ZAMANI DÜZENLEME VE PLANLI ÇALIŞMA - 2
Bir önceki yazımızda plan yapmanın öneminden bahsetmiştik bu yazıda ise çalışma planının nasıl yapılması gerektiği üzerinde duracağım..
Zamanı düzenlemenin, çalışma planı yapabilmenin bir takım kritik ve önemli ilkeleri vardır. Bunlar:
1. çalışma planı hazırlarken hangi dersin hangi saatte çalışılacağı kararlaştırılmalıdır. Zor olan veya öğrenirken zorlanılan dersler için verimli çalışma saatleri ayrılmalıdır. Verimli çalışma saatleri, zihnin uyanık olduğu, konsantrasyonun en yüksek seviyede olduğu saatlerdir. Bu saatlerin ortak bir standardı yoktur. Her öğrencinin verimli çalışma saatleri farklı olabilir. Öğrenci eğer verimli çalışma saatini bilmiyorsa kendini izleyerek bunu tespit edebilir. Ancak uzmanların genel kanısı, verimli çalışma saatlerinin bedenin dinlenmiş ve dinç olduğu saatler olan sabah saatleri olduğu yönündedir.
2. Çalışma planında her ders için bir çalışma zamanı ayrılmalıdır. Çalışma zamanının standardı yoktur. Her öğrenci, ön bilgisine, dersi anlamamış olmasına v.b. bir çok kritik durumu dikkate alarak hangi derse ne kadar zaman ayırması gerektiğini planlamalıdır. Çalışma planında dersin başlayış, bitiş, tekrar zamanları mutlaka saat olarak yazılmalıdır.
3. Çalışma planında, çalışma süreleri mümkün olduğunca aynı saatler olmalı. Böylece o saatte çalışma alışkanlığı kazanmış olursunuz. Öğle saatlerinde nasıl beyin açıktım sinyalleri veriyorsa, ders çalışmanı gereken saatte de dersi çalış sinyalleri verecektir.
4. Çalışma planında yer alan dersler, okulda veya dershanedeki ders programına uygun olmalıdır. Örneğin, Pazartesi günü sabah saat 8:00-10:00 arası, okulda matematik dersi varsa çalışma planında Pazartesi öğlenden sonraya matematik dersi konmalıdır.
5. Bilindiği gibi tekrar verimli çalışmanın vazgeçilmez bir parçasıdır. Yine bildiğiniz gibi tekrar sürekli değil, aralıklı yapıldığı taktirde daha verimli olur. Burada tekrarın çalışma prensibinden çıkan sonuç şudur: öğrenme aralıklı yapılmalıdır. Bu nedenle çalışma planı hazırlarken dinlenme aralarına da yer verilmelidir. Ancak bu aralar çok uzun olmamalı. Uzun aralarda tekrar derse dönmek zor olabilir. İdeal ders çalışma şöyle olmalıdır. 40 dk. Ders çalışma, 5 dk. Tekrar, 10 dk. Dinlenme, daha sonra diğer saatin çalışmasına geçilir, bu şekilde ders çalışmaya devam edilir. Ancak özellikle sayısal derslerde eğer problem çözülmesi gerekiyorsa çözülmeden ara verilmemelidir.
6. Yapı ve işleyiş bakımından birbirine benzeyen iki ders üst üste çalışılmamalıdır. Örneğin fizik ve kimya dersleri üst süte çalışılmamalı. Eğer bu tür dersler üst üstte çalışılırsa bilgilerin birbirine karışması durumu meydana gelebilir. Bu derslere fizik, tarih, kimya şeklinde çalışma planında yer verilmelidir.
7. Öğrenmekte zorlandığınız iki dersi üst üste koymamaya özen gösterin. Çalışma planına bir zor ders, bir kolay ders sanda bir zor ders sıralaması yapın.
8. Çalışma planında hep derse yer vermek zorunda değildisiniz. Arkadaşınıza, aileize, sinemaya v.b. bir çok sosyal etkinliğede çalışma planınızda yer verin. Bu ders dışı faaliyetleri plana mutlaka saati saatine yazın. Bazı öğrenciler çalışma planı hazırlarken derse zaman kalmadığından yakınırlar. Bunun nedeni öğrencilerin her saat başı bir filminin, bir futbol maçının olmasından dolayıdır. Burada şu noktaya dikkat edilmeli. Önem sırasına göre etkinlikler düzenlenmeli, yazılmalı. (öss sınavına hazırlanan bir öğrenci ders çalışmaya ders dışı etkinliklerden çok fazla yer ayırmak zorundadır. Çünkü onun önem derecesi daha fazla.)
Bir hikaye:
Profesör sınıfa girip karşısında duran dünyanın en seçilmiş öğrencilerine kısa bir süre baktıktan sonra;
- Bu gün Zaman Yönetimi konusunda deneyle karışık bir sınav yapacağız dedi.
Kürsüye yürüdü, kürsünün altından kocaman bir kavanoz çıkarttı. Arkadan, kürsü-nün altından bir düzine yumruk büyüklüğünde taş aldı ve taşları büyük bir dikkatle kavanozun içine yerleştirmeye başladı.
Kavanozun daha başka taş almayacağına emin olduktan sonra öğrencilerine döndü ve;
- Bu kavanoz doldu mu? diye sordu.
Öğrenciler hep bir ağızdan
- Doldu diye cevapladılar.
Profesör ;
- Öyle mi? dedi.
Kürsünün altına eğilerek bir kova mıcır çıkarttı. Mıcırı kavanozun ağzından yavaş yavaş döktü. Sonra kavanozu sallayarak mıcırın taşların arasına yerleşmesini sağladı.
Sonra öğrencilerine dönerek bir kez daha;
- Bu kavanoz doldu mu? diye sordu.
Bir öğrenci;
- Dolmadı herhâlde diye cevap verdi.
Doğru dedi profesör ve gene kürsünün altına eğilerek bir kova kum aldı ve yavaş yavaş tüm kum taneleri taşlarla mıcırların arasına nüfuz edene kadar döktü.
Gene öğrencilerine döndü ve;
- Bu kavanoz doldu mu? diye sordu.
Tüm sınıftakiler bir ağızdan;
- Hayır diye bağırdılar.
Güzel dedi profesör ve kürsünün altına eğilerek bir sürahi su aldı ve kavanoz ağzına kadar doluncaya dek suyu boşaltı.
Sonra öğrencilerine dönerek;
- Bu deneyin amacı neydi diye sordu.
Uyanık bir öğrenci hemen;
- Zamanımız ne kadar dolu görünürse görünsün, daha ayırabileceğimiz zamanımız mutlaka vardır diye atladı.
Profesör;
Hayır,bu deneyin esas anlatmak istediği "Eğer büyük taşları baştan yerleştirmezsen küçükler girdikten sonra büyükleri hiç bir zaman kavanozun içine koyamazsın" gerçeğidir.
Her öğrenci bu hikayede olduğu gibi kendisi için neyin önemli neyin önemli neyin önemsiz olduğunu saptamalı. Kavanoza onları ona göre koymalıdır. Yani öğrenci kavanoza önce yapmak zorunda olduklarını, daha sonra yapmak istediklerini yine önem sırasına göre koymalıdır.
9. Hazırlamış olduğunuz ilk çalışma planı deneme amaçlı olacaktır. Bir iki hafta hazırladığınız çalışma planını uygulayın, eksiklikleri, tekrar düzenlenmesi gereken yerleri tespit ederek size özel esas çalışma planını uygulamaya geçirin.
10. Çalışma planı hazırlanıp, deneme uygulamasına aşlandıktan sonra öğrenci kendisine şu soruları sormalı ve objektif olarak cevap vermelidir.
Bu şekilde zaman geçirmek beni mutlu ediyor mu ?
Boşa harcamış olduğum zamanım var mı ?
Çalışmak için harcadığım zamanı gerçekten bunun için mi harcadım ?
Çalışma planında beni başarıya götürme yönünde be gibi yenilikler yapabilirim ? Yapmam gerekir mi?
Çalışma planımda ayırdığım ders çalışma saatleri beni başarıya getiriyor mu ? Artırmalıyım mı ? Yoksa azaltabilir miyim ?
11. Üç tür çalışma planı hazırlayın;
- Dönemlik Plan: duvara asılı olan aylık takvimlere öğrenci için önemli olan sınavlar, ödevler, toplantılar v.b. tarihler yazılır. Böylece öğrenci ilerleyen günlerde neyi ne zaman yapacağını bilir.
- Haftalık Plan: bir hafta boyunca yapılacak tüm faaliyetler, çalışılacak derslerin saat süreleri en kısa ifadeyle işlendiği plandır. Haftalık plan esnek olmalıdır. Bir çok faaliyete haftalık planda yer verilmelidir.
- Günlük Plan: haftalık planda yapmayı planladığınız tüm etkinlikleri gün olarak saat saat, geniş açıklamalarla yazarak günlük plan hazırlanır. Günlük planda şu etkinliklere yer verilmelidir:
Uykudan kalktığınız saat,
Kahvaltınızın bittiği saat,
Okula gidiş ve okuldan geliş saatiniz,
Ulaşımda geçirdiğiniz süre,
Ders çalışmaya ayırdığınız süre,
Ders dışı etkinliklere ayırdığınız süre,
Dersi tekrar etmek için ayırdığınız süre,
Ödev ve araştırmalara ayırdığınız süre,
Uykuda geçirdiğiniz süre.
12. Hazırlamış olduğunuz plana her zaman uyamamış olabilirsiniz. Bunları bir yere not alın. Daha sonra planın yeniden yazılma veya düzenlenme aşamasında ders çalışmanızı engelleyen nedenleri tespit edip, onları en aza indirmek için neler yapılabileceğinizi düşünüp, uygulayın.
13. Planı sabırla uygulamaya çalışın. Alışkanlıkları kırmak zordur. Çünkü onlarda kendini savunur. Planı uyguladığınızda kendinize ödül verin. Böylece planı uygulama yönünde iç motivasyon kazanmış olursunuz.
Ahmet Yıldız