TARİHİ İHANET!

1300 YILINDA YAPILMIŞ
İlk inşa edildiği 1300 yılında Hıdır Bey tarafından ibadet mekanı olarak inşa edilen Camii, ahşap olarak yapıldığından 1869 yılında Samsun'u da etkileyen büyük bir yangın sonucu yıkılmış, 1884 yılında Batumlu Hacı Ali Efendi tarafından yeniden yaptırılmıştır.

VALDE SULTAN'CA ONARIM
Sultan Abdülaziz’in annesi Pertevniyal Valde Sultan tarafından ise onarımı yaptırılan bu yüzden de halk arasında Valde Camisi olarak da tanınan Samsun'un tarihi camilerinden Büyük Camii, en son
2007 yılında yeniden onarıma alındı ve 2009'da ibadete açıldı.

ASLINA UYGUN DEĞİL
Aslına uygun olarak restore edilmesi için Vakıflar Bölge Müdürlüğü'nce ihale edilen Büyük Camii o tarihlerde 800 bin TL. civarında bir paraya ihale edildi. Ancak gelin görün ki bu Tarihi Büyük Camii'nin cam çerçeveleri PVC doğrama ile yapılmış. Bu tarihi ve tarihe yapılmış bir ihanetten başka bir şey değildir!

CAMİİ KARE PLANLI
Camiinin, sarıya yakın renkte kesme taştan yapıldığı, kare planlı caminin üzeri tromplu merkezi bir kubbe ile örülmüştür. Kubbe sekizgen görünümdedir. Merkezi kubbe dört köşedeki kulelerle desteklenmiş, dikdörtgen çerçeve içerisinde yuvarlak kemerli giriş kapısı bulunmaktadır.

ALTI SÜTÜNLU
Giriş kapısının önünde altı sütunun taşıdığı beş bölümlü beşik tonozlu bir son cemaat yeri bulunmaktadır. Son cemaat yerinin sütun araları yakın tarihlerde camekânla kapatılmıştır. Son cemaat yeri ile ibadet mekânı arasında kalan dikdörtgen bölümün üzeri üç kubbe ile örtülmüştür. 

İKİ MİNARELİ
Kubbe içerisi ve duvarlar bitkisel ve geometrik kalem işleriyle bezenmiştir. Caminin giriş cephesinin her iki tarafında son cemaat yeri ile caminin ana duvarlarının birleştiği duvarların üzerine iki minare yerleştirilmiştir. Minareler yuvarlak gövdeli ve birer şerefelidir. 

MİNARELER DEĞİŞMİŞ
Bu sayılan özelliklerin bir çoğu onarımı yapılmış olan camii de bulunmamaktadır. Pencere çerçeveleri sanki o devirde PVC varmış gibi döşenmiş, Caminin minareleri Selçuklu dönemi şeklini almış, cami avlusundaki giriş kısmı değişikliğe uğramıştır.

VAY HALİMİZE
Bu saydığımız tarihi ihanetlerin bazılarını affetsek bile cam çerçevelerinin, pencerelerin PVC'den yapılmış olması tarihi ihanetin en büyüğüdür ve bu onarımı kimler onaylamışsa, Samsun Tarih Kültür Varlıkları Kurulu'da görmezlikten gelmişse vay halimize!

KİM DÜZELTECEK
Samsun'a bir turist geldiğinde, tarihi eserleri, tarihi çeşmeleri, tarihi camileri tanıtırken Büyük Camiinin pencerelerini nasıl açıklayacağız, yapılış tarihiyle PVC hiç uygun düşüyor mu? Turistler bizlere neresiyle güler acaba? Bu aymazlığı kim düzeltecek? Mehmet Hazinedar-Onur Emirza