Yok görünümlü var âlemiyle var görünümlü yok âlemini mesellendirmek istiyorum.
Yok olanı, var ve muhteşem gösterdi. Var olanı yok şeklinde gösterdi.
Denizi gizledi, köpüğü açığa çıkardı. Rüzgârı gizledi, tozu gösterdi sana.
Toprak, minare gibi havada kıvrılır, kendi başına nasıl yükseğe çıkar?
Ey hastalıklı! Toprağı yukarıda görür, rüzgârı görmezsin. Ancak delilin tarifiyle bilirsin.
Her tarafta hareket eden köpük görüyorsun, denizsiz köpük hareket etmez.
Köpüğü duyuyla görürsün. Denizi delille bilirsin. Düşünce gizli, konuşmaysa açıkta.
Yok olanı, var olan sanıyoruz. Yok olanı gören gözümüz var.
Uyuklama hâlinde gören göz, hayal ve yoktan başka ne görebilir?
Çaresiz sapıklıktan sersem olduk, hakikat gizlenince hayal göründü.
Bu yok olanı göze nasıl gösterdi? O gerçeği gözden nasıl gizledi?
Aferin, ey sihir dokuyan üstat! Yüz çevirenlere tortuyu, berrak gösterdin.
Büyücüler, tacirin önünde ay ışığını çabucak ölçer ve kâr olarak altın olur.
Bu tür sarıp sarmalamayla gümüş kaparlar, gümüş elden gider ve kumaş hiç olur.
Bu dünya büyücüdür, biz de ondan ölçülmüş ay ışığını satın alan taciriz.
O, büyücü gibi mehtap ışığından kumaş ölçer. Hemen beş yüz metre ölçer.
Ey yolcu! Senin ömür gümüşünü alınca gümüş gider, kumaş yoktur, kese de boş.
Senin Ey tek Allah! Üfürenlerden ve düğümlerden aman! diye Kul e'ûzuyü okuman gerekir.
O büyücü kadınlar düğüme üfler. Ey yardım eden! Ey kendinden yardım istenen Allah'ım, alıp yok etmesinden koru!
Ancak iş diliyle de oku. Ey değerli kişi! Çünkü söz dili zayıftır.
Zamanda senin üç yoldaşın vardır: Biri vefalı, ikisi gaddar.
Biri dostlar, diğeri mal mülk, üçüncüsü vefalıdır, o da güzel işlerdir.
Mal seninle köşklerden dışarı çıkmaz. Dost gelir fakat mezara kadar.
Senin ecel günün geldiğinde dost hâl diliyle der:
Buraya kadar, daha fazla yol arkadaşı değilim. Mezarının başında bir zaman dururum.
Senin amelin vefalıdır, ona sığın, kabir dibine seninle girer.
Mevlana'dan Allah razı olsun!