarak adlandırılır. İshalle birlikte bulunan diğer belirtiler karın ağrısı, karında gurultu hissi, bazen bulantı, iltihabi durumlarda bunlara ilaveten ateş olarak karşımıza çıkar. Dışkılamadan sonra tam rahatlayamama da bir diğer belirti olabilir.
İSHAL OLUNCA NELER YAPMALIYIZ?
İshal olunca dikkat edilmesi gereken hususlara Uzm. Dr. Ömer Faruk Yolcu, şu şekilde değindi; İlk olarak kaybedilen su ve tuzu geri koymak için pratik olarak hazırlayacağımız su solusyonu içebiliriz. 1 litre kaynatılmış soğutulmuş suya 1 çorba kaşığı şeker, 1 tatlı kaşığı sofra tuzu ve 1 çay kaşığı karbonat konularak karıştırılır ve hazırlanan karışım içilebildiği kadar sık aralıklarla içilir. Ancak mikrobik ishallerin hemen hepsi 24 saatten fazla devam eder ve hemen hepsi ilaç tedavisi almadan düzelmez. Bu nedenle, 24 saatten fazla süren ishallerde en yakın sağlık merkezine başvurularak muayene olunması ve tetkik yaptırılması gerekir. Çünkü, farkında olmadan dışkımız yoluyla çevreye mikrop bulaşmasına ve ishalin tedavisiz kalarak daha ciddi sağlık problemlerine yol açmasına neden olabiliriz.
NASIL TEDAVİ EDİLİR ?
Samsun Park Özel Tıp Merkezi İç Hastalıkları ve Gastroentereloji uzmanı Dr. Ömer Faruk Yolcu,, Sıvı ve tuz kaybının az olduğu, ishalin hastanın konforunu çok bozmadığı durumlarda, hastaneye yatırılmadan genellikle sadece uygun bir diyetle hasta ayakta tedavi edilir. açıklamasında bulundu. Aşırı su ve tuz kaybı, ağır dizanteri halleri, kolera şüphesi olan durumlarda hasta mutlaka hastaneye yatırılarak öncelikle kaybedilen su ve tuzun yerine konması amacıyla serum verilir, daha sonra uygun ilaçlara başlanır.Halk arasında yanlış bir inanış sonucu ishalli çocuklara, ishali artırır endişesiyle su ve sulu besinlerin verilmemesi, ishalin uzamasına, ağırlaşmasına ve buna bağlı başka hastalıkların ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Oysa ishal tedavisinde en önemli nokta sıvı tedavisidir. Yine bu nedenle, bebeklerin emzirilmeye devam edilmesi, hatta daha sık emzirilmesi gerekmektedir.
İSHAL DİYETİ NASIL OLMALIDIR?
İlk tedbir olarak sıvı alımının arttırılması ve uygun diyetle beslenmenin sürdürülmesi gerekir. Haşlanmış patates/ patates püresi, yağsız çorbalar, yoğurt, yağsız makarna ve pirinç pilavı, haşlanmış yağsız et ve tavuk, yağsız ızgara köfte, yağsız peynir, ekmek, şeftali, elma ya da havuç püresi, muz yenilebilir. Sıvı olarak da kaynatılmış su, ayran,şekersiz açık çay, şekersiz elma kompostosu, asidi alınmış maden suyu içilmelidir.
YAZ İSHALLERİNDEN KORUNMA YÖNTEMLERİ
Samsun Park Özel Tıp Merkezi Gastroentereloji uzmanı Dr. Ömer Faruk Yolcu, yaz ishallerinden korunma yollarına değindi;
Kişisel temizliğe dikkat edilmeli, özellikle her fırsatta elleri yıkamalıyız.
Özellikle kaynağı bilinmeyen , açıkta satılan veya dağıtılan, denetimsiz içme suları ile bu sularla yıkanmış sebze ve meyveleri tüketmemeliyiz.
Yiyeceklerin taze olmasına, paketlenmiş olarak pazarlanan yiyeceklerin üzerindeki son kullanma tarihinin geçmemiş olmasına dikkat edilmelidir.
İyi ambalajlanmamış, üzeri açıkta satılan gıdalar, pişirilmemiş ya da az pişirilmiş gıdalar, pastörize olmayan süt ve süt ürünleri güvenli değildir, bunlar tüketilmemelidir.
Genel kullanıma açık tuvaletleri kullanırken dikkatli olup, sık sık el yıkamayı unutmamalıyız.