Bazıları doğuştan bazıları ise sonradan olan vücutta nokta şeklinde görülen benler güneş ışınlarının zararlı etkileri ile birlikte artış göstermektedir. Hemen hemen herkeste görülen irili ufaklı benlerin çoğu zararsız olsa da, bazılarına cilt kanseri riski taşıması olasılığı ile erken müdahale edilmesi gerekmektedir. Hangi tür benler risk grubu içerisine girmektedir? Korunma yöntemleri nelerdir? Acıbadem Ankara Hastanesi Dermatoloji Uzmanı Dr. Bahar Öznur benlerin cilt kanseri üzerindeki etkilerini anlattı.
“Malign Melanom” olarak bilinen kanser türünün dünyada görülme sıklığı hızla artıyor
Dünyada görülme sıklığı oranı en hızlı artan kanser türlerinden biri olan Malign Melanom lezyonlarının %70’i cilt üzerinde geliştiği gözlemlenirken %30’unun da benler üzerinde oluştuğunu vurgulayan Dr. Bahar Öznur, bu kanser türünün bölgesel lenf düğümlerine ardından tüm vücuda yayıldığında tedavi şansının önemli ölçüde azaldığının altını çiziyor. Kanserli hücre, bölgesel lenf düğümlerinde gözlemlendiğinde erken evrede teşhis edilmesi ile etkin şekilde tedavi edilebilmesi mümkün oluyor. Çok sayıda beni olan kişilerin yıllık olarak dermatolojik muayeneden geçmelerinin çok önemli olduğunu belirten Öznur, “Değişik görünümlü, hızlı büyüyen ve pigmente olan bir lezyonun saptanması durumunda vakit kaybetmeden doktor gözetimine alınmalı” diyor.
“Çocukluk çağındaki güneş yanıkları“Malign Melanom” a yol açabilir sonuçları Ölümcül olabilir”
Cilt kanserleri melanom ve melanom dışı olarak ikiye ayrılmaktadır. Deriye rengini veren melanosit adı verilen hücrelerden gelişen Malign Melanom cilt kanserleri içinde en ciddi olanıdır. %4 oranında görülen bu kanser türü ölümcül sonuçlara yol açan kanser olması nedeni ile önem taşımaktadır. Yapılan araştırmalarda son yıllarda iki kat artış gösteren Malign Melanom’un tam olarak sonuçları açıklanmasa da ozon tabakasında meydana gelen hasar, güneş ışınlarına daha fazla maruz kalma, çocukluk çağında oluşan güneş yanıkları en önemli risk faktörleri arasında gösterilmektedir.
Acıbadem Ankara Hastanesi Dermatoloji Uzmanı Bahar Öznur risk grubuna girebilecek bireylerin özelliklerini şöyle sıralıyor; “ Açık tenli, açık renkli gözlü, kızıl-sarı saçlı veya kolaylıkla güneş yanığı gelişebilen cilt tipine sahip kişiler, uzun süre veya aralıklı olarak yoğun güneş ışığına maruz kalmış kişiler, ailesinde Malin Melanom olan kişiler, Displastik m-nevus sendromu olan bireylerde görülme olasılığı çok yüksektir.”
“Avuç içi ve ayak tabanı benlerine dikkat!”
Dermatoloji Uzmanı Dr. Bahar ÖZNUR, normal şartlar altında vücudunda çok sayıda beni olanların ayna karşısında ayda bir kez benlerini kontrol etmelerinin ve yıllık olarak dermatolojik muayeden geçmelerinin son derece önemli olduğuna dikkat çekerek şunları söylüyor: “Ancak değişik görünümlü, hızlı büyüyen ve pigmente olan bir lezyonun saptanması durumunda ise zaman kaybetmeden acilen bir dermatoloji uzmanına başvurmalı. Çünkü özellikle en ölümcül cilt kanseri türü olan Malign Melonom geç teşhis edildiğinde tedavi şansı kalmayabiliyor.” Bu muayene esnasında özellikle ayak tabanının, avuç içi ve tırnak yatağının da ihmal edilmemeli. Pek çok hasta tırnak yatağındaki renk değişikliğini mantar enfeksiyonu veya travmalara bağlı kanama olcağını düşünerek dermatolojik muayeneye çok geç geliyor. Bu da hasta için ciddi bir zaman kaybına yol açıyor. Sonuç olarak ayak tabanı, avuç içi, tırnak yatağındaki renk değişiklikleri ve benleri ihmal etmemek gerekiyor.
Videodematoskop ile benlerin yapıları analiz ediliyor
Derinin mikroskopla incelenmesi yöntemi olarak da tanımlanabilen dermatoskopi, benlerin bir bilgisayarla analiz yöntemidir. Fotofinder videodermatoskop yeni geliştirilmiş bir dermatoskopi cihazı olup ayrıca hastanın görüntüsünü ekrana aktararak benleri atlamadan tek tek inceleme olanağı sunuyor. Bu yöntemle vücuttaki benlerin haritası oluşturularak noktasal lokalizasyonlar belirleniyor. Ardından her bir ben için dermatoskopik görüntü alınıyor ve kaydediliyor. Böylece bir sonraki kontrolde elde edilecek görüntüyle karşılaştırma şansı sağlanıyor. Dijital dermatoskop bende izlenen şüpheli değişiklikleri matematiksel olarak hesaplayarak malign melanom riskini gösteren bir indeks de oluşturur. Bu indeks tanıda ve tedavinin planlanmasında yardımcı oluyor. Bu yöntem sayesinde mevcut benlerin iç yapısı analiz edilerek iyi veya kötü huylu olup olmadığı süreç içinde nasıl bir değişim gösterdikleri tespit ediliyor.
Riskli benler cerrahi yöntemle çıkarılıyor
Halk arasında benlere cerrahi girişim uygulandığında kötü huylu bir şekle dönüşebileceği veya yayılabileceği inanışı yanlış bir düşünce olduğuna dikkat çeken Dermatoloji Uzmanı Dr. Bahar ÖZNUR, tedavi yöntemini şöyle anlatıyor: “Benin riskli olduğu tespit edildiği taktirde hemen cerrahi olarak çıkarılması gerekiyor. Ayrıca kanserleşmiş olan benler de yine cerrahi yöntemle alınıyor. Sonuç olarak bende herhangi bir değişiklik fark edilmesi halinde yapılacak olan işlem, benin tamamının ameliyatla çıkarılması ve patolojik incelemeye gönderilmesidir.
Benlerin çıkarılması işlemi lokal anestezi altında yapılan oldukça kolay işlemler olup, hastanın günlük hayatını etkilemez. Patoloji sonucu değerlendirilen hastalarda eğer melanom tanısı gelmiş ise ek bir cerrahi gerekebilir. Tümörün yayılımı açısından laboratuar tetkikleri ve görüntüleme yöntemleri yapılarak gereken tedaviler planlanır.
Bu değişimler varsa hemen doktora başvurun!
§ Ben yapısı asimetrikse,
§ Benin çevresinde düzensizlik varsa,
§ Bende açık veya koyu kahve, siyah, mavi, beyaz ve kırmızı gibi farklı renkler bulunuyorsa,
§ Benin çapı 5 mm’den büyükse,
§ Mevcut bir benin yüzeyinde, boyutunda ve şeklinde değişiklik oluşmuşsa,
§ Ben üzerinde kanama veya kaşıntı başlamışsa,
§ Özellikle avuç içi ve ayak tabanında bulunan benlerde ve tırnak kenarında ya da tırnakta kahverengi renk değişikliği varsa bunlar malign melonomun işareti olabiliyor. Bu durumda zaman kaybetmeden mutlaka bir dermatoloji uzmanına başvurmak yaşamsal önem taşıyor.