İsrail Sorunu

Doğu Konferansı Derneği'nin yayın organı doğudan dergisinin 8. sayısı "İsrail Sorunu" dosyasıyla çıktı.

Dosya konusu olarak İsrail'i ele almanın zorluklarına işaret edilen editör yazısında, "İsrail'in, yıllardır Filistin'de uyguladığı işgalci, Siyonist politikaları, topraklarını sorgusuz sualsiz işgal ettiği bir halka karşı şiddet kullanımı, bölgede değişik boyutlarda mağduriyetlere sebep olan varlığı, bu sayının tartışmalarına damgasını vuracaktı. Üstelik İsrail'i bunların yanı sıra komplo teorilerinden, 'vaat edilmiş topraklar'ın tamamını ele geçirmeye yönelik stratejilerinden ayrı tartışabilmek mümkün görünmüyordu" denildi. Yazıda ayrıca İsrail ve Türkiye'nin modernleşme projeleri açısından birbirlerine benzediği ifade edilerek, iki ülkenin de sistem muhalifi aydınlarının kritik konularda resmi ideolojiden kopamadıklarına dikkat çekildi.

Dosyanın ilk yazısında Altay Ünaltay, Kur'an'da ve İncil'de geçmişteki imtiyazlı kavim olarak anılan İsrailoğullarının aslında kimler olduğunu anlamamıza ışık tutacak farklı bir perspektif öneriyor. Dosyanın isim babalığını yapan yazısında Roni Margulies konuya emperyalizm eksenli bir tahlille yaklaşmak gerektiğine dikkat çekerek, İsrail'in, emperyalist sistemin bugünkü efendisi ABD'nin bölgedeki stratejik çıkarları nedeniyle var olabildiğini aktarıyor. İsrail'in kurulması için İrgun adlı örgütün saflarında mücadele veren, daha sonra İsrail barış mücadelesinin önde gelen isimlerinden biri olan Uri Avnery bu değişimin ışığında 1948'de yaşananları özetliyor. Ahmet Emin Dağ ise, giderek taraftar bulmaya başlayan Yahudi köktenciliğine dikkat çeken makalesinde, bu hareketin etnik merkezli, 'öteki' düşmanı, radikal yapısıyla gelecekte sadece İsrail'in değil, Orta Doğu'nun da gündemini meşgul edeceğine işaret ediyor.

Yahudilerin 'seçilmiş millet' olduğu tezinin, referansları din olmayan ilk Siyonistler tarafından "şartlar öyle gerektirdiği için" kullanıldığına dikkat çeken John Rose antisemitizmin de, karşıtı gibi görünmesine rağmen Siyonizm'i meşrulaştırmak için tarih boyunca kullanıldığına vurgu yapıyor. İsrail'in dış politikasını mercek altına alan Özlem Tür, bu ülkenin dış politikasını, güvenlik parametresi üzerine oturttuğunu ve özellikle Araplarla sürekli çatışma hâlinin bir sonucu olarak "önleyici savaş taktiği"ni savunma stratejisine eklemlediğini ifade ediyor.

Joseph Massad kendine has ironisiyle İsrail'in ırkçı olmaya neden hakkı olduğunu tartıştığı yazısında, geçmişteki acı tecrübelerin bu ülkeye nasıl bir dokunulmazlık kazandırdığını çarpıcı bir biçimde ortaya koyuyor. Ersin Doyran, Siyonist projenin İsrail toplumunu 'yok olma korkusu' etrafında birleştirdiğinin altını çizerek, söz konusu korkunun 'yok etme' psikolojisine dönüşmesinin ardındaki siyasal dinamikleri sorguluyor. Israel Shamir de 'Yahudi ayrıksılığı' inancının yarattığı 'biz' ve 'onlar' ayrımının evrensel ahlak ilkelerini dışladığını ve çifte standartlı bir ahlak anlayışını kaçınılmaz kıldığını anlatıyor.

Kapitalist dünya sisteminde İsrail ekonomisinin yerini tartışan Cem Somel makalesinde, İsrail'in ekonomik göstergeler açısından gelişmiş bir ülke görünümünde olmasına rağmen aslında yarı çevrede yer aldığını savunuyor. Burcu Münyas, İsrailli Araplar ile Yahudilerin birbirlerinin yaşam tarzlarına saygı duyarak bir arada yaşayabilecekleri ana fikriyle hayata geçirilen "Barış Vahası" projesini, projenin ilk sakinlerinden Raik Rizek ile yaptığı röportaj aracılığıyla derginin sayfalarına taşıyor. Gökhan Bacık makalesinde, Kudüs'ün statüsü konusundaki tartışmanın bütün dinlerin kadim şehri olmasından kaynaklandığını ifade ederek, Kudüs için çözümün ancak bu şehrin ifade ettiği yüzlerce farklı anlama uygun bir statüye kavuşmasıyla bulunabileceğini söylüyor. Dosyanın Kudüs üzerine yazılmış bir diğer yazısında ise Yıldız Ramazanoğlu, bir Cuma günü sokaklarında dolaştığı Kudüs'ün, bu şehri kutsal addeden herkese hissettirebileceklerini samimî satırları aracılığıyla okuyucuya yansıtıyor. Hayrettin Baran, İsrail'deki marjinal Siyonist gruplardan birini konu alan makalesinde, az sayıda insanı temsil etmesine rağmen aralarında Şimon Perez'in öldürülmesinin de yer aldığı toplumda infial yaratacak olaylara adları karışmış taraftarları bulunan hareketlerin temel mantığını anlatıyor. Emrah Göker, Kara Panterleri anlattığı yazısıyla, Doğulu Yahudilerin hak mücadelesini doğudan'ın sayfalarına taşıyor.

Diala Shamas, BT'selem'i tanıttığı makalesinde, örgütü ve insan hakları ihlallerini Filistinli gençlere kameralar vererek yerinde tespit etmeye dayanan ilginç projesini yazıyor. doğudan okuyucuları dosya yazıları arasında Rita Ender'in bir ülkede "öteki" olmanın yaşattığı duyguları paylaştığı kısa yazısını, yüz Yahudi aydınının İsrail'in kuruluşunu, bir Arapla bir İsrailli eşit olana dek kutlamayacaklarını ifade ettikleri bildirilerini ve kısa bir İsrail kronolojisini de bulabilecekler.

Bu sayıda dosya dışındaki içerik de yine oldukça zengin. Araştırma – yorum bölümünde, Onur Bakır, nihaî bir çözüme ulaştırılmayan ve ölümlü kazalar dışında gündemde yer alamayan Tuzla'yı yazdı. Portre bölümünde, İsrail'in "kasap" lakaplı eski başbakanı Ariel Şaron'u Koray Büyüktuncer'in, İsrail sorununu Siyonizmsiz İsrail'le çözmeye çalışan düşünce adamı Uri Avnery'yi Besim Altunöz'ün kaleminden okuyabilirsiniz. Dilara Baysal, Yıldız Ramazanoğlu'nun son kitabı Bağdat Fragmanı'nı tanıtırken, Okay Bensoy, Linda Grant'in Sokaktaki İnsan: İsrail İzlenimleri'ni, Koray Büyüktuncer, iki Marksist Yahudi'nin İsrail'e bakışını merak edenler için İsrail İkilemi: Solcu Yahudiler Arasında Bir Tartışma'yı anlattı. Derginin yeni bölümü seyahatnamede, A. Faruk Ünsal'ın köle ayaklanmalarından devrime ilerleyen bir süreçte Haiti izlenimleri ile M. Hayri Kırbaşoğlu'nun Beyrut'ta katıldığı bir toplantı üzerinden İslam dünyasında netleşen safları tartıştığı değerlendirmesi yer aldı. Gündem bölümünde ise Mehmet Bekaroğlu, Cem Somel ve Ayşe Karabat'ın dünyada ve Türkiye'deki son gelişmeleri ele aldıkları yazıları bulunuyor. Derginin gelecek sayısının dosya konusu ise "Doğudan Türkiye'ye Bakışlar" olacak.

Doğu Konferansı Derneği adına Mehmet Bekaroğlu'nun sahibi olduğu ve genel yayın yönetmenliğini Cem Somel'in yaptığı doğudan dergisinin daha önceki sayılarında "Tahakküm", "Türkiye'den Doğu'ya Bakışlar", "Direniş Hareketleri", "İran", "Ortadoğu'da Devlet ve Demokrasi" ile "Kapitalizm ve Emperyalizm", "Neoliberalizmin İdeolojileri Dönüştürücü Etkisi", "Kadın: Direniş ve Tahakküm" başlıkları dosya konusu olarak ele alınmıştı. Doğu-Batı karşıtlığının kolaylığına ve kısırlığına hapsolmadan, hem bu bölge hem de tüm dünya için anlamlı bir düşünme ufku üretmeyi amaç edinen ve bu çaba için gerekli tecrübe ve ilham kaynağının bölge topraklarının emsalsiz tarihsel mirasında ve birikiminde bulunduğuna inanan Doğu Konferansı ve yayın organı doğudan dergisi hakkında daha fazla bilgi edinmek isteyenler www.dogukonferansi.com adresini ziyaret edebilirler.